Barst
9th December 2011, 18:32
Eerste verdriet voelt scherper
BRUSSEL - Hopeloos zijn. Pijn voelen die nooit meer lijkt te zullen overgaan. Het is niet uitzonderlijk voor jonge mensen om zo te lijden, zegt preventiewerker Nico de Fauw. 'Wat ons zorgen baart, is dat er zoveel jongeren zijn die die sombere gedachten in actie omzetten.'
Een week lang is er gezocht naar de West-Vlaamse student Waldo Van Raemdonck (19). Tot het bericht kwam dat zijn lichaam in Oostenrijk gevonden was. De jongeman heeft zich van het leven beroofd. Hij liet geen afscheidsbrief na. Prompt dook een tweede bericht op, over een student uit Sint-Katelijne-Waver, die mogelijk ook zelfdoding heeft gepleegd. Zeker is het nog niet, maar deze jongeman heeft wel een brief achtergelaten die daarop zou wijzen.
Zo om de week haalt een suïcide door jonge mensen wel ergens het nieuws. Het is de tweede doodsoorzaak bij jongeren in Vlaanderen, na verkeersongevallen. Dat is vooral het gevolg van het feit dat jongeren in de fleur van hun leven zijn en niet zo vaak overlijden aan kanker en andereaandoeningen. Want nee, jongeren pieken niet in de statistieken: die 'eer' valt volwassen mannen vanaf 35 jaar te beurt. Sterker, het aantal zelfdodingen bij Vlaamse jongeren, en zeker ook bijjongens, is de jongste tien jaar zelfs gedaald.
'Een jongere die zichzelf doodt, haalt natuurlijk veel sneller de krant dan een volwassene', zegt Grieke Forceville, nog tot eind deze maand aan het hoofd van de Zelfmoordlijn. 'Omdat het zo tegen de verwachtingen indruist: jongeren horen de toekomst te hebben. Het verontrust ons als ze voor zo'n radicale uitweg kiezen. Terecht, want elke zelfdoding is er een te veel.'
Verhoudingsgewijs ondernemen jongeren, en dan vooral jonge meisjes, veel meer suïcidepogingen: tegenover elke geslaagde zelfdoding staan er bij jongeren honderd pogingen. Bij volwassenen bedraagt die verhouding een tegen vier. Vraag aan jongeren of ze al eens aan zelfdoding hebben gedacht, en één op de tien jongens zal ja zeggen, net als zes op de tien meisjes.
Eerste lief
'Het is normaal dat adolescenten alles ter discussie stellen en twijfelen aan de zin van het leven', zegt Nico de Fauw, preventiewerker en psycholoog. 'Die existentiële twijfel past in hun ontwikkelingsfase. En juist omdat ze zo jong zijn, gaat hun verdriet ook zo diep. Ze geraken sneller in de knoei omdat ze nog geen levenservaring hebben. De eerste keer dat je een lief hebt, en het geraakt uit, ja, dat voelt als een aardverschuiving! Als je al vijf keer een lief hebt gehad, weet je dat er ook wel een zesde zal volgen.'
Het gebrek aan levenservaring leidt er ook toe dat jongeren vaak niet weten hoe ze hulp kunnen vinden, of welke oplossingen er allemaal mogelijk zijn. En dan grijpen ze naar de meest drastische 'oplossing', die van de zelfdoding. Grieke Forceville: 'Ze willen niet dood. Ze willen rust. Ze willen dat er een eind komt aan de vreselijke pijn die ze voelen. Ze zien geen andere uitweg.'
Nico de Fauw werkt ook als therapeut met jongeren die al eens aan zelfdoding hebben gedacht of een poging hebben ondernomen. Met diegenen die wél hulp hebben gezocht en gevonden, wat in Vlaanderen een grote stap is, zegt hij. 'Negen op tien Vlamingen die bij een psycholoog gaan, vertellen dat zelfs niet aan hun beste vriend. De schroom om toe te geven dat je hulp zoekt voor een existentiële vraag of een psychisch probleem, is in Vlaanderen enorm groot. Spijtig.'
En wat zeggen die jongeren tegen hem? De Fauw: 'Het valt mij op dat nogal wat jongeren vertellen dat ze thuis nog nooit een nee hebben gekregen. Alles kan en alles mag. Ze zeggen letterlijk: “Ik weet niet wat ik nog moet doen om eens op verzet te stuiten,. Ze snakken ernaar dat hun ouders grenzen stellen, zodat ze de hele verantwoordelijkheid over hun leven niet alleen moeten dragen.'
Volgende week zaterdag, op 17 december, stelt de Vlaamse minister van Welzijn, Jo Vandeurzen (CD&V), zijn nieuwe actieplan voor de preventie van zelfdoding voor. Er is een jaar lang naartoe gewerkt. Ieder die dat wilde, heeft voorstellen mogen indienen. Zal er ter preventie van suïcide bij jongeren iets nieuws uit de bus komen, en hélpt preventie wel, als je in acht neemt dat sommige jongeren, zoals Waldo, vooraf geen signalen uitzenden?
'Zeker jongens kunnen heel goed verbergen dat het niet goed met ze gaat', bevestigt Jolien Mertens, psychologe bij het cgg Andante in Merksem. 'Een suïcide komt dan als een donderslag bij heldere hemel.'
Signalen
Maar de meeste jongeren sturen wel signalen uit. 'Soms spreken ze erover. Soms verandert hun gedrag: ze trekken zich wat terug, ze hebben conflicten met vrienden, ze gaan niet meer graag naar de jeugdbeweging. Het komt erop aan om voelsprieten te ontwikkelen om dat gevoel van onbehagen op te vangen, en het op tafel te leggen. Vraag ernaar. Maak het bespreekbaar en toon begrip voor de pijn. Wuif die niet direct weg, want dan klappen ze weer dicht.'
Mertens geeft toe dat het voor de familie vaak moeilijk is om signalen op te vangen. 'Omdat ze persoonlijk betrokken zijn. Anderen kunnen hier ook een rol spelen: leerkrachten, jeugdwerkers, enzovoort.'
Mohsen Zagheden is preventiecoach voor de secundaire scholen in West-Vlaanderen. Het zijn er 272, is dat niet heel veel voor één man? 'De vraag is inderdaad groter dan wat ik aankan. Het thema leeft enorm. Maar ik hoef het niet alleen te doen. Ik werk nauw samen met de Centra voor Leerlingenbegeleiding en de Logo's. Wij helpen scholen plannen te ontwikkelen om het welbevinden van hun leerlingen te bevorderen. Die brede preventie is minstens zo belangrijk.'
Er lopen ook programma's op de spoeddiensten van ziekenhuizen, die ertoe leiden dat suïcidepogers beter opgevolgd worden, en andere initiatieven: voor de vroegdetectie van psychose bijvoorbeeld, en voor steun aan landbouwers, nabestaanden en andere risicogroepen. 'Het nieuwe actieplan zou meer kunnen focussen op jonge suïcidepogers onder de 16 jaar', zegt preventiewerker Karl Andriessen. 'Want die komen minder vaak op de spoeddiensten terecht omdat ze niet zulke dodelijke methoden gebruiken.'
Nico de Fauw hoopt dat alles wat onder het vorige actieplan is gestart, mag voortdoen. 'Al die initiatieven zijn nog vrij jong en moeten uitgebouwd worden. Voorts hoop ik dat het welbevinden van jongeren op de agenda komt van alle ministers, zodat kinderen onbekommerd kind kunnen zijn, en pubers kunnen puberen. Als ik een minister hoor zeggen dat kinderen vanaf vijf jaar al Frans moeten leren, krijg ik de kriebels! Leer ze liever van jongsaf dat het geen schande is om hulp te vragen. En voorts moeten kleuters geen Franse woordjes oefenen. Ze moeten thuiskomen en buiten kunnen spelen. Maak dáár eens een eindterm van asjeblieft.'
Wie met vragen zit over zelfdoding, kan terecht bij Tele-Onthaal (106 ofwww.tele-onthaal.be) of de Zelfmoordlijn (02-649.95.55 ofwww.zelfmoordlijn.be)
Blog DS, 09-12-2011 (Veerle Beel)
BRUSSEL - Hopeloos zijn. Pijn voelen die nooit meer lijkt te zullen overgaan. Het is niet uitzonderlijk voor jonge mensen om zo te lijden, zegt preventiewerker Nico de Fauw. 'Wat ons zorgen baart, is dat er zoveel jongeren zijn die die sombere gedachten in actie omzetten.'
Een week lang is er gezocht naar de West-Vlaamse student Waldo Van Raemdonck (19). Tot het bericht kwam dat zijn lichaam in Oostenrijk gevonden was. De jongeman heeft zich van het leven beroofd. Hij liet geen afscheidsbrief na. Prompt dook een tweede bericht op, over een student uit Sint-Katelijne-Waver, die mogelijk ook zelfdoding heeft gepleegd. Zeker is het nog niet, maar deze jongeman heeft wel een brief achtergelaten die daarop zou wijzen.
Zo om de week haalt een suïcide door jonge mensen wel ergens het nieuws. Het is de tweede doodsoorzaak bij jongeren in Vlaanderen, na verkeersongevallen. Dat is vooral het gevolg van het feit dat jongeren in de fleur van hun leven zijn en niet zo vaak overlijden aan kanker en andereaandoeningen. Want nee, jongeren pieken niet in de statistieken: die 'eer' valt volwassen mannen vanaf 35 jaar te beurt. Sterker, het aantal zelfdodingen bij Vlaamse jongeren, en zeker ook bijjongens, is de jongste tien jaar zelfs gedaald.
'Een jongere die zichzelf doodt, haalt natuurlijk veel sneller de krant dan een volwassene', zegt Grieke Forceville, nog tot eind deze maand aan het hoofd van de Zelfmoordlijn. 'Omdat het zo tegen de verwachtingen indruist: jongeren horen de toekomst te hebben. Het verontrust ons als ze voor zo'n radicale uitweg kiezen. Terecht, want elke zelfdoding is er een te veel.'
Verhoudingsgewijs ondernemen jongeren, en dan vooral jonge meisjes, veel meer suïcidepogingen: tegenover elke geslaagde zelfdoding staan er bij jongeren honderd pogingen. Bij volwassenen bedraagt die verhouding een tegen vier. Vraag aan jongeren of ze al eens aan zelfdoding hebben gedacht, en één op de tien jongens zal ja zeggen, net als zes op de tien meisjes.
Eerste lief
'Het is normaal dat adolescenten alles ter discussie stellen en twijfelen aan de zin van het leven', zegt Nico de Fauw, preventiewerker en psycholoog. 'Die existentiële twijfel past in hun ontwikkelingsfase. En juist omdat ze zo jong zijn, gaat hun verdriet ook zo diep. Ze geraken sneller in de knoei omdat ze nog geen levenservaring hebben. De eerste keer dat je een lief hebt, en het geraakt uit, ja, dat voelt als een aardverschuiving! Als je al vijf keer een lief hebt gehad, weet je dat er ook wel een zesde zal volgen.'
Het gebrek aan levenservaring leidt er ook toe dat jongeren vaak niet weten hoe ze hulp kunnen vinden, of welke oplossingen er allemaal mogelijk zijn. En dan grijpen ze naar de meest drastische 'oplossing', die van de zelfdoding. Grieke Forceville: 'Ze willen niet dood. Ze willen rust. Ze willen dat er een eind komt aan de vreselijke pijn die ze voelen. Ze zien geen andere uitweg.'
Nico de Fauw werkt ook als therapeut met jongeren die al eens aan zelfdoding hebben gedacht of een poging hebben ondernomen. Met diegenen die wél hulp hebben gezocht en gevonden, wat in Vlaanderen een grote stap is, zegt hij. 'Negen op tien Vlamingen die bij een psycholoog gaan, vertellen dat zelfs niet aan hun beste vriend. De schroom om toe te geven dat je hulp zoekt voor een existentiële vraag of een psychisch probleem, is in Vlaanderen enorm groot. Spijtig.'
En wat zeggen die jongeren tegen hem? De Fauw: 'Het valt mij op dat nogal wat jongeren vertellen dat ze thuis nog nooit een nee hebben gekregen. Alles kan en alles mag. Ze zeggen letterlijk: “Ik weet niet wat ik nog moet doen om eens op verzet te stuiten,. Ze snakken ernaar dat hun ouders grenzen stellen, zodat ze de hele verantwoordelijkheid over hun leven niet alleen moeten dragen.'
Volgende week zaterdag, op 17 december, stelt de Vlaamse minister van Welzijn, Jo Vandeurzen (CD&V), zijn nieuwe actieplan voor de preventie van zelfdoding voor. Er is een jaar lang naartoe gewerkt. Ieder die dat wilde, heeft voorstellen mogen indienen. Zal er ter preventie van suïcide bij jongeren iets nieuws uit de bus komen, en hélpt preventie wel, als je in acht neemt dat sommige jongeren, zoals Waldo, vooraf geen signalen uitzenden?
'Zeker jongens kunnen heel goed verbergen dat het niet goed met ze gaat', bevestigt Jolien Mertens, psychologe bij het cgg Andante in Merksem. 'Een suïcide komt dan als een donderslag bij heldere hemel.'
Signalen
Maar de meeste jongeren sturen wel signalen uit. 'Soms spreken ze erover. Soms verandert hun gedrag: ze trekken zich wat terug, ze hebben conflicten met vrienden, ze gaan niet meer graag naar de jeugdbeweging. Het komt erop aan om voelsprieten te ontwikkelen om dat gevoel van onbehagen op te vangen, en het op tafel te leggen. Vraag ernaar. Maak het bespreekbaar en toon begrip voor de pijn. Wuif die niet direct weg, want dan klappen ze weer dicht.'
Mertens geeft toe dat het voor de familie vaak moeilijk is om signalen op te vangen. 'Omdat ze persoonlijk betrokken zijn. Anderen kunnen hier ook een rol spelen: leerkrachten, jeugdwerkers, enzovoort.'
Mohsen Zagheden is preventiecoach voor de secundaire scholen in West-Vlaanderen. Het zijn er 272, is dat niet heel veel voor één man? 'De vraag is inderdaad groter dan wat ik aankan. Het thema leeft enorm. Maar ik hoef het niet alleen te doen. Ik werk nauw samen met de Centra voor Leerlingenbegeleiding en de Logo's. Wij helpen scholen plannen te ontwikkelen om het welbevinden van hun leerlingen te bevorderen. Die brede preventie is minstens zo belangrijk.'
Er lopen ook programma's op de spoeddiensten van ziekenhuizen, die ertoe leiden dat suïcidepogers beter opgevolgd worden, en andere initiatieven: voor de vroegdetectie van psychose bijvoorbeeld, en voor steun aan landbouwers, nabestaanden en andere risicogroepen. 'Het nieuwe actieplan zou meer kunnen focussen op jonge suïcidepogers onder de 16 jaar', zegt preventiewerker Karl Andriessen. 'Want die komen minder vaak op de spoeddiensten terecht omdat ze niet zulke dodelijke methoden gebruiken.'
Nico de Fauw hoopt dat alles wat onder het vorige actieplan is gestart, mag voortdoen. 'Al die initiatieven zijn nog vrij jong en moeten uitgebouwd worden. Voorts hoop ik dat het welbevinden van jongeren op de agenda komt van alle ministers, zodat kinderen onbekommerd kind kunnen zijn, en pubers kunnen puberen. Als ik een minister hoor zeggen dat kinderen vanaf vijf jaar al Frans moeten leren, krijg ik de kriebels! Leer ze liever van jongsaf dat het geen schande is om hulp te vragen. En voorts moeten kleuters geen Franse woordjes oefenen. Ze moeten thuiskomen en buiten kunnen spelen. Maak dáár eens een eindterm van asjeblieft.'
Wie met vragen zit over zelfdoding, kan terecht bij Tele-Onthaal (106 ofwww.tele-onthaal.be) of de Zelfmoordlijn (02-649.95.55 ofwww.zelfmoordlijn.be)
Blog DS, 09-12-2011 (Veerle Beel)