3 op de 10 basisscholen kan moeilijk om met diversiteit

[Barst]

3 op de 10 basisscholen kan moeilijk om met diversiteit


Voor drie op de tien basisscholen is de draaglast van diversiteit door steeds meer leerlingen met dyslexie, ADHD, taalachterstand of andere problemen thuis te groot geworden. Dat blijkt uit een studie van de Plantijn Hogeschool.


Van de 336 schooldirecteurs van basisscholen in de provincie Antwerpen zegt zeven op de tien dat diversiteit juist meer energie geeft. "Draagkracht van een school wordt vaak gelinkt aan de manier waarop een school binnen haar muren omgaat met diversiteit", zegt onderzoeker Beno Schraepen van de Plantijn Hogeschool.

De draagkracht van een school is weliswaar heel relatief, waarschuwen de onderzoekers. Een situatie van hoge draagkracht kan van de ene op de andere dag een situatie van lage draagkracht worden, omgekeerd gaat jammer genoeg minder snel, luidt het.

Leerlingen met fysieke beperkingen vinden scholen volgens het onderzoek "haalbaarder" dan leerlingen met psychische of verstandelijke beperkingen. Zo denkt 77 procent van de ondervraagde schooldirecteurs situaties aan te kunnen met leerlingen die tijdens het schooljaar in een rolstoel belanden na een ongeval. Het minst haalbaar vinden scholen leerlingen met meerdere beperkingen en situaties waarin extra ondersteuning duidelijk nodig is via onder meer materiële hulp, spraakcomputer of assistent in de klas.

De grootste hinderpalen om alle leerlingen mee te hebben, vinden scholen paradoxaal genoeg niet hun hoogste prioriteiten. Zo vinden scholen toegankelijkheid en aanpasbaarheid van ruimtes en het budget voor leermaterialen geen topprioriteit, hoewel ze die zaken net een grote hinderpaal vinden om al hun leerlingen degelijk onderwijs te kunnen geven.

De onderzoeksresultaten verschijnen volgende week in Klasse.


Blog DM, 30/04/10 (belga/mvdb)

[Eva Thijs]

Basisscholen die veel leerlingen hebben met bijvoorbeeld dyslexie en ADHD zullen hun handen vol hebben met deze leerlingen. Leerlingen die geen "probleem" hebben zullen misschien belemmerd worden in hun leren omdat ze niet veel aandacht krijgen. Misschien moeten er meer leerlingen verwezen worden naar het bijzonder onderwijs. Dat is niet minderwaardig maar ik denk dat ouders het er soms nog moeilijk mee hebben om die stap te zetten.

[Barst]

Drie op de tien scholen hebben burn-out


BRUSSEL - Leerlingen met ADHD, taalachterstand of dyslexie. Drie op de tien basisscholen kunnen de diversiteit binnen de schoolmuren niet langer bolwerken. Dat blijkt uit een onderzoek van de Plantijn Hogeschool.


'Wij hebben in onze school leerlingen met ADHD, dyscalculie, dysorthografie,...', zegt Gilberte Jacobs, directeur van de Antwerpse stedelijke basisschool Musica. 'We hebben er zelfs die hoogbegaafd zijn. Dus ja, de leerkracht wordt wel verondersteld om een octopus te zijn als hij elke leerling de nodige zorg wil bieden.' Heel wat leerkrachten zijn vaak ziek. 'Mensen die overbevraagd zijn, worden gemakkelijker ziek. Het is onmogelijk om vervangers te vinden en dus moet ik beroep doen op collega's binnen de school en zo ook hun werklast weer verhogen.'

Het is niet moeilijk om scholen te vinden waar diversiteit binnen de schoolmuren de werkdruk fors opdrijft. Ook Marc Elinck, directeur van de Vrije Basisschool Maria Boodschap in Antwerpen, kent het probleem. 'Op de 250 leerlingen van deze school zijn er 15 autochtone Belgen', zegt directeur Elinck. 'Onze leerkrachten moeten die kinderen die bijna geen Nederlands spreken als ze hier binnenkomen, tot het gevraagde onderwijsniveau brengen. Dat is onhoudbaar, het vreet energie. Het vraagt heel veel van mensen. Bij elk rapport moet ik altijd de leerkrachten oppeppen omdat ze zo gefrustreerd zijn omdat hun leerlingen niet het gevraagde niveau halen.'

Myriam De Mol, directeur van vrije basisschool Sint-Anna, nuanceert. Ze is het eens met het feit dat leerkrachten meer zorg op zich moeten nemen. 'Maar stellen dat scholen daardoor met een burn-out kampen, vind ik overdreven',zegt ze. 'Ik denk dat de overvolle kleuterklasjes een veel groter probleem vormen.'

Toch is dat bij drie op de tien wel het geval. Dat blijkt uit onderzoek van Beno Schraepen van de Plantijn Hogeschool naar de draagkracht van 336 Antwerpse basisscholen. 'Dat 30 procent aangeeft dat ze zich in een situatie bevinden die hun draagkracht overschrijdt, betekent ook dat het bij zeven op de tien wel goed zit', zegt hij. 'Dat zijn er veel. Zeker als je je oor te luisteren legt bij scholen en ouders krijg je toch het idee dat er meer scholen met moeilijkheden kampen. Toch blijft die 30 procent nog een belangrijk signaal.' Over de oorzaken kan Schraepen geen sluitende conclusies trekken. 'Je kan het vergelijken met iemand die een burn-out heeft', zegt hij. 'Daar is niet één oorzaak voor. Het heeft te maken met je opvoeding, je persoonlijkheid, je gezinssituatie, je baan,... Er zijn verschillende triggers die ervoor zorgen dat jij een burn-out krijgt en je collega niet.'

Toch kan hij enkele pijnpunten aanduiden. 'Jonge leerkrachten worden met veel te weinig draagkracht het terrein op gestuurd. Ze hebben te weinig werkervaring en bovendien hebben ze in hun basisopleiding zo goed als niet te horen gekregen hoe ze met diversiteit moeten omgaan. Die jonge leraren staan heel erg open voor diversiteit, maar eens ze in de realiteit staan, merken ze dat die te dwingend is om dat enthousiasme en die openheid te behouden. Ze botsen op de realiteit van de dag.'

Niet alleen de basisopleiding vormt mee de kern van het probleem. Volgens Schraepen is het Vlaamse onderwijssysteem verouderd. Schraepen: 'Het is gericht op het onderwijzen van leerlingen, maar het leren van leerkrachten is niet ingebed in de structuur. Als een leraar zich wil bijscholen, moet hij een beroep doen op zijn eigen draagkracht of die van zijn collega's. Ofwel volgt hij de cursus in zijn vrije tijd ofwel tijdens de lesuren en dan moeten collega's overnemen.'

'Bovendien ligt de focus van ons onderwijs te zeer op: hoe krijg ik iedereen tot een bepaald niveau? Terwijl de vraag eigenlijk zou moeten zijn: heb ik elke leerling tot het maximum van zijn leren gebracht?' Schraepen vindt dat scholen die het moeilijk hebben meer beroep zouden moeten doen op hulpbronnen. 'Dat zijn ouders, buurtverenigingen en leerlingen zelf. Waarom zou een sterke leerling, bijvoorbeeld, niet een bepaalde materie kunnen uitleggen aan een zwakkere klasgenoot? Dat vergt ook van die sterkere leerling een extra vaardigheid. Beide partijen worden er beter van.'


Blog DS, 06-05-2010