PDA

Bekijk de volledige versie : De moslimbroeders laten het stuur in Egypte niet meer los


Barst
30th November 2012, 19:06
De moslimbroeders laten het stuur in Egypte niet meer los


Islamisten hebben de macht in Egypte. Hun plannen met de nieuwe grondwet zijn verontrustend, de sharia speelt er een grote rol in.


De zogenaamde Arabische Lente heeft islamisten aan de macht gebracht. Zij zijn nu aan zet om de machtsverhoudingen in het Midden-Oosten te herdefiniëren. Door hun verkiezingswinst nemen zij de leiding in het ontwerpen van de nieuwe grondwet die de staatsvorm zal bepalen.

In Egypte woedt een hevige discussie over die grondwet. Aan de ene kant eisen de ultra-orthodoxe salafisten de hoofdprijs: toepassing van de sharia. Aan de andere kant staan groeperingen die modernisering van de staat en echte democratie eisen. Zij willen dat religie en politiek gescheiden worden. Maar de Moslimbroeders zijn niet van plan het stuur los te laten nu zij dat eindelijk in handen hebben.

Vijfentachtig jaar hebben de moslimbroeders bittere strijd gevoerd voor een samenleving waarin de islam leidend moeten zijn in politiek en bestuur. Het is hun handelsmerk. In een omgeving waar veel mensen ontvankelijk zijn voor een verlossing predikende politiek-religieuze stroming, is dit het kloppend hart van het islamistische politieke project geworden. Het is naïef om te denken dat de moslimbroeders uit zichzelf bij zullen draaien.

De discussie concentreert zich momenteel vooral op het islamistische karakter van het ontwerp voor een grondwet. De moslimbroeders dromen van vergaande islamisering van de staat en haar vitale instituties. Hoe gaan zij dat doen?

Zich bewust van de negatieve connotatie van het concept 'islamitische staat', haastten moslimbroeder-ideologen zich om op te schrijven dat de islamitische staat per definitie een civiele staat is. De sharia is alleen maar het referentiekader.

Karadawi, de belangrijkste ideoloog van de beweging, verwerpt de theocratische staat. In zijn visie kiest het volk zijn leiders, aan wie het vervolgens trouw verschuldigd is. Alleen in geval van ostentatief ongeloof kan het volk die leiders aan de kant schuiven. De basis van het regeren is een op consensus gerichte sjoera.

In theorie kan Egypte straks naast een gekozen parlement een sjoeraraad hebben die de functie van een opperzedenmeester gaat vervullen. De zogenaamde ahl al hal wa al aqd (letterlijk: hen die los en vast maken; lees: de belangrijkste beslissingen nemen) vormen zo'n raad. In de praktijk zullen dit voornamelijk geestelijken zijn. Zij bezitten weliswaar geen goddelijk mandaat maar ze kunnen wel 'los en vast maken'.

Deze sjoeraraadsleden zullen goed in de gaten houden of alles conform de principes van de sharia gebeurt. Zij kunnen een staatshoofd of andere bestuurders terzijde schuiven vanwege een vermeend 'ongeloof'.

Voorts schrijft de ideoloog van de moslimbroeders (ter geruststelling van nóg orthodoxere islamisten) dat het 'civiele' karakter van de staat geenszins het opheffen van sharia betekent. Met een simpele ingreep in de grondwet kan vastgelegd worden dat alles wat tegen de sharia indruist per definitie ongeldig is. Om 'ongewenste' interpretaties van de sharia te voorkomen, pleit de ideoloog voor verankering van een sterke positie van de islamitische wetsgeleerden in de grondwet.

Al deze punten zijn vastgelegd in de grondwetstekst waar thans aan wordt gewerkt. De commissie wordt gedomineerd door de islamisten. Om de weg af te sluiten voor eventuele andere, enigszins verlichte interpretaties, hebben zij een artikel toegevoegd aan de concepttekst over de definitie 'principes van de sharia'.

Dat was de spreekwoordelijke druppel voor alle christelijke denominaties, liberalen en andere seculiere vertegenwoordigers in de commissie om hun handen ervan af te trekken.

President Morsi heeft nu twee dingen onfeilbaar verklaard: zowel zijn eigen positie als de rol van deze commissie.

Na de val van president Moebarak schreef romanschrijver Alaa Al Aswani dat de Egyptische revolutie zich heeft vergist. De ontwikkelingen van de laatste dagen zijn onbedoeld een tweede kans voor de Egyptenaren geworden om de vergissing te herstellen. De hopeloos verdeelde oppositie is wakker geschud en lijkt eindelijk de handen ineen te slaan.

De bekende politicoloog en analist Amr Hamzawy, deels in Nederland opgeleid, vergeleek de huidige situatie in Egypte met de aanloop naar Nazi Duitsland en de Iraanse republiek. Zowel Hitler als Khomeini zijn door het volk in het zadel geholpen en de rest weten wij wel.


Blog Trouw, 30-11-2012