Barst
28th July 2012, 16:21
‘De folteraar mag niet winnen'
BRUSSEL - Als Bashar al-Assad eenmaal van de macht verdreven is, zal blijken dat een generatie van gefolterde jonge Syriërs getraumatiseerd door het leven moet gaan. ‘Het is hun verdomde plicht om zichzelf op te pakken', zegt Jorge Barudy, psychiater en al veertig jaar ervaringsdeskundige.
Een afspraak maken met Jorge Barudy (63) is niet vanzelfsprekend. De man komt nog maar goed twee dagen per maand naar Brussel. De rest van de tijd zit hij in Barcelona. ‘Geef toe, als je moet kiezen tussen Brussel of Barcelona, dan weet je het wel', lacht hij. Maar alleen genieten van de zon doet hij er niet.
Sinds kort heeft zijn organisatie Exil, die slachtoffers van folteringen begeleidt, een Spaanse poot. ‘En er is daar veel werk', zegt Barudy. ‘In tegenstelling tot de Chileense slachtoffers die onder Pinochet werden gemarteld, zijn de Spaanse slachtoffers van de Franco-dictatuur nooit erkend. Het taboe om over die periode te praten, is in Spanje nog zeer groot. Net als de menselijke schade.'
Barudy kwam als Chileense vluchteling in de jaren zeventig naar België, waar hij zich als psychiater specialiseerde in het begeleiden van slachtoffers van folteringen en martelingen. Enkele weken geleden las hij nog het rapport van Human Rights Watch over de folterkamers in Syrië.
De gruwelijkheid ervan verbaasde hem niet. ‘De foltertechnieken van de mens zijn altijd dezelfde.'
Als ervaringsdeskundige weet Barudy waarover hij spreekt.
‘Ik was in Chili arts en werkte in het zuiden van het land mee aan een sociaal programma van president Salvador Allende om de plattelandsbewoners daar toegang te geven tot goede gezondheidszorg. We waren met tien artsen en veertig paramedici. Toen Augusto Pinochet in september 1973 met een militaire coup de macht overnam, werden we bijna onmiddellijk in de cel gegooid.'
‘De bevolking werd het slachtoffer van een ongeziene massale repressie. De gevangenis van Temuco werd mijn persoonlijke nachtmerrie. Ik werd er geschopt en geslagen, kreeg elektroshocks, werd onder water gehouden en geïntimideerd. Veel collega's zijn onder het bewind van Pinochet verdwenen of vermoord. Mij hebben ze om een of andere reden niet willen of kunnen doden', zegt Barudy. ‘Ik werd verbannen. Ik belandde eerst in Peru, waar ik een tijdje ben gebleven. Daarna ben ik naar België gekomen.'
‘België was toen heel solidair met Chileense vluchtelingen. Ik kreeg een beurs waarmee ik me aan de KU Leuven kon specialiseren. Daar ontmoette ik Franz Baro, professor psychiatrie aan de faculteit geneeskunde. Hij nam me onder zijn vleugels. Zo heb ik het pad van de psychiatrie gekozen.'
‘Na enkele maanden al had ik het idee dat ik iets wilde doen om mijn getraumatiseerde landgenoten te helpen. Het resultaat was COLAT, het Collectif Latino-Americain de Travail Psycho-social. Met ons team van psychiaters hielpen we alle slachtoffers van folteringen uit Latijns-Amerika. We werkten therapieën uit, hielden groepssessies, organiseerden een kinderatelier en kampen.'
‘In de jaren tachtig heb ik dan een nieuwe organisatie opgericht, Exil, waarmee we ons tot op vandaag tot alle slachtoffers van foltering, verkrachting en geweld richten.'
Dissociatie
Hoe kon Barudy eerst aan anderen denken, terwijl hij zelf het slachtoffer van foltering was en zijn eigen trauma moest verwerken? ‘Van in het begin had ik mij tot doel gesteld om anderen te helpen. Toen ik nog in de gevangenis zat, was ik animator, om de hoop bij de gevangenen erin te houden, om hen duidelijk te maken dat ze zich moesten blijven verzetten. Ook in de jaren nadien heb ik altijd eerst aan anderen gedacht. Pas na twee, drie jaar in België te zijn, heb ik mijn crisis doorgemaakt.'
‘Wanneer een mens ernstig getraumatiseerd raakt, reageren de hersenen ongelooflijk slim om ervoor te zorgen dat een mens kan doorgaan. In de psychiatrie heet dat dissociatie. Ontkenning speelt daarbij een belangrijke rol. Je bent hyperactief en kijkt niet achterom. Tot al jouw overlevingsstrategieën niet meer voldoende zijn om de werkelijkheid te negeren: namelijk dat je een trauma hebt. Dat was bij mij het geval', zegt Barudy. ‘Ik kreeg slaapproblemen, angstaanvallen, ik raakte in paniek. Ik sukkelde in een diepe depressie, was futloos, had maagproblemen ook. Dat heeft toch goed een jaar geduurd. Gelukkig heb ik hulp gekregen van een andere psychiater om uit het dal te klimmen.'
‘Bij slachtoffers van folteringen en martelingen zie je het vaak: als ze er alleen voor staan, hebben ze bijna geen kans om er bovenop te komen, als ze hulp krijgen, kan het wel lukken.'
‘Het belangrijkste wat ik hen meegeef, is dat ze de verdomde plicht hebben om zichzelf op te pakken. Dat ze niet mogen toegeven aan hun folteraars, die hen hebben willen vernietigen. Dat zij uiteindelijk niet mogen winnen.'
‘Toen ik voor de zoveelste nacht op rij niet had geslapen, kwam ik toch uit bed en behield ik mijn routine, zelfs als het moeilijk was. Dat is mijn redding geweest.'
Maar een crisis maakt elk slachtoffer van foltering mee. Vroeg of laat, zegt Barudy.
‘Soms kan een crisis komen wanneer je die het minst verwacht. Het ene slachtoffer kraakt al in de gevangenis. Ik heb meermaals gezien hoe mensen zich in hun cel van het leven hebben proberen te beroven. Bij het andere slachtoffer duurt het een jaar. Bij nog anderen kan het twintig of dertig jaar duren, tot er opnieuw iets ergs in hun leven gebeurt, zoals een scheiding, de dood van een geliefde, een ongeval of een ontmoeting met een lotgenoot.'
‘Toen Pinochet in Londen onder huisarrest werd geplaatst (in 1998, red.), barstten veel Chilenen in vreugdetranen uit. Maar ik ken landgenoten die er ook een terugslag door hebben gekregen, omdat dat moment zoveel emoties opriep en zoveel oude wonden openreet.'
Chantage
‘Het hangt af van verschillende factoren of een slachtoffer erin slaagt om de draad weer op te nemen', zegt Barudy. ‘Of hij een goede kindertijd heeft gehad, bijvoorbeeld. En welke foltermethoden werden gebruikt. Hoe erger de foltertechnieken, hoe erger de gevolgen. Dat staat vast.'
‘Slagen met of zonder matrak en schoppen uitdelen, wordt het vaakst gedaan. Een volgend stadium zijn de elektroshocks. De verdrinkingsdood ensceneren gaat nog een stap verder. Als dat nog niet genoeg is, begint vaak de psychologische manipulatie en chantage: men dreigt ermee dat men jouw vrouw gaat verkrachten en jouw kinderen gaat ontvoeren als je niet spreekt. Ik heb het allemaal meegemaakt. Maar van het laatste stadium ben ik gelukkig gespaard gebleven, dat mijn familie echt iets is aangedaan.'
‘Niemand kan voorspellen wanneer een mens kraakt, maar Chilenen die hebben moeten toekijken hoe hun kinderen werden gefolterd, geloof me, dat zijn gebroken mensen. Net als de kinderen zelf. Weet u dat onder Pinochet 1.000 kinderen zijn gefolterd? Tot op vandaag begeleid ik zulke slachtoffers. Vandaag zijn ze veertig jaar oud, toen waren ze vaak amper twee, drie jaar oud. Het is een aspect van de dictatuur van Pinochet waar in de geschiedenis weinig aandacht aan besteed is en waarover weinig geweten is.'
Ook in Syrië worden kinderen gefolterd, meldde de Britse kinderrechtenorganisatie War Child begin deze week.
Details
Barudy ziet veel gelijkenissen tussen wat er veertig jaar geleden in gevangenkampen in Chili is gebeurd en wat zich nu in Syrië afspeelt. ‘Maar er zijn ook belangrijke verschillen. De context is anders. In Chili was er geen verzet die naam waardig. Burgers werden er gemarteld alleen om het sociaal gedachtegoed van Allende uit hen te kloppen. In Syrië is er wel een strijd tussen twee sterke blokken aan de gang. Opposanten worden volgens mij in de eerste plaats gefolterd om informatie van hen los te weken, om het verzet te kraken.'
‘Ongetwijfeld worden in Syrië ook burgers gemarteld die helemaal geen informatie hebben, omdat ze geen verzetsstrijder zijn. Voor hen dreigt een moeilijk herstel. Omdat ze lijdzaam de folteringen moeten gaan en niets in handen hebben om de controle te herwinnen. Bij hen zullen de trauma's huizenhoog zijn', voorspelt Barudy.
‘Heel belangrijk is daarom hoe slachtoffers worden opgevangen. Toen ik in België aankwam, belandde ik in het paradijs. De erkenning was zo groot, de ontvangst zo hartverwarmend... Dat was toen een heel constructief antwoord van de samenleving die mij enorm heeft geholpen. Wat er nu gebeurt, maakt me dan ook boos. De solidariteit brokkelt zienderogen af. Niet alleen in België, maar in heel Europa.'
‘In de asielcentra is er voor slachtoffers van foltering en geweld nauwelijks gespecialiseerde ondersteuning. En het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen, dat hun asielaanvraag moet beoordelen, maakt hen vaak een tweede keer slachtoffer.'
‘Slachtoffers moeten bewijzen dat ze gefolterd zijn. Er wordt hen naar details gevraagd, bijvoorbeeld hoe hun omgeving er uitzag, naar welke gevangenissen ze zijn overgebracht, op welke datum dat is gebeurd, ... Maar eigen aan slachtoffers is net dat ze zich die details niet herinneren.'
‘Door mensen te verplichten zo diep in hun geheugen te graven, folter je hen eigenlijk een tweede keer. Uit onderzoek blijkt voldoende dat bij mensen die worden verplicht aan hun folteringen terug te denken, in de hersenen alle gebieden oplichten die stress veroorzaken.'
‘Het Commissariaat-generaal heeft ons indertijd nog om raad gevraagd. We hebben verschillende vergaderingen gehad om duidelijk te maken hoe men iemand kon ondervragen zonder hem opnieuw pijn te doen. Ach, er zijn gevoelige mensen op de administratie, maar ook veel ongevoelige.'
Met Exil probeert Barudy asielzoekers onder meer op hun interview voor te bereiden.
‘Het is vaak hetzelfde liedje: bij veel mensen gaat het goed, maar als ze horen dat ze op interview moeten, beginnen ze te panikeren. We lichten hen in over wat ze moeten verwachten, proberen hen duidelijk te maken dat ze kalm moeten blijven en vooral dat ze niet mogen liegen. Het is geen schande als ze een vraag niet kunnen beantwoorden.'
In 2011 begeleidde het team van 21 psychologen en psychiaters van Exil in Brussel 546 mensen. ‘Niet allemaal asielzoekers. Maar ook erkende vluchtelingen bij wie het verleden hen na jaren inhaalt', zegt Barudy. ‘Veel mensen komen uit Afrika. De barbaarsheden die daar gebeuren...'
Hij zucht. ‘We zien meisjes van veertien, vijftien jaar. Ze komen uit Congo, zijn verkracht en hebben een baby. Of jongens die als kindsoldaat zijn ingezet. Vaak zijn ze hier alleen, zonder familie of andere sociale contacten. We hebben nog niet lang een nieuw project, waarbij we met steun van Fedasil in de asielcentra ter plaatse gaan om hen te begeleiden. Maar het is moeilijk om tot hen door te dringen. Hun weg naar herstel is heel lang.'
Ouders
Barudy heeft in zijn loopbaan altijd bijzondere aandacht gehad voor kinderen, zegt hij. Niet alleen voor slachtoffertjes die gefolterd of misbruikt zijn. Maar ook voor de kinderen van ouders die gefolterd zijn.
‘Want ook zij zitten met veel vragen, maar krijgen vaak geen antwoorden. Omdat hun ouders hen niet met hun pijn willen belasten. Of omdat ze beschaamd zijn.'
‘Wie gefolterd is, is tot in het diepste van zijn ziel en van zijn identiteit geraakt. Het is normaal dat slachtoffers er zelfs met hun eigen partner of kinderen niet over willen praten. Het is een verdedigingsmechanisme, om het verleden niet te hoeven herbeleven. Maar helemaal niets vertellen is ook niet goed, gevaarlijk zelfs. Dan riskeer je dat de kinderen alles aan hun fantasie overlaten, met alle gevolgen vandien.'
‘Vraag is: hoe vertel je je kinderen de waarheid, zonder dat je hen traumatiseert? Het is een moeilijke spreidstand, maar een waar we de jongste jaren veel aandacht aan besteden, omdat we weten hoe belangrijk het is.'
‘Joden die de gruwel van de Tweede Wereldoorlog tot in het detail aan hun kinderen hebben verteld, hebben hen enorm veel schade berokkend.'
DS, 27-07-2012 (Yves Delepeleire)
BRUSSEL - Als Bashar al-Assad eenmaal van de macht verdreven is, zal blijken dat een generatie van gefolterde jonge Syriërs getraumatiseerd door het leven moet gaan. ‘Het is hun verdomde plicht om zichzelf op te pakken', zegt Jorge Barudy, psychiater en al veertig jaar ervaringsdeskundige.
Een afspraak maken met Jorge Barudy (63) is niet vanzelfsprekend. De man komt nog maar goed twee dagen per maand naar Brussel. De rest van de tijd zit hij in Barcelona. ‘Geef toe, als je moet kiezen tussen Brussel of Barcelona, dan weet je het wel', lacht hij. Maar alleen genieten van de zon doet hij er niet.
Sinds kort heeft zijn organisatie Exil, die slachtoffers van folteringen begeleidt, een Spaanse poot. ‘En er is daar veel werk', zegt Barudy. ‘In tegenstelling tot de Chileense slachtoffers die onder Pinochet werden gemarteld, zijn de Spaanse slachtoffers van de Franco-dictatuur nooit erkend. Het taboe om over die periode te praten, is in Spanje nog zeer groot. Net als de menselijke schade.'
Barudy kwam als Chileense vluchteling in de jaren zeventig naar België, waar hij zich als psychiater specialiseerde in het begeleiden van slachtoffers van folteringen en martelingen. Enkele weken geleden las hij nog het rapport van Human Rights Watch over de folterkamers in Syrië.
De gruwelijkheid ervan verbaasde hem niet. ‘De foltertechnieken van de mens zijn altijd dezelfde.'
Als ervaringsdeskundige weet Barudy waarover hij spreekt.
‘Ik was in Chili arts en werkte in het zuiden van het land mee aan een sociaal programma van president Salvador Allende om de plattelandsbewoners daar toegang te geven tot goede gezondheidszorg. We waren met tien artsen en veertig paramedici. Toen Augusto Pinochet in september 1973 met een militaire coup de macht overnam, werden we bijna onmiddellijk in de cel gegooid.'
‘De bevolking werd het slachtoffer van een ongeziene massale repressie. De gevangenis van Temuco werd mijn persoonlijke nachtmerrie. Ik werd er geschopt en geslagen, kreeg elektroshocks, werd onder water gehouden en geïntimideerd. Veel collega's zijn onder het bewind van Pinochet verdwenen of vermoord. Mij hebben ze om een of andere reden niet willen of kunnen doden', zegt Barudy. ‘Ik werd verbannen. Ik belandde eerst in Peru, waar ik een tijdje ben gebleven. Daarna ben ik naar België gekomen.'
‘België was toen heel solidair met Chileense vluchtelingen. Ik kreeg een beurs waarmee ik me aan de KU Leuven kon specialiseren. Daar ontmoette ik Franz Baro, professor psychiatrie aan de faculteit geneeskunde. Hij nam me onder zijn vleugels. Zo heb ik het pad van de psychiatrie gekozen.'
‘Na enkele maanden al had ik het idee dat ik iets wilde doen om mijn getraumatiseerde landgenoten te helpen. Het resultaat was COLAT, het Collectif Latino-Americain de Travail Psycho-social. Met ons team van psychiaters hielpen we alle slachtoffers van folteringen uit Latijns-Amerika. We werkten therapieën uit, hielden groepssessies, organiseerden een kinderatelier en kampen.'
‘In de jaren tachtig heb ik dan een nieuwe organisatie opgericht, Exil, waarmee we ons tot op vandaag tot alle slachtoffers van foltering, verkrachting en geweld richten.'
Dissociatie
Hoe kon Barudy eerst aan anderen denken, terwijl hij zelf het slachtoffer van foltering was en zijn eigen trauma moest verwerken? ‘Van in het begin had ik mij tot doel gesteld om anderen te helpen. Toen ik nog in de gevangenis zat, was ik animator, om de hoop bij de gevangenen erin te houden, om hen duidelijk te maken dat ze zich moesten blijven verzetten. Ook in de jaren nadien heb ik altijd eerst aan anderen gedacht. Pas na twee, drie jaar in België te zijn, heb ik mijn crisis doorgemaakt.'
‘Wanneer een mens ernstig getraumatiseerd raakt, reageren de hersenen ongelooflijk slim om ervoor te zorgen dat een mens kan doorgaan. In de psychiatrie heet dat dissociatie. Ontkenning speelt daarbij een belangrijke rol. Je bent hyperactief en kijkt niet achterom. Tot al jouw overlevingsstrategieën niet meer voldoende zijn om de werkelijkheid te negeren: namelijk dat je een trauma hebt. Dat was bij mij het geval', zegt Barudy. ‘Ik kreeg slaapproblemen, angstaanvallen, ik raakte in paniek. Ik sukkelde in een diepe depressie, was futloos, had maagproblemen ook. Dat heeft toch goed een jaar geduurd. Gelukkig heb ik hulp gekregen van een andere psychiater om uit het dal te klimmen.'
‘Bij slachtoffers van folteringen en martelingen zie je het vaak: als ze er alleen voor staan, hebben ze bijna geen kans om er bovenop te komen, als ze hulp krijgen, kan het wel lukken.'
‘Het belangrijkste wat ik hen meegeef, is dat ze de verdomde plicht hebben om zichzelf op te pakken. Dat ze niet mogen toegeven aan hun folteraars, die hen hebben willen vernietigen. Dat zij uiteindelijk niet mogen winnen.'
‘Toen ik voor de zoveelste nacht op rij niet had geslapen, kwam ik toch uit bed en behield ik mijn routine, zelfs als het moeilijk was. Dat is mijn redding geweest.'
Maar een crisis maakt elk slachtoffer van foltering mee. Vroeg of laat, zegt Barudy.
‘Soms kan een crisis komen wanneer je die het minst verwacht. Het ene slachtoffer kraakt al in de gevangenis. Ik heb meermaals gezien hoe mensen zich in hun cel van het leven hebben proberen te beroven. Bij het andere slachtoffer duurt het een jaar. Bij nog anderen kan het twintig of dertig jaar duren, tot er opnieuw iets ergs in hun leven gebeurt, zoals een scheiding, de dood van een geliefde, een ongeval of een ontmoeting met een lotgenoot.'
‘Toen Pinochet in Londen onder huisarrest werd geplaatst (in 1998, red.), barstten veel Chilenen in vreugdetranen uit. Maar ik ken landgenoten die er ook een terugslag door hebben gekregen, omdat dat moment zoveel emoties opriep en zoveel oude wonden openreet.'
Chantage
‘Het hangt af van verschillende factoren of een slachtoffer erin slaagt om de draad weer op te nemen', zegt Barudy. ‘Of hij een goede kindertijd heeft gehad, bijvoorbeeld. En welke foltermethoden werden gebruikt. Hoe erger de foltertechnieken, hoe erger de gevolgen. Dat staat vast.'
‘Slagen met of zonder matrak en schoppen uitdelen, wordt het vaakst gedaan. Een volgend stadium zijn de elektroshocks. De verdrinkingsdood ensceneren gaat nog een stap verder. Als dat nog niet genoeg is, begint vaak de psychologische manipulatie en chantage: men dreigt ermee dat men jouw vrouw gaat verkrachten en jouw kinderen gaat ontvoeren als je niet spreekt. Ik heb het allemaal meegemaakt. Maar van het laatste stadium ben ik gelukkig gespaard gebleven, dat mijn familie echt iets is aangedaan.'
‘Niemand kan voorspellen wanneer een mens kraakt, maar Chilenen die hebben moeten toekijken hoe hun kinderen werden gefolterd, geloof me, dat zijn gebroken mensen. Net als de kinderen zelf. Weet u dat onder Pinochet 1.000 kinderen zijn gefolterd? Tot op vandaag begeleid ik zulke slachtoffers. Vandaag zijn ze veertig jaar oud, toen waren ze vaak amper twee, drie jaar oud. Het is een aspect van de dictatuur van Pinochet waar in de geschiedenis weinig aandacht aan besteed is en waarover weinig geweten is.'
Ook in Syrië worden kinderen gefolterd, meldde de Britse kinderrechtenorganisatie War Child begin deze week.
Details
Barudy ziet veel gelijkenissen tussen wat er veertig jaar geleden in gevangenkampen in Chili is gebeurd en wat zich nu in Syrië afspeelt. ‘Maar er zijn ook belangrijke verschillen. De context is anders. In Chili was er geen verzet die naam waardig. Burgers werden er gemarteld alleen om het sociaal gedachtegoed van Allende uit hen te kloppen. In Syrië is er wel een strijd tussen twee sterke blokken aan de gang. Opposanten worden volgens mij in de eerste plaats gefolterd om informatie van hen los te weken, om het verzet te kraken.'
‘Ongetwijfeld worden in Syrië ook burgers gemarteld die helemaal geen informatie hebben, omdat ze geen verzetsstrijder zijn. Voor hen dreigt een moeilijk herstel. Omdat ze lijdzaam de folteringen moeten gaan en niets in handen hebben om de controle te herwinnen. Bij hen zullen de trauma's huizenhoog zijn', voorspelt Barudy.
‘Heel belangrijk is daarom hoe slachtoffers worden opgevangen. Toen ik in België aankwam, belandde ik in het paradijs. De erkenning was zo groot, de ontvangst zo hartverwarmend... Dat was toen een heel constructief antwoord van de samenleving die mij enorm heeft geholpen. Wat er nu gebeurt, maakt me dan ook boos. De solidariteit brokkelt zienderogen af. Niet alleen in België, maar in heel Europa.'
‘In de asielcentra is er voor slachtoffers van foltering en geweld nauwelijks gespecialiseerde ondersteuning. En het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen, dat hun asielaanvraag moet beoordelen, maakt hen vaak een tweede keer slachtoffer.'
‘Slachtoffers moeten bewijzen dat ze gefolterd zijn. Er wordt hen naar details gevraagd, bijvoorbeeld hoe hun omgeving er uitzag, naar welke gevangenissen ze zijn overgebracht, op welke datum dat is gebeurd, ... Maar eigen aan slachtoffers is net dat ze zich die details niet herinneren.'
‘Door mensen te verplichten zo diep in hun geheugen te graven, folter je hen eigenlijk een tweede keer. Uit onderzoek blijkt voldoende dat bij mensen die worden verplicht aan hun folteringen terug te denken, in de hersenen alle gebieden oplichten die stress veroorzaken.'
‘Het Commissariaat-generaal heeft ons indertijd nog om raad gevraagd. We hebben verschillende vergaderingen gehad om duidelijk te maken hoe men iemand kon ondervragen zonder hem opnieuw pijn te doen. Ach, er zijn gevoelige mensen op de administratie, maar ook veel ongevoelige.'
Met Exil probeert Barudy asielzoekers onder meer op hun interview voor te bereiden.
‘Het is vaak hetzelfde liedje: bij veel mensen gaat het goed, maar als ze horen dat ze op interview moeten, beginnen ze te panikeren. We lichten hen in over wat ze moeten verwachten, proberen hen duidelijk te maken dat ze kalm moeten blijven en vooral dat ze niet mogen liegen. Het is geen schande als ze een vraag niet kunnen beantwoorden.'
In 2011 begeleidde het team van 21 psychologen en psychiaters van Exil in Brussel 546 mensen. ‘Niet allemaal asielzoekers. Maar ook erkende vluchtelingen bij wie het verleden hen na jaren inhaalt', zegt Barudy. ‘Veel mensen komen uit Afrika. De barbaarsheden die daar gebeuren...'
Hij zucht. ‘We zien meisjes van veertien, vijftien jaar. Ze komen uit Congo, zijn verkracht en hebben een baby. Of jongens die als kindsoldaat zijn ingezet. Vaak zijn ze hier alleen, zonder familie of andere sociale contacten. We hebben nog niet lang een nieuw project, waarbij we met steun van Fedasil in de asielcentra ter plaatse gaan om hen te begeleiden. Maar het is moeilijk om tot hen door te dringen. Hun weg naar herstel is heel lang.'
Ouders
Barudy heeft in zijn loopbaan altijd bijzondere aandacht gehad voor kinderen, zegt hij. Niet alleen voor slachtoffertjes die gefolterd of misbruikt zijn. Maar ook voor de kinderen van ouders die gefolterd zijn.
‘Want ook zij zitten met veel vragen, maar krijgen vaak geen antwoorden. Omdat hun ouders hen niet met hun pijn willen belasten. Of omdat ze beschaamd zijn.'
‘Wie gefolterd is, is tot in het diepste van zijn ziel en van zijn identiteit geraakt. Het is normaal dat slachtoffers er zelfs met hun eigen partner of kinderen niet over willen praten. Het is een verdedigingsmechanisme, om het verleden niet te hoeven herbeleven. Maar helemaal niets vertellen is ook niet goed, gevaarlijk zelfs. Dan riskeer je dat de kinderen alles aan hun fantasie overlaten, met alle gevolgen vandien.'
‘Vraag is: hoe vertel je je kinderen de waarheid, zonder dat je hen traumatiseert? Het is een moeilijke spreidstand, maar een waar we de jongste jaren veel aandacht aan besteden, omdat we weten hoe belangrijk het is.'
‘Joden die de gruwel van de Tweede Wereldoorlog tot in het detail aan hun kinderen hebben verteld, hebben hen enorm veel schade berokkend.'
DS, 27-07-2012 (Yves Delepeleire)