Heeft Herman kleren aan?

[Barst]

Heeft Herman kleren aan?


Deze week wordt een cruciale week voor Europa en in het bijzonder voor zijn nieuwe president, Herman Van Rompuy. Op diens initiatief komen de 27 staats- en regeringsleiders van de Europese Unie donderdag samen voor een informele top in Brussel. Van Rompuy hoopt dat de bijeenkomst de fundamenten kan leggen voor een nieuwe sociaal-economische strategie. Die moet de Europese welvaart veilig stellen. Een krachtig signaal dat Europa eensgezind wil werken aan de toekomst van de enkele honderden miljoenen Europese burgers is het minste wat de top zou moeten opleveren.


Maar boven de statige Solvay-bibliotheek, waar de leiders bijeen komen, pakken zich donkere wolken samen. Twee maanden na het in werking treden van het Lissabonverdrag, dat een nieuwe impuls moest geven aan de Unie, verkeert Europa in crisis. Op de milieutop van Kopenhagen kwam Europa er niet aan te pas. Als het ging over de hulp aan Haïti, was Europa afwezig. De Zuid-Europese financiële crisis bedreigt de hele eurozone. De Amerikaanse president Obama vond het niet nodig om naar de geplande Europees-Amerikaanse top te komen.

Dat alles vindt plaats tegen de achtergrond van een gigantische mislukking. De Lissabonstrategie, die in 2000 bepaalde dat Europa ‘tegen 2010 de meest dynamische, concurrentiële kenniseconomie ter wereld zou zijn, die duurzaam zou groeien, banen zou creëren, een grote sociale cohesie zou kennen en respect voor het milieu zou hebben', is mislukt. De EU en de deelstaten zijn er niet in geslaagd om veel verder te komen dan het formuleren van goede voornemens.

Het nieuwe verdrag, met onder meer de recente benoeming van een Europese president en een minister van Buitenlandse Zaken van de Unie, zou een instrument moeten zijn om slagvaardiger aan de toekomst van de Europeanen te werken. Maar het is zeer de vraag of het verdrag niet de kiemen inhoudt van meer tweespalt dan eendracht. Zo is het nog steeds onduidelijk hoe de echte macht verdeeld is tussen president Herman Van Rompuy, minister van Buitenlandse Zaken Catherine Ashton, de voorzitter van de Europese Commissie José Manuel Barroso en het zesmaandelijks roterende voorzitterschap (nu Spanje).

Wil Europa een stem hebben in de nieuwe wereld, dan heeft het vooral geen nood aan ‘rustige vastheid' en aan interne machtsspelletjes. Wel aan ambitie en slagvaardigheid, aan meer integratie en meer eenheid. Het gesprek in de Solvay-bibliotheek moet ook daarover gaan. Het is aan de initiatiefnemer van de vergadering om de lat hoog genoeg te leggen. Dat verwachten we van een president van Europa. Slaagt hij daar niet in, dan moeten we ons afvragen of Van Rompuy niet de Europese keizer is die geen kleren aan heeft.


DS, 08-02-2010 (Peter Vandermeersch)

[Barst]

Delicaat balanceerwerk


De eerste Europese top onder leiding van Herman Van Rompuy wordt geen rustig inlopertje. De financiële crisis die eerst Griekenland trof en andere zuiderse eurolanden dreigt aan te tasten, noopt tot delicaat balanceerwerk.


Aan de ene kant moet duidelijk blijven dat ieder euroland zelf zijn huishouden op orde moet hebben en houden. Er kan dus niets worden afgedongen op het draconische besparingsplan dat het Griekse begrotingstekort tegen 2012 van bijna 13 naar 3 procent van het bbp moet doen slinken. Niet voor niets legden de ambtenarenbonden gisteren het land plat. Er zal stevig gesabeld worden in de kosten van de overheid. Minder ambtenaren met minder riante statuten. Daarnaast wellicht nieuwe inkomsten in de vorm van belastingen en maatregelen die de pensioenkosten verminderen.

Anderzijds kan de eurozone ook niet werkeloos toekijken hoe speculanten het ene land na het andere aanvallen, er de financieringskosten van opdrijven en het economisch herstel dus fnuiken. Als na Griekenland ook de andere PIGS (Portugal, Italië, Spanje) in de vuurlijn komen, wordt het probleem alleen onbeheersbaarder en de remedie duurder.

Wellicht proberen de Europese leiders te voorkomen dat er zakken geld naar Athene moeten worden verscheept. Dat is politiek onverkoopbaar bij de eigen publieke opinie. Die kijkt ook tegen inleveringen aan na de redding van de banken. Bovendien is het juridisch moeilijk in te bedden in de bestaande verdragen. Het zou trouwens een signaal zijn dat de euro een vrijgeleide is voor onverantwoordelijk beleid.

De eenheidsmunt neemt het gevaar voor devaluatie weg en daardoor accepteren de financiële markten een lagere rente op staatsschuld. Dat stimuleert de economie en daar worden we allen beter van. Maar die bescherming heeft een hoge prijs: het verplicht de deelnemers tot begrotingsdiscipline en tot het vrijwaren van hun concurrentiekracht. Falen ze daarin, dan staan ze er alleen voor. Het is een les die we beter vroeg dan laat ter harte nemen. België blijft voorlopig buiten schot, maar garanties zijn er niet.

De Griekse situatie maakt duidelijk dat te laat ingrijpen tot uiterst pijnlijke maatregelen leidt. De lasten zijn daarbij niet evenredig verdeeld over sterke en zwakke schouders. Mensen verliezen hun baan, zien hun uitkering beperkt en hun pensioen aangetast, terwijl speculanten geld verdienen door overheidsobligaties te dumpen en goedkoper weer in te kopen.

De euro, tot dusver het meest indrukwekkende resultaat van vijftig jaar Europese integratiepogingen, komt niet onbeschadigd uit dit avontuur. Laten we hopen dat daar ook een goede kant aan zit. Het is nu immers onomstotelijk aangetoond dat een verdere politieke integratie van de eurolanden onontbeerlijk is. Quod erat demonstrandum.


DS, 11-02-2010 (Bart Sturtewagen)