PDA

Bekijk de volledige versie : Jongeren betalen voor ouderen


Barst
29th May 2013, 15:07
Vergrijzing kost elk kind 181.000 euro extra


Elk kind dat in 2010 in België werd geboren, zal tijdens zijn leven 181.000 euro extra aan belastingen moeten betalen om de kosten van de vergrijzing op te vangen en de staatsfinanciën in evenwicht te houden.


BRUSSEL - Dat blijkt uit een studie door André Decoster en Pieter Vanleenhove van de KU Leuven, in samenwerking met Xavier Flawinne van de Universiteit Luik. Zij onderzochten de zogenaamde ‘generatieboekhouding’: het bedrag dat elke generatie tijdens haar (resterende) leven betaalt aan belastingen en sociale bijdragen en voor welk bedrag aan overheidsuitgaven en sociale zorg daartegenover staat.

Het rapport verscheen zopas in het internationale economische magazine Empirica, van uitgeverij Springer, en is een geactualiseerde versie van gelijkaardig onderzoek uit 2011.

De vorsers zetten de prognoses inzake demografie en economische groei af tegen de nood aan een budgettair evenwicht tussen inkomsten en uitgaven. Volgens hun berekeningen gaan de sociale uitgaven voor gezondheidszorg en pensioenen in de komende decennia ruim tweemaal sneller omhoog dan de (para)fiscale inkomsten.

Terwijl de staatsinkomsten (bij ongewijzigd beleid) tot maximaal 53,3 procent van het bruto binnenlands product (bbp) zullen toenemen – tegen 46,8 procent in 2010 – exploderen de (sociale) overheidsuitgaven (ook bij ongewijzigd beleid) tot liefst 64,8 procent van dat bbp.

Die kloof is enorm. Het onderzoek toont aan dat vrijwel elke generatie hiervoor verantwoordelijk is, maar lang niet in dezelfde mate.
Zo hebben Decoster, Vanleenhove en Flawinne berekend dat een nieuwgeboren Belgisch kind uit 2010 gedurende zijn hele leven gemiddeld 143.000 euro meer zal ontvangen aan overheidssteun en sociale zorg dan wat hij of zij aan belastingen en sociale bijdragen zal betalen.
Dat is een flink bedrag, maar al bij al bescheiden in vergelijking met de ‘winst’ die de huidige generatie zestigers uit het verzorgingssysteem heeft gehaald. De zestigers van vandaag krijgen liefst 325.000 euro meer terug van de overheid dan wat ze hebben betaald.

Om het overheidsbudget op lange termijn in evenwicht te houden, zullen de jonge kinderen van vandaag in hun latere leven meer moeten betalen. Om hun ‘eigen’ voordeel aan sociale zorg te compenseren, maar ook om (een (deel van) het gat dicht te rijden dat de oudere generaties hebben geslagen.
Decoster en co berekenen die extra financiële inspanning voor de nieuwgeborenen uit 2010 op 181.000 euro. Met dat geld zouden ze bijvoorbeeld een appartement kunnen kopen.

Om aan dat bedrag te geraken, zullen de kinderen van vandaag later (veel) langer moeten blijven werken. Bij wijze van voorbeeld: wie als loontrekkende jaarlijks 30.000 euro aan belastingen en bijdragen betaalt, zal in dit scenario zes jaar langer moeten werken voor zijn persoonlijke aandeel in het budgettaire evenwicht. De geleidelijke optrekking van de werkelijke pensioenleeftijd – vandaag 60 jaar – naar een uitstap uit het beroepsleven op de wettelijke pensioenleeftijd – 65 jaar – past perfect in dit plaatje.
Het rapport toont aan dat de helft van de kostprijs van de vergrijzing kan worden opgevangen als 70 procent van alle 50- tot 65-jarigen aan het werk blijft. Vandaag doet amper 41 procent dat.
Eigenlijk valt de totaalrekening voor de jongeren nog groter uit dan de 181.000 euro die ze moeten bijbetalen. Als ze – naar analogie met de zestigers, zeventigers en tachtigers – op hun beurt een bijkomend gat in de overheidsfinanciën zouden mogen slaan, zouden ze in totaal 324.000 euro op zak mogen houden.
Die (theoretische) oefening komt overeen met de waarde van een mooi woonhuis.

De situatie is niet voor alle baby’s gelijk. Er zijn grote verschillen, leert de studie. Tussen de regio’s bijvoorbeeld (zie grafiek). Kinderen uit Wallonië krijgen, op basis van het huidige sociaal-economische profiel van hun regio, veel meer terug van de overheid dan hun leeftijdsgenoten uit Vlaanderen en Brussel.

Ook tussen de seksen is er een groot verschil. Pasgeboren jongens krijgen over heel hun leven 79.000 euro meer van de overheid terug dan dat ze bijdragen. Voor meisjes loopt die winst bijna driemaal hoger op: 211.000 euro.
De langere levensverwachting voor vrouwen is daar deels de verklaring voor, maar niet helemaal en zelfs niet grotendeels. De belangrijkste factor is het verschil in betaalde belastingen en sociale bijdragen. Vrouwen betalen gedurende hun beroepsloopbaan gemiddeld (veel) minder dan mannen omdat ze in minder goed betaalde jobs zitten, meer deeltijds werken en meer met loopbaanonderbreking gaan. Volgens Decoster betalen vrouwen in totaal 155.000 euro aan de overheid, tegenover 280.000 euro door mannen.


DS, 29-05-2013