Hoe het niet moet: Kievitplein in A'pen

[Barst]

Hoe is het toch mogelijk dat men er in slaagt om in dergelijke 'gevoelige' wijk de zaak zo grondig te verknoeien!
Maar wat wél duidelijk is: het feit dat de buurtbewoners zich in een actiecomité hebben verenigd, zal op vlak van 'groepsgevoel' veel meer uithalen dan alle feestcheques samen...
Zeker een sympathiek initiatief dat een voorbeeld voor iedereen zou moeten zijn van 'basisdemocratie'... (en nu maar hopen dat er ook nog iemand luistert...)!

http://www.antwerpencentraal.be/kievit/ploeg_publicaties_art2.html

[Barst]

'Bouwpromotoren baas in Antwerpen'


BRUSSEL - De bouwpromotoren hebben het voor het zeggen in Antwerpen. Het stadsbestuur gaat steevast overstag voor economische argumenten, en de stadsbouwmeester kan daar geen dam tegen opwerpen. Hilde Daem, de Gentse architecte van het bureau Robbrecht en Daem, is bijna vijf jaar voorzitter van de Antwerpse Welstandscommissie en is meer dan ooit gefrustreerd over het gebrek aan architectuurbeleid in Antwerpen.


Eric Antonis, de vorige schepen van Cultuur, riep die Welstandscommissie in het leven. Ze krijgt alle bouwplannen te zien en moet zich uitspreken over de kwaliteit, zeg maar de schoonheid ervan. Ze kan gemeenteraad en schepencollege alleen adviseren. In Nederland zijn zulke commissies bindend. Ze komt elke drie weken samen, architecten en promotoren moeten er hun plannen voorleggen en verdedigen. Onder anderen de vooraanstaande landschapsarchitect Jacques Wirtz, Linda Loppa (directeur van het Modemuseum) en de Antwerpse architect Jan Thomaes zitten in de commissie. Voor een stadsbestuur kon ze een gedroomd instrument zijn om beter te laten bouwen.

Daem: ,,We hebben de nieuwe plannen van het Kievitplein ongunstig beoordeeld. We zagen onmiddellijk dat ze niet klopten met de prenten die de bouwpromotor aan het stadsbestuur voorlegde. We hebben het stadsbestuur daar ook op gewezen. Maar we hebben het dossier nooit meer teruggezien. Ze leggen ons advies gewoon naast zich neer. De bouwpromotoren hebben alles te zeggen. Het is erg frustrerend. Neen, de stadsbouwmeester kan dat niet voldoende tegenhouden. Hij zit ook in onze commissie, maar wij zitten met hem niet op dezelfde lijn.''

,,We vragen al sinds onze oprichting een onderhoud met de burgemeester. Patrick Janssens zegt wel dat hij kwaliteitsvolle architectuur nastreeft, maar wij hebben nog geen afspraak met hem kunnen vastkrijgen. Terwijl het beleid natuurlijk alles te winnen heeft met advies. Wie van het schepencollege of de gemeenteraad kan architectuurplannen lezen? Zodra er iets economisch bij komt kijken, verdwijnt stedenbouw naar de laatste plaats.''

Gisteren kwam gelijkaardige kritiek ook uit een andere hoek. ,,Alle sleutelfiguren in de Antwerpse politiek hebben de agenda laten bepalen door de promotoren'', zei Christian Leysen (VLD), ondernemer en voorzitter van het studiecentrum Antwerpen Overmorgen, gisteren in De Morgen. Antwerpen betaalt volgens hem de prijs van een zwak bestuur dat zijn energie al te veel in crisismanagement heeft moeten stoppen.


15/02/2005

©Copyright De Standaard

[Barst]

Mislukt Kievitplein is voorbode van taaie strijd over stationsbuurten


BRUSSEL - In de stationsbuurten van Gent, Brugge, Aalst en Kortrijk dreigt het ondanks de beste bedoelingen even fout te lopen als aan het Kievitplein in Antwerpen: grootschalige kantoorbouw en machtige projectontwikkelaars die de controle overnemen van het stadsbestuur. Een front van buurtverenigingen, ecologisten en academici waarschuwt voor stedenbouwkundige ,,nachtmerries'' in wording.


DE NMBS is met al die steden grootschalige projecten aan het uitwerken om op braakliggende spoorwegterreinen vlak bij de stations kantoren, winkels en woningen te bouwen. Vaak zijn de plannen al vergevorderd, zoals aan het station van Gent Sint-Pieters. Eurostation, een dochter van de NMBS, maakte er samen met het stadsbestuur en De Lijn plannen voor een nieuw trein- en busstation, en een volledig nieuwe wijk van hoogbouw met kantoren, woningen en ontspanningscentra. Vooraanstaande architecten als Xaveer de Geyter (Gent) of Christian Kieckens (Aalst) leveren de ideeën.

Eurostation bouwde daarin ervaring op. In Leuven en Sint-Niklaas leverde het uitstekende nieuwe stationswijken op die stad en openbaar vervoer op elkaar afstemmen en werken en wonen concentreren rond de stations. Dat is cruciaal voor de leefbaarheid van de steden.

Maar NMBS/Eurostation en de gemeenten dreigen de controle op die stadsontwikkeling te verliezen. Sinds begin dit jaar worden de dure gronden gewoon aan de hoogste bieder verkocht. De federale overheid probeert er de schuldenput van de NMBS mee te dempen. Projectontwikkelaars krijgen daardoor veel grond op strategische plaatsen in handen. Zonder andere verplichtingen zullen de ontwikkelaars vooral kantoren bouwen, want die brengen het meeste op.

De verkoop was niet gepland en komt bij de gemeenten en de NMBS hard aan, zegt Evert Lagrou, emeritus hoogleraar aan het departement Architectuur van Sint-Lucas. Lagrou zit in de stuurgroep van enkele stationsprojecten. ,,Voor al die projecten zijn evenwichtige plannen opgesteld. Wat zal daar van worden? Het is voor een overheid uitermate moeilijk om te beslissen wat op de grond van iemand anders moet gebeuren. Als je te veel oplegt, is het niet denkbeeldig dat projectontwikkelaars naar de rechter stappen en aanklagen dat hun grond in waarde vermindert.''



MAAR het debacle rond het Kievitplein in Antwerpen, waar Alcatel grote kantoren bouwt, toont nog een tweede gevaar. Het uitstekende plan voor de wijk, dat na veel overleg tot stand kwam en de steun kreeg van het toenmalige stadsbestuur, werd door de Vlaamse minister van Ruimtelijke Ordening Dirk Van Mechelen (VLD) geschrapt. Het gewest mag namelijk de ruimtelijke ordening van prominente locaties zelf regelen. Alcatel dreigde om uit Antwerpen te vertrekken als het niet kreeg wat het vroeg. Onder meer daarom greep Van Mechelen in, en gaf de projectontwikkelaar groen licht voor een kantorenwijk. Donderdag beslist de rechter of het project alsnog wordt stilgelegd.

Lagrou: ,,Niet alleen de stationsbuurten, maar ook het stedelijk gebied rond Brussel mag door het gewest geregeld worden. Ook daar lopen grote projecten. Als het Kievitplein mislukt, dan is dat een verloren veldslag. Maar als het zich herhaalt, hoor je de projectontwikkelaars al 'joepie' roepen, want dan kunnen ze wars van elke planning hun weg gaan. In Antwerpen is dat al op bijzonder brutale en cynische manier gebeurd. Ik ben zeer ongerust over dat principe.''


16/02/2005 Karel Verhoeven

©Copyright De Standaard

[Barst]

Kievitplein ziet weer licht


* De Vlaamse regering verkoopt het Vlaams Administratief Centrum vlak bij het Centraal Station in Antwerpen.
* De koper moet het gebouw opentrekken.
* Dat is helemaal naar de wens van de bewoners van het Kievitplein.


HET gaat met het Kievitplein de best mogelijke richting uit, vindt Manu Claeys, de woordvoerder van de buurtvereniging De Ploeg, die het verzet leidde tegen de grootschalige kantoorbouw nabij het Centraal Station. De buurt was afgelopen voorjaar uitgegroeid tot een nationaal symbool van ongebreidelde speculatie met kantoren. Om Alcatel in Antwerpen te houden, mocht de bouwpromotor Robelco acht grote kantoortorens neerzetten. Antwerpen leek zijn eigen Brusselse Noordwijk te krijgen. Het kwam in februari tot een rechtszaak, die met een sisser afliep.

Maar de rechtszaak en de grote media-aandacht brachten wel een kentering. Robelco ging toch met de buurt samenzitten en bleek bereid om kleine maar belangrijke wijzigingen aan te brengen. Zo komen er meer woningen. Het helpt dat de kantoormarkt het moeilijk heeft, en de woningmarkt juist niet. Twee van de acht torens zullen nu grotendeels met hotelkamers en appartementen gevuld worden. Er komen een Grand Café, winkels en restaurants.

Vorige maand kwam dan het nieuws dat het Antwerpse provinciebestuur het klooster van de Dominicanen in de aanpalende Ploegstraat koopt. De provincie wil er vier sociale organisaties en een buurtcentrum huisvesten.

De verkoop van dat klooster bracht de derde doorbraak, de verkoop en gedeeltelijke sloop van het Vlaams Administratief Centrum. De Vlaamse regering moet dringend uitbreiden en wilde eerst zelf het klooster kopen om er extra kantoren in onder te brengen, een plan waar fel protest tegen rees. Nu die weg gesloten is, zit er voor minister van Bestuurszaken Geert Bourgeois niets anders meer op dan het VAC aan de Copernicuslaan te verlaten.

De verkoop moet de Vlaamse regering een zo hoog mogelijke prijs opbrengen, maar Bourgeois legt de koper stevige voorwaarden op. Hij moet verschillende doorgangen door het gebouw maken, zorgen voor meer open ruimte, en ten minste een deel van het gebouw invullen met woningen.

Niemand zal rouwen om de minstens gedeeltelijke sloop van het Copernicusgebouw. Het opende pas in 1989, maar is nu al verouderd en is veel te klein. Bovendien vormt het in de buurt een haast ondoordringbare muur, vlak achter de Kievitwijk waar de kantoortorens nu in aanbouw zijn.

Het Copernicusgebouw moet nog dit jaar verkocht worden. Het wordt een open verkoop, zei de woordvoerder van minister Bourgeois gisteren. Intussen kijkt de Vlaamse regering uit naar nieuwe kantoren voor de Vlaamse ambtenaren. Die kantoren moeten in de buurt van het Centraal Station liggen, verzekert Bourgeois. Hij bevraagt de markt.

Een deal met Robelco ligt voor de hand. Robelco heeft kantoorruimte op het Kievitplein over, nu de markt toch niet zo gretig blijkt. En Robelco maakte al plannen voor aanpassingen aan het Copernicusgebouw. Het schakelde daarvoor het architectenkantoor Stramien in, dat ook de aanpassingen uittekende op het Kievitplein. Zo vult de overheid straks misschien de kantoren die er gekomen zijn tegen alle oorspronkelijke plannen en tegen het gezond verstand in omdat de private markt ze zo nodig zou hebben.

Manu Claeys van De Ploeg vindt dat een ironische wending, maar van cynisme wil hij niet horen. ,,Het is goed dat de overheid met haar ambtenaren in de buurt van het station blijft. Als het Copernicusgebouw een nieuwe invulling krijgt, wint iedereen erbij. De ambtenaren krijgen een beter gebouw, de buurt moet geen extra vierkante meters kantoren slikken, en er komen woningen bij. Het klooster en misschien ook het Copernicusgebouw worden een centrum voor sociale economie. Toen we zelf die plannen in het voorjaar maakten, leken ze utopie.''


DS, 22-10-2005, Karel Verhoeven