Barst
21st September 2009, 18:59
Politici, spionnen en geheime bankrekeningen
PARIJS - In Frankrijk begint vandaag het langverwachte proces rond het 'Clearstream'-schandaal. Ex-premier De Villepin wordt ervan verdacht Nicolas Sarkozy te hebben zwartgemaakt met vervalste documenten.
De vakantie zou net beginnen. Dominique de Villepin is op 4 juli 2007 aangekomen bij vrienden in Ramatuelle, een fraai dorpje nabij Saint-Tropez. De voormalige premier van Frankrijk wil er wat uitrusten. Maar de dag na aankomst rinkelt zijn telefoon. Justitie vertelt hem dat een team op het punt staat binnen te vallen in De Villepins nieuwe appartement in Parijs. De oud-premier springt in het vliegtuig naar Parijs, raast naar zijn woning en ziet hoe daar 'zelfs de matrassen van de kinderen ondersteboven zijn gehaald'.
De premier is een verdachte geworden. Justitie stuitte namelijk op de afkorting 'DDV' in de geheime aantekeningen van generaal en oud topspion Philippe Rondot. En 'DDV' komt uit die notities naar voren als 'het brein' in de zogeheten Clearstream-zaak. De Villepin heeft een lijst met geheime bankrekeningen aan justitie laten bezorgen, met het doel er onderzoek naar te laten doen. En hij zou dat hebben gedaan na instructies van president Jacques Chirac. Die actie zou tot weinig commotie hebben geleid als er niet drie politiek extreem gevoelige adders onder het gras zaten.
Allereerst staan op de lijst geheime bankrekeningen bij de Luxemburgse financiële instelling Clearstream. De verdenking bestaat dat op die rekeningen steekpenningen zijn gestort. Ten tweede zijn de rekeninghouders op die lijst vips, zakenmensen en politici, onder wie Nicolas Sarkozy, de huidige president, en destijds één van de grootste politieke rivalen van De Villepin. En de laatste adder onder het gras: de lijst is vervalst. Er bestaan helemaal geen Clearstream-stukken waarin Sarkozy wordt genoemd. Er waren wel lijsten met bankrekeningen, maar onbekenden hebben daar valselijk Sarkozy's naam aan toegevoegd.
Lastercampagne
De onderzoeksrechters hebben de optelsom snel gemaakt. De Villepin en Sarkozy kunnen elkaars bloed wel drinken. En ex-spion Rondot, zelf ook betrokken bij de zaak, is glashelder: 'Volgens mijn bron heeft Dominique de Villepin opdracht gegeven, op verzoek van de president (Chirac), om Sarkozy uit te schakelen.' Clearstream zou, kortom, een politieke afrekening zijn.
Drie weken na de huiszoeking wordt De Villepin officieel aangeklaagd wegens het valselijk belasteren van zijn collega-minister. Hij heeft met gestolen en vervalste documenten een lastercampagne gevoerd tegen Sarkozy, aldus de aanklacht van de onderzoeksrechters. Vandaag begint in Parijs de rechtszaak. Als De Villepin schuldig wordt bevonden, kan hij vijf jaar cel krijgen.
De zaak lijkt terug te voeren op de rivaliteit tussen De Villepin en Sarkozy. De eerste geldt als intellectueel, salon-politicus en Napoleon-kenner, de ander is een 'politiek dier', een vechter die liever voor Macchiavelli zou kiezen. Maar ze hebben één karaktereigenschap gemeen: ambitie. In 2003 en 2004 is Nicolas Sarkozy de rijzende ster in de Franse politiek.
Begin 2004 roept De Villepin zijn oude vriend Philippe Rondot bij zich, één van Frankrijks bekendste geheimagenten, werkzaam voor het ministerie van Defensie. Rondot moet onderzoek doen naar de lijsten met geheime buitenlandse bankrekeningen. Rondot gaat aan het werk, maar concludeert al snel dat de lijsten zijn vervalst. De Villepin vraagt hem die conclusie 'stil te houden voor zijn superieuren'.
Een paar maanden later geeft De Villepin, inmiddels minister van Binnenlandse Zaken, toch opdrachtde lijsten door te spelen aan justitie. 'Ik was geschokt', zegt Rondot, die zich afvraagt waarom de vervalste Clearstream-papieren bij een rechter thuishoren.
Als daarna in de zomer van 2004 Franse media voor het eerst melding maken van de zaak, doet De Villepin alsof zijn neus bloedt. Hij vraagt de binnenlandse geheime dienst, waarvan hij hiërarchisch gezien dan de baas is, om onderzoek te doen.
Dat generaal Rondot op zijn verzoek ook al aan het spitten was, houdt hij stil. En de conclusies van Rondots onderzoek houdt hij eveneens voor zich.
Complot
Sarkozy reageert als gestoken door een wesp, als zijn naam in de pers verschijnt als 'Clearstream-rekeninghouder'. Hij dient een aanklacht in en wordt burgerlijke partij in de zaak. Afgelopen maand kreeg Sarkozy onverwacht steun van 'superhacker' Imad Lahoud, die onderzoek naar de zaak had gedaan op vraag van een vriend van De Villepin. Hij onthulde hoogst persoonlijk de naam van Sarkozy in de lijst te hebben verwerkt. Dat maakte deel uit van 'een complot tegen Sarkozy waar Dominique de Villepin op de hoogte van was', aldus Lahoud in een proces-verbaal.
De Villepin houdt vol in alle eerlijkheid te hebben gehandeld. 'Ik heb nooit aan zulke politieke spelletjes meegedaan.' Hij ging er lange tijd van uit dat de lijsten met bankrekeningen echt waren, wat onderzoek noodzakelijk maakte. Bovendien, zegt De Villepin, was Sarkozy al jarenlang op de hoogte van de zaak én van alle onderzoeken. Dat bevestigt oud-minister Charles Pasqua. Tegenover de onderzoeksrechters sprak hij over een ontmoeting met Sarkozy, begin 2004. 'Hij zei me toen dat hij wist dat er een samenzwering tegen hem gaande was', aldus Pasqua.
Chirac
En De Villepin kreeg deze maand ook steun van Yves Bertrand die van 1992 tot 2004 de geheime dienst RG leidde. 'Nicolas Sarkozy heeft zichzelf tot slachtoffer uitgeroepen en de hele zaak daarmee in zijn eigen voordeel omgebogen.' De rechtszaak zou zijn ultieme wraak zijn. 'Als ik de dader achter Clearstream vind, hang ik hem aan een vleeshaak op', zou de president eens hebben gezegd.
Maar de materiële bewijzen tegen De Villepin zijn mager. De aantekeningen van ex-spion Rondot zijn voor meerdere uitleg vatbaar. En de bekentenis van hacker Lahoud is er slechts één in een hele serie tegenstrijdige verklaringen die hij aflegde.
Dus blijft over: Jacques Chirac. Maar die staat vandaag niet in de beklaagdenbank. De rechters hebben hem ook niet opgeroepen als getuige. Chirac beroept zich op de Franse grondwet, die stelt dat een oud-president geen verantwoording hoeft af te leggen tegenover een gewone rechter over zijn daden als staatshoofd.
DS, 21-09-2009 (Frank Renout)
PARIJS - In Frankrijk begint vandaag het langverwachte proces rond het 'Clearstream'-schandaal. Ex-premier De Villepin wordt ervan verdacht Nicolas Sarkozy te hebben zwartgemaakt met vervalste documenten.
De vakantie zou net beginnen. Dominique de Villepin is op 4 juli 2007 aangekomen bij vrienden in Ramatuelle, een fraai dorpje nabij Saint-Tropez. De voormalige premier van Frankrijk wil er wat uitrusten. Maar de dag na aankomst rinkelt zijn telefoon. Justitie vertelt hem dat een team op het punt staat binnen te vallen in De Villepins nieuwe appartement in Parijs. De oud-premier springt in het vliegtuig naar Parijs, raast naar zijn woning en ziet hoe daar 'zelfs de matrassen van de kinderen ondersteboven zijn gehaald'.
De premier is een verdachte geworden. Justitie stuitte namelijk op de afkorting 'DDV' in de geheime aantekeningen van generaal en oud topspion Philippe Rondot. En 'DDV' komt uit die notities naar voren als 'het brein' in de zogeheten Clearstream-zaak. De Villepin heeft een lijst met geheime bankrekeningen aan justitie laten bezorgen, met het doel er onderzoek naar te laten doen. En hij zou dat hebben gedaan na instructies van president Jacques Chirac. Die actie zou tot weinig commotie hebben geleid als er niet drie politiek extreem gevoelige adders onder het gras zaten.
Allereerst staan op de lijst geheime bankrekeningen bij de Luxemburgse financiële instelling Clearstream. De verdenking bestaat dat op die rekeningen steekpenningen zijn gestort. Ten tweede zijn de rekeninghouders op die lijst vips, zakenmensen en politici, onder wie Nicolas Sarkozy, de huidige president, en destijds één van de grootste politieke rivalen van De Villepin. En de laatste adder onder het gras: de lijst is vervalst. Er bestaan helemaal geen Clearstream-stukken waarin Sarkozy wordt genoemd. Er waren wel lijsten met bankrekeningen, maar onbekenden hebben daar valselijk Sarkozy's naam aan toegevoegd.
Lastercampagne
De onderzoeksrechters hebben de optelsom snel gemaakt. De Villepin en Sarkozy kunnen elkaars bloed wel drinken. En ex-spion Rondot, zelf ook betrokken bij de zaak, is glashelder: 'Volgens mijn bron heeft Dominique de Villepin opdracht gegeven, op verzoek van de president (Chirac), om Sarkozy uit te schakelen.' Clearstream zou, kortom, een politieke afrekening zijn.
Drie weken na de huiszoeking wordt De Villepin officieel aangeklaagd wegens het valselijk belasteren van zijn collega-minister. Hij heeft met gestolen en vervalste documenten een lastercampagne gevoerd tegen Sarkozy, aldus de aanklacht van de onderzoeksrechters. Vandaag begint in Parijs de rechtszaak. Als De Villepin schuldig wordt bevonden, kan hij vijf jaar cel krijgen.
De zaak lijkt terug te voeren op de rivaliteit tussen De Villepin en Sarkozy. De eerste geldt als intellectueel, salon-politicus en Napoleon-kenner, de ander is een 'politiek dier', een vechter die liever voor Macchiavelli zou kiezen. Maar ze hebben één karaktereigenschap gemeen: ambitie. In 2003 en 2004 is Nicolas Sarkozy de rijzende ster in de Franse politiek.
Begin 2004 roept De Villepin zijn oude vriend Philippe Rondot bij zich, één van Frankrijks bekendste geheimagenten, werkzaam voor het ministerie van Defensie. Rondot moet onderzoek doen naar de lijsten met geheime buitenlandse bankrekeningen. Rondot gaat aan het werk, maar concludeert al snel dat de lijsten zijn vervalst. De Villepin vraagt hem die conclusie 'stil te houden voor zijn superieuren'.
Een paar maanden later geeft De Villepin, inmiddels minister van Binnenlandse Zaken, toch opdrachtde lijsten door te spelen aan justitie. 'Ik was geschokt', zegt Rondot, die zich afvraagt waarom de vervalste Clearstream-papieren bij een rechter thuishoren.
Als daarna in de zomer van 2004 Franse media voor het eerst melding maken van de zaak, doet De Villepin alsof zijn neus bloedt. Hij vraagt de binnenlandse geheime dienst, waarvan hij hiërarchisch gezien dan de baas is, om onderzoek te doen.
Dat generaal Rondot op zijn verzoek ook al aan het spitten was, houdt hij stil. En de conclusies van Rondots onderzoek houdt hij eveneens voor zich.
Complot
Sarkozy reageert als gestoken door een wesp, als zijn naam in de pers verschijnt als 'Clearstream-rekeninghouder'. Hij dient een aanklacht in en wordt burgerlijke partij in de zaak. Afgelopen maand kreeg Sarkozy onverwacht steun van 'superhacker' Imad Lahoud, die onderzoek naar de zaak had gedaan op vraag van een vriend van De Villepin. Hij onthulde hoogst persoonlijk de naam van Sarkozy in de lijst te hebben verwerkt. Dat maakte deel uit van 'een complot tegen Sarkozy waar Dominique de Villepin op de hoogte van was', aldus Lahoud in een proces-verbaal.
De Villepin houdt vol in alle eerlijkheid te hebben gehandeld. 'Ik heb nooit aan zulke politieke spelletjes meegedaan.' Hij ging er lange tijd van uit dat de lijsten met bankrekeningen echt waren, wat onderzoek noodzakelijk maakte. Bovendien, zegt De Villepin, was Sarkozy al jarenlang op de hoogte van de zaak én van alle onderzoeken. Dat bevestigt oud-minister Charles Pasqua. Tegenover de onderzoeksrechters sprak hij over een ontmoeting met Sarkozy, begin 2004. 'Hij zei me toen dat hij wist dat er een samenzwering tegen hem gaande was', aldus Pasqua.
Chirac
En De Villepin kreeg deze maand ook steun van Yves Bertrand die van 1992 tot 2004 de geheime dienst RG leidde. 'Nicolas Sarkozy heeft zichzelf tot slachtoffer uitgeroepen en de hele zaak daarmee in zijn eigen voordeel omgebogen.' De rechtszaak zou zijn ultieme wraak zijn. 'Als ik de dader achter Clearstream vind, hang ik hem aan een vleeshaak op', zou de president eens hebben gezegd.
Maar de materiële bewijzen tegen De Villepin zijn mager. De aantekeningen van ex-spion Rondot zijn voor meerdere uitleg vatbaar. En de bekentenis van hacker Lahoud is er slechts één in een hele serie tegenstrijdige verklaringen die hij aflegde.
Dus blijft over: Jacques Chirac. Maar die staat vandaag niet in de beklaagdenbank. De rechters hebben hem ook niet opgeroepen als getuige. Chirac beroept zich op de Franse grondwet, die stelt dat een oud-president geen verantwoording hoeft af te leggen tegenover een gewone rechter over zijn daden als staatshoofd.
DS, 21-09-2009 (Frank Renout)