Barst
27th September 2010, 03:30
'We houden ongelijkheid in stand'
Peter Adriaenssens, Laat ze niet schieten!, uitg. Lannoo, 210 blz.
BRUSSEL - Het aantal jongeren dat zich in nesten werkt, neemt toe: het gaat nu om zowat 30 procent van de jeugd, vooral jongens. En iedereen speelt de verantwoordelijkheid daarvoor naar een ander door, zegt Peter Adriaenssens. 'Als we eens bij onszelf begonnen?'
Met uw nieuwe boek, dat met de verontwaardiging van een pamflet is geschreven, roept u volwassenen op om jongeren minder snel los te laten. Doen we dat dan?
'Ik vind dat we te veel sympathie hebben voor pubergedrag en ontsporingen van dat gedrag. Comazuipen? Elke dag een jointje? Ach, we zijn toch zelf ook jong geweest! We moeten opnieuw grenzen durven te stellen en we moeten dat met zijn allen doen. Kijk, het is niet alleen hun schuld dat ze zichzelf in een comatoestand kunnen drinken: want wie heeft hen die fles jenever verkocht? Wij, volwassenen, scheppen de omstandigheden waarin jongeren kunnen ontsporen. We zijn er dus mee verantwoordelijk voor. Vroeger kon je er als ouder op rekenen dat een andere volwassene je zoon of dochter wel zou terechtwijzen, als ze ergens over de schreef gingen. Nu kun je daar niet meer van op aan.'
U pleit ervoor dat wijkbewoners samen zouden zitten en een netwerk zouden vormen om de jongeren in hun buurt te ondersteunen.
'Er loopt nu al drie jaar zo'n project waarbij we jaarlijks vijftien jongeren ondersteunen die voor een eerste ernstig feit met de jeugdrechter in contact komen. Die geeft de jongere nog een kans door een hulpteam aan huis te sturen. De bedoeling is een opname in de jeugdgevangenis te vermijden. Het team betrekt de familie, maar ook de hele buurt bij de opvang. Bij de ene buur kan hij het gras afrijden, bij de andere de pc herstellen of een fiets repareren. Dat houdt hem bezig en brengt hem weer op het juiste spoor.'
'En wat blijkt vaak uit de gesprekken met de buren? Dat zij er niet van opkijken dat die jongere op het slechte pad was geraakt. Ze hadden het meestal zien aankomen, eerder nog dan de school. Maar niemand had iets ondernomen. We zien het en laten het gebeuren. We vinden dat anderen het maar moeten oplossen. Dat geldt helaas vaak ook voor de ouders, die liever een opname hebben dan een interventie aan huis.'
Iedereen schuift de hete aardappel naar anderen door?
'Precies. Er is nog nooit zoveel hulpverlening geweest en de wachtlijsten waren nooit zo lang. Wat de minister daarvoor ook zal ondernemen, het zal nooit genoeg zijn. We leven wel in een lijdende tijd, met veel echtscheidingen en tijdsdruk op de gezinnen. Maar het gaat toch niet om een generatie die een wereldoorlog heeft meegemaakt? We hebben berekend dat er vier keer meer jeugdpsychiaters nodig zijn in Vlaanderen, als het zo doorgaat. Dat is toch te gek! We moeten ervoor zorgen dat we het kunnen stellen met wat we hebben. En dat kan maar als volwassenen weer bereid zijn om een ondersteunend netwerk te vormen dat de jongeren opvangt.'
U zou ook graag ouders kunnen verplichten om zich te laten helpen, zoals jongeren daar door de jeugdrechter toe verplicht worden.
'Er zijn nogal wat ouders die verstek laten gaan. Het is een maatschappelijke trend, waarmee ook de scholen kampen. Ze moeten de politie met drugshonden in de klas loslaten, om te bewijzen dat die ene leerling drugs op zak heeft. Anders geloven de ouders het niet. Ook de politie klaagt: agenten in Knokke die tussenkwamen bij een gevecht in een dancing, werden door de ouders teruggefloten. Die namen het niet dat de politie de 'vakantiefun' van hun kinderen verstoorde. We moeten ermee ophouden onze eigen kinderen zo blindelings te bewonderen.'
'Kinderen hebben meer aan ouders die realistisch zijn. Die erkennen dat hun kinderen niet altijd en overal mooi en goed zijn. Bij jongeren die met de jeugdrechter te maken krijgen, zien we dat zij die zich het best herpakken, ouders hebben die meewerken. Het is niet oneervol om als ouder te zeggen: potverdorie, ik heb het fout aangepakt, leer mij hoe ik beter kan doen.'
Is de jeugd van vandaag te verwend?
'Een deel van hen is dat zeker. Denk aan het vele vakantiewerk dat deze zomer weer door adolescenten is gepresteerd. Jongeren verdienen daarmee een groot bedrag dat ze meestal helemaal voor zichzelf mogen opmaken. En ze moeten er geen belastingen op betalen. Ik zou dat anders willen zien. Laat ze wel belastingen betalen en laat ze dat bedrag storten, zodat ze echt ervaren dat ze iets moeten teruggeven aan de samenleving.'
'Hoeveel jongeren trekken nu niet op reis naar verre bestemmingen als Azië, terwijl hun ouders zich zo'n reis niet kunnen veroorloven? Voor een groot deel van de jeugd zijn er nog nauwelijks grenzen en ik vind dat geen goede evolutie. Ik zou ook liever zien dat het eerste jaar aan de universiteit weer klassiek wordt: een basispakket waar je in één jaar doorheen moet, geen vakken meer die je kunt meeslepen. Te veel vrijheid maakt jongeren bang en onzeker. Ze hebben geen houvast meer.'
U hebt ook in Everberg gewerkt. Wat hebt u daar geleerd?
'Dat we de ongelijkheid in stand houden. Ik vind zo'n gevangenis nog altijd nodig, voor de erge feiten die die gasten hebben gepleegd. Maar je moet ze ook helpen om zich te herpakken. Dat gebeurt nu amper. Het personeel levert er fantastisch werk, maar hun rapporten worden genegeerd door jeugdrechters, die autonoom beslissen dat een jongere vrij kan komen. En dan maar klagen over hoge recidivecijfers. Dat is hoogst unfair.'
'En de uitsluiting waaraan die jongens in hun leven al ten prooi zijn gevallen: buurten die onveilig zijn en er onverzorgd bijliggen, scholen die hen hebben laten vallen. We organiseren een taalbad voor allochtone kleuters, maar vanaf het eerste studiejaar moet iedereen onder dezelfde lat. Waarom nemen scholen niet de moeite om die jongeren bij de les te houden en hen de nodige studietaal aan te leren? Ze kennen een auto en een camion, maar ze buizen op een vraagstuk omdat ze het woord “voertuig, niet kennen. Dat we ons daarbij neerleggen, is onaanvaardbaar.'
Blog DS, 27-09-2010 (Veerle Beel)
Peter Adriaenssens, Laat ze niet schieten!, uitg. Lannoo, 210 blz.
BRUSSEL - Het aantal jongeren dat zich in nesten werkt, neemt toe: het gaat nu om zowat 30 procent van de jeugd, vooral jongens. En iedereen speelt de verantwoordelijkheid daarvoor naar een ander door, zegt Peter Adriaenssens. 'Als we eens bij onszelf begonnen?'
Met uw nieuwe boek, dat met de verontwaardiging van een pamflet is geschreven, roept u volwassenen op om jongeren minder snel los te laten. Doen we dat dan?
'Ik vind dat we te veel sympathie hebben voor pubergedrag en ontsporingen van dat gedrag. Comazuipen? Elke dag een jointje? Ach, we zijn toch zelf ook jong geweest! We moeten opnieuw grenzen durven te stellen en we moeten dat met zijn allen doen. Kijk, het is niet alleen hun schuld dat ze zichzelf in een comatoestand kunnen drinken: want wie heeft hen die fles jenever verkocht? Wij, volwassenen, scheppen de omstandigheden waarin jongeren kunnen ontsporen. We zijn er dus mee verantwoordelijk voor. Vroeger kon je er als ouder op rekenen dat een andere volwassene je zoon of dochter wel zou terechtwijzen, als ze ergens over de schreef gingen. Nu kun je daar niet meer van op aan.'
U pleit ervoor dat wijkbewoners samen zouden zitten en een netwerk zouden vormen om de jongeren in hun buurt te ondersteunen.
'Er loopt nu al drie jaar zo'n project waarbij we jaarlijks vijftien jongeren ondersteunen die voor een eerste ernstig feit met de jeugdrechter in contact komen. Die geeft de jongere nog een kans door een hulpteam aan huis te sturen. De bedoeling is een opname in de jeugdgevangenis te vermijden. Het team betrekt de familie, maar ook de hele buurt bij de opvang. Bij de ene buur kan hij het gras afrijden, bij de andere de pc herstellen of een fiets repareren. Dat houdt hem bezig en brengt hem weer op het juiste spoor.'
'En wat blijkt vaak uit de gesprekken met de buren? Dat zij er niet van opkijken dat die jongere op het slechte pad was geraakt. Ze hadden het meestal zien aankomen, eerder nog dan de school. Maar niemand had iets ondernomen. We zien het en laten het gebeuren. We vinden dat anderen het maar moeten oplossen. Dat geldt helaas vaak ook voor de ouders, die liever een opname hebben dan een interventie aan huis.'
Iedereen schuift de hete aardappel naar anderen door?
'Precies. Er is nog nooit zoveel hulpverlening geweest en de wachtlijsten waren nooit zo lang. Wat de minister daarvoor ook zal ondernemen, het zal nooit genoeg zijn. We leven wel in een lijdende tijd, met veel echtscheidingen en tijdsdruk op de gezinnen. Maar het gaat toch niet om een generatie die een wereldoorlog heeft meegemaakt? We hebben berekend dat er vier keer meer jeugdpsychiaters nodig zijn in Vlaanderen, als het zo doorgaat. Dat is toch te gek! We moeten ervoor zorgen dat we het kunnen stellen met wat we hebben. En dat kan maar als volwassenen weer bereid zijn om een ondersteunend netwerk te vormen dat de jongeren opvangt.'
U zou ook graag ouders kunnen verplichten om zich te laten helpen, zoals jongeren daar door de jeugdrechter toe verplicht worden.
'Er zijn nogal wat ouders die verstek laten gaan. Het is een maatschappelijke trend, waarmee ook de scholen kampen. Ze moeten de politie met drugshonden in de klas loslaten, om te bewijzen dat die ene leerling drugs op zak heeft. Anders geloven de ouders het niet. Ook de politie klaagt: agenten in Knokke die tussenkwamen bij een gevecht in een dancing, werden door de ouders teruggefloten. Die namen het niet dat de politie de 'vakantiefun' van hun kinderen verstoorde. We moeten ermee ophouden onze eigen kinderen zo blindelings te bewonderen.'
'Kinderen hebben meer aan ouders die realistisch zijn. Die erkennen dat hun kinderen niet altijd en overal mooi en goed zijn. Bij jongeren die met de jeugdrechter te maken krijgen, zien we dat zij die zich het best herpakken, ouders hebben die meewerken. Het is niet oneervol om als ouder te zeggen: potverdorie, ik heb het fout aangepakt, leer mij hoe ik beter kan doen.'
Is de jeugd van vandaag te verwend?
'Een deel van hen is dat zeker. Denk aan het vele vakantiewerk dat deze zomer weer door adolescenten is gepresteerd. Jongeren verdienen daarmee een groot bedrag dat ze meestal helemaal voor zichzelf mogen opmaken. En ze moeten er geen belastingen op betalen. Ik zou dat anders willen zien. Laat ze wel belastingen betalen en laat ze dat bedrag storten, zodat ze echt ervaren dat ze iets moeten teruggeven aan de samenleving.'
'Hoeveel jongeren trekken nu niet op reis naar verre bestemmingen als Azië, terwijl hun ouders zich zo'n reis niet kunnen veroorloven? Voor een groot deel van de jeugd zijn er nog nauwelijks grenzen en ik vind dat geen goede evolutie. Ik zou ook liever zien dat het eerste jaar aan de universiteit weer klassiek wordt: een basispakket waar je in één jaar doorheen moet, geen vakken meer die je kunt meeslepen. Te veel vrijheid maakt jongeren bang en onzeker. Ze hebben geen houvast meer.'
U hebt ook in Everberg gewerkt. Wat hebt u daar geleerd?
'Dat we de ongelijkheid in stand houden. Ik vind zo'n gevangenis nog altijd nodig, voor de erge feiten die die gasten hebben gepleegd. Maar je moet ze ook helpen om zich te herpakken. Dat gebeurt nu amper. Het personeel levert er fantastisch werk, maar hun rapporten worden genegeerd door jeugdrechters, die autonoom beslissen dat een jongere vrij kan komen. En dan maar klagen over hoge recidivecijfers. Dat is hoogst unfair.'
'En de uitsluiting waaraan die jongens in hun leven al ten prooi zijn gevallen: buurten die onveilig zijn en er onverzorgd bijliggen, scholen die hen hebben laten vallen. We organiseren een taalbad voor allochtone kleuters, maar vanaf het eerste studiejaar moet iedereen onder dezelfde lat. Waarom nemen scholen niet de moeite om die jongeren bij de les te houden en hen de nodige studietaal aan te leren? Ze kennen een auto en een camion, maar ze buizen op een vraagstuk omdat ze het woord “voertuig, niet kennen. Dat we ons daarbij neerleggen, is onaanvaardbaar.'
Blog DS, 27-09-2010 (Veerle Beel)