Inloggen

Bekijk de volledige versie : Minder denken geeft meer ademruimte


Barst
25th June 2012, 16:36
Minder denken geeft meer ademruimte


Blijkbaar verander je in je leven maar van koers als het (bijna) te laat is. Dat stemt HENDRIK OPDEBEECK toch wat optimistisch voor onze planeet.


Wanneer je hoort over de ontgoocheling omtrent het Rio+20 slotakkoord, terwijl het voor onze planeet en de meest kwetsbare mens in het Zuiden al vijf voor (na) twaalf is, dan komt de actualiteit van het wetenschappelijk onderzoek over mindfulness weer naar boven. Een sterkere metafoor dan de massa mensen op Times Square die, terwijl de eerste Rio-conclusies op de straatbeeldschermen verschenen, aan het mediteren ging, kan je hiervoor niet bedenken.

Blijkbaar verander je maar radicaal van koers wanneer je aan je grenzen komt of ze al overschreden hebt. Niet voor niets dat jongeren met zelfmoordgedachten naast managers en werknemers met burn-out problemen en nu ook de Times Square burgers, zich aangesproken voelen door mindfulness.

Kern van elke authentieke meditatiemethode is het radicaal stopzetten en kanaliseren van alle mogelijke gedachten die door je hoofd flitsen. Haaks op de ‘aude sapere' (durf denken) kreet van Immanuel Kant staat hier het ‘durf-stoppen-met-denken' centraal. Of juister nog: het durven stoppen met het je voortdurend laten overwoekeren door gedachten en dingen.


Sterke portie moed

Ik wil hier geen pleidooi houden tegen overdreven rationaliteit en voor meer redelijkheid. Of in termen van Rio+20: louter tegen een eenzijdige groei-economie en alleen voor een groene of blauwe economie. Wel valt het op dat in beide paradigma's de durf of de moed voorop staat. Zowel achter onze wetenschappelijke, technische en economische prestaties als achter de keuze van steeds meer mensen om te gaan mediteren, steekt een sterke portie moed.

Als kern van zijn strategie om de negatieve effecten van onze niet duurzame globalisering om te buigen, geeft de filosoof Peter Sloterdijk in zijn publicatie ‘Je moet je leven veranderen', het belang aan van de moed om zich te oefenen. Zowel een sportman, een student, een manager als een vakman kan maar slagen door regelmatig te oefenen.

Zou het niet zo zijn dat de hoofdreden waarom milieuconferenties als Rio+20 niet scoren, ook te maken heeft met het over het hoofd zien van de noodzaak om zich dagelijks te oefenen in redelijke duurzaamheid? Hoopgevend is het daarom dat meditatie niet alleen deze regelmatige exercitie veronderstelt maar ons daarenboven traint in het ontdekken van de weelde van het afstand doen van het teveel dat duurzaamheid ondermijnt.


Verantwoorde economie kan

Zowel een teveel aan gedachten als een teveel aan consumptie kan verhinderen dat we na Rio+20 op het spoor komen van de echt noodzakelijke alternatieven. Grassroots burgerinitiatieven zoals het bewust minder vliegen, of minder vlees eten, maar minstens evenzeer (blauwe) bedrijfsleiders die duurzaam én winstgevend produceren, bewijzen meer en meer dat een verantwoordelijke economie kan. En dit is dan toch weer de positieve noot die we lezen in de Rio+20 slotverklaring. Zeker in het licht van het ook bij ons meer en meer wantrouwen van de politiek, is het daarom misschien maar goed dat vele premiers of ministers van duurzaamheid niet massaal naar Rio+20 trokken. Duurzaamheid hangt inderdaad niet meer af van politici die meer dan ooit gevangen zitten in een eenzijdig technisch-economisch vacuüm.

Zoals in de Renaissance is het woord weer aan de mondige én mediterende al dan niet ‘Occupy Wall Street burger' op Times Square en elders. Die doet ons beseffen dat verantwoordelijkheid opnemen meer is dan vage of in het ijle klinkende antwoorden. Het Charter of Universal Reponsibilities dat de vijftigduizend Rio+20 deelnemers mee naar huis konden nemen, plaatst dan ook een terecht vraagteken bij onze perverse, mede door de technologie aangewakkerde, drang naar steeds meer consumptie. Niet alleen ons hoofd maar ook onze planeet geraakt overvol. In de aanloop van de komende Europese top weer alles op economische groei zetten, zonder expliciet rekening te houden met die planeet en de zwaksten van het zuiden, is niet de toekomst die wijze mensen willen.


DS, 26-06-2012