Barst
22nd August 2011, 13:00
Lolita is big business aan het worden
Als empowerment van minderjarigen in onze samenleving de betrachting hoort te zijn, gaat het volgens FREDDY MORTIER in de modewereld niet de goede richting uit.
De jongste dagen vonden twee thema's over kinderkleding en seksualisering hun weg naar de media. Het ene is de bevinding van onderzoekster Gun Bosserez van de KULeuven, waaruit zou blijken dat meer dan een kwart van de kleding voor 10- tot 12-jarigen ‘geseksualiseerd' is (korte rokjes, diepe decolletés, doorschijnende stof, opgevulde behaatjes, …). Het andere heeft geleid tot een klein mediaoorlogje tussen Amerikaanse fatsoensrakkers en Franse modefijnproevers. Het gaat om de aangekondigde opstart van een kinderlijn voor loungewear en lingerie bij het Franse merk Jours après lunes.
Het Amerikaanse publiek maakte zich vooral druk over de foto's van fel opgemaakte prille tieners in kleren en met juwelen die men eerder verwacht bij fysiek meer ontwikkelde dames. Op de website in opbouw van Jours après lunes wordt de collectie ‘loungerie' aangekondigd voor drie categorieën: bébé (!) (van 3 tot 36 maand), meisje (4 tot 12 jaar), en XXS tot L (dames). Als je dan naast één van de wel heel jeugdige modellen een bordje ziet prijken met daarop de tekst ‘Talent wacht het aantal jaren niet af. Een parisienne evenmin' , denk je aan een grap. Maar niet dus. ‘Le studio du dessous' van Sophie Morin bestaat echt en de ontwerpster is bekend in het modecircuit.
Nogal wat Fransen waren overigens geschokt toen Vogue in een recent nummer de foto's publiceerde van het tienjarige model Thylane, het dochtertje van een Franse TV-persoonlijkheid en een ex-voetballer. Ze oogt als een XXS-L-model op te kleine leest en als een Lolita: een overgeseksualiseerd kleintje. Ook een paar andere modeontwerpers hebben ondertussen prille tienermodellen gelanceerd.
Is de mode-industrie zich nu na androgyne en bejaarde modellen aan het richten op geseksualiseerde modellen van tien tot veertien? Uit de bevindingen van Bosserez blijkt alvast dat de seksualisering van de kleding voor die leeftijdsgroep in opmars is, zodat de toevlucht tot modellen uit die groep voor de hand ligt. Is dit een goede zaak?
Als het over seksualisering gaat, krijg je de moraalridders snel te paard. Het normen- en waardendebat bij onze Noorderburen is een tijdje gegaan over de seksualisering van oudere tieners door MTV en TMF-clips, die bijna altijd seksueel geladen zijn en dat bovendien doen op een manier die gendervooroordelen bevestigt. De muziekindustrie zou zo een zekere conformiteitsdruk uitoefenen op jongeren. Je moét je gedragen zoals je in die clips ziet. Onderzoek terzake wijst niet ondubbelzinnig uit dat die effecten er zijn, zodat het hier tot nader order over gemoraliseer gaat.
Controle
Maar een Lolita-epidemie stimuleren is toch nog iets van een andere orde. Iets oudere meisjes en vrouwen hebben controle over de manier waarop zij zichzelf presenteren. Bij kinderen tussen zes en twaalf, die nu eenmaal graag volwassenen imiteren, is er wel seksualisering, maar zonder beheersing van de manier – uitdagend – waarop dit inwerkt op de omgeving. Men voegt dus een risico op seksueel misbruik toe aan de leefwereld van het kind. Het is ook waarschijnlijk dat men jongeren zo nog sneller vatbaar maakt voor weinig realistische schoonheidsnormen waaraan hun zelfbeeld niet kan beantwoorden: vervroegde obsessie met het eigen lichaam met de eventueel daarbij horende frustratieberg. Niet bepaald in het belang van het kind.
Nu weet ik best dat de afschuw die veel mensen manifesteren voor de gewraakte foto's weinig te maken heeft met bescherming van de belangen van het kind en veel met een romantisch kindbeeld, dat van het onschuldige, gedeseksualiseerde, emotioneel labiele en verstandelijk onafgewerkte kind, dat men best kan ‘grootbrengen door kleinhouden' (Lea Dasberg) en dat thuishoort in een eigen wereld, verschillend van die van de volwassenen. Zoiets klinkt door in de opvatting dat ‘een kind kind moet blijven'.
Die richtlijn is onbruikbaar als algemene standaard voor de beoordeling van hoe je best met minderjarigen omgaat. In het algemeen is het correct om dat te doen wat het belang van het kind dient, en niet wat kinderen tot een apart wereldje veroordeelt. Soms betekent dit inderdaad dat men de leeftijdsspecifieke belangen van kinderen ter harte moet nemen, zoals hun behoefte om te spelen of aan extra aandacht, dit alles met respect voor hun ‘eigenheid'. En soms dat men hen beter niet infantiliseert, omdat dit hen slechter af maakt dan hun vaardigheden te erkennen.
Romantiek
Sociologen wijzen in het spoor van Neil Postman al tientallen jaren op de zogenaamde ‘verdwijning van het kind-zijn': de competenties van jongeren en volwassenen groeien steeds sterker naar elkaar toe. De inspraak- en beslissingsrechten van minderjarigen, waar zij in staat zijn om die uit te oefenen, worden ook een stuk meer aanvaard dan voorheen het geval was, zelfs juridisch, in het bijzonder op het gebied van seksualiteit , medische beslissingen, inspraak bij echtscheidingsregelingen, enzovoort. Een ‘kind kind laten zijn' is dus in het algemeen niet zo'n bruikbare richtlijn en leidt bij toepassing vaak tot fnuiking van de belangen van minderjarigen. Weg met de romantiek dus.
De mode-industrie vertaalt tot op zekere hoogte de trend tot verdwijning van het kind-zijn naar haar eigen terrein. Dat is misschien ook de reden waarom sommige mensen onverschillig de schouders ophalen waar fatsoensrakkers het morele verderf zien oprukken. Maar als empowerment van minderjarigen de betrachting hoort te zijn, gaat het in de modewereld, althans met die extreme vormen van het kopiëren van XXS-L-patronen, make-up en parels en bh's incluis, naar 10-jarigen, niet de goede richting uit.
Wiens belang zou dan wel centraal staan wanneer de mode-industrie loungerie ontwikkelt voor meisjes van 3 maand tot 99 jaar, wanneer Jean Paul Gaultier een vijfjarig model de catwalk opstuurt, of wanneer de kledingnormen van mama Madonna via dochter Lourdes worden afgevuurd op pubers? Rara.
DS, 22-08-2011 (Freddy Mortier)
Als empowerment van minderjarigen in onze samenleving de betrachting hoort te zijn, gaat het volgens FREDDY MORTIER in de modewereld niet de goede richting uit.
De jongste dagen vonden twee thema's over kinderkleding en seksualisering hun weg naar de media. Het ene is de bevinding van onderzoekster Gun Bosserez van de KULeuven, waaruit zou blijken dat meer dan een kwart van de kleding voor 10- tot 12-jarigen ‘geseksualiseerd' is (korte rokjes, diepe decolletés, doorschijnende stof, opgevulde behaatjes, …). Het andere heeft geleid tot een klein mediaoorlogje tussen Amerikaanse fatsoensrakkers en Franse modefijnproevers. Het gaat om de aangekondigde opstart van een kinderlijn voor loungewear en lingerie bij het Franse merk Jours après lunes.
Het Amerikaanse publiek maakte zich vooral druk over de foto's van fel opgemaakte prille tieners in kleren en met juwelen die men eerder verwacht bij fysiek meer ontwikkelde dames. Op de website in opbouw van Jours après lunes wordt de collectie ‘loungerie' aangekondigd voor drie categorieën: bébé (!) (van 3 tot 36 maand), meisje (4 tot 12 jaar), en XXS tot L (dames). Als je dan naast één van de wel heel jeugdige modellen een bordje ziet prijken met daarop de tekst ‘Talent wacht het aantal jaren niet af. Een parisienne evenmin' , denk je aan een grap. Maar niet dus. ‘Le studio du dessous' van Sophie Morin bestaat echt en de ontwerpster is bekend in het modecircuit.
Nogal wat Fransen waren overigens geschokt toen Vogue in een recent nummer de foto's publiceerde van het tienjarige model Thylane, het dochtertje van een Franse TV-persoonlijkheid en een ex-voetballer. Ze oogt als een XXS-L-model op te kleine leest en als een Lolita: een overgeseksualiseerd kleintje. Ook een paar andere modeontwerpers hebben ondertussen prille tienermodellen gelanceerd.
Is de mode-industrie zich nu na androgyne en bejaarde modellen aan het richten op geseksualiseerde modellen van tien tot veertien? Uit de bevindingen van Bosserez blijkt alvast dat de seksualisering van de kleding voor die leeftijdsgroep in opmars is, zodat de toevlucht tot modellen uit die groep voor de hand ligt. Is dit een goede zaak?
Als het over seksualisering gaat, krijg je de moraalridders snel te paard. Het normen- en waardendebat bij onze Noorderburen is een tijdje gegaan over de seksualisering van oudere tieners door MTV en TMF-clips, die bijna altijd seksueel geladen zijn en dat bovendien doen op een manier die gendervooroordelen bevestigt. De muziekindustrie zou zo een zekere conformiteitsdruk uitoefenen op jongeren. Je moét je gedragen zoals je in die clips ziet. Onderzoek terzake wijst niet ondubbelzinnig uit dat die effecten er zijn, zodat het hier tot nader order over gemoraliseer gaat.
Controle
Maar een Lolita-epidemie stimuleren is toch nog iets van een andere orde. Iets oudere meisjes en vrouwen hebben controle over de manier waarop zij zichzelf presenteren. Bij kinderen tussen zes en twaalf, die nu eenmaal graag volwassenen imiteren, is er wel seksualisering, maar zonder beheersing van de manier – uitdagend – waarop dit inwerkt op de omgeving. Men voegt dus een risico op seksueel misbruik toe aan de leefwereld van het kind. Het is ook waarschijnlijk dat men jongeren zo nog sneller vatbaar maakt voor weinig realistische schoonheidsnormen waaraan hun zelfbeeld niet kan beantwoorden: vervroegde obsessie met het eigen lichaam met de eventueel daarbij horende frustratieberg. Niet bepaald in het belang van het kind.
Nu weet ik best dat de afschuw die veel mensen manifesteren voor de gewraakte foto's weinig te maken heeft met bescherming van de belangen van het kind en veel met een romantisch kindbeeld, dat van het onschuldige, gedeseksualiseerde, emotioneel labiele en verstandelijk onafgewerkte kind, dat men best kan ‘grootbrengen door kleinhouden' (Lea Dasberg) en dat thuishoort in een eigen wereld, verschillend van die van de volwassenen. Zoiets klinkt door in de opvatting dat ‘een kind kind moet blijven'.
Die richtlijn is onbruikbaar als algemene standaard voor de beoordeling van hoe je best met minderjarigen omgaat. In het algemeen is het correct om dat te doen wat het belang van het kind dient, en niet wat kinderen tot een apart wereldje veroordeelt. Soms betekent dit inderdaad dat men de leeftijdsspecifieke belangen van kinderen ter harte moet nemen, zoals hun behoefte om te spelen of aan extra aandacht, dit alles met respect voor hun ‘eigenheid'. En soms dat men hen beter niet infantiliseert, omdat dit hen slechter af maakt dan hun vaardigheden te erkennen.
Romantiek
Sociologen wijzen in het spoor van Neil Postman al tientallen jaren op de zogenaamde ‘verdwijning van het kind-zijn': de competenties van jongeren en volwassenen groeien steeds sterker naar elkaar toe. De inspraak- en beslissingsrechten van minderjarigen, waar zij in staat zijn om die uit te oefenen, worden ook een stuk meer aanvaard dan voorheen het geval was, zelfs juridisch, in het bijzonder op het gebied van seksualiteit , medische beslissingen, inspraak bij echtscheidingsregelingen, enzovoort. Een ‘kind kind laten zijn' is dus in het algemeen niet zo'n bruikbare richtlijn en leidt bij toepassing vaak tot fnuiking van de belangen van minderjarigen. Weg met de romantiek dus.
De mode-industrie vertaalt tot op zekere hoogte de trend tot verdwijning van het kind-zijn naar haar eigen terrein. Dat is misschien ook de reden waarom sommige mensen onverschillig de schouders ophalen waar fatsoensrakkers het morele verderf zien oprukken. Maar als empowerment van minderjarigen de betrachting hoort te zijn, gaat het in de modewereld, althans met die extreme vormen van het kopiëren van XXS-L-patronen, make-up en parels en bh's incluis, naar 10-jarigen, niet de goede richting uit.
Wiens belang zou dan wel centraal staan wanneer de mode-industrie loungerie ontwikkelt voor meisjes van 3 maand tot 99 jaar, wanneer Jean Paul Gaultier een vijfjarig model de catwalk opstuurt, of wanneer de kledingnormen van mama Madonna via dochter Lourdes worden afgevuurd op pubers? Rara.
DS, 22-08-2011 (Freddy Mortier)