Barst
3rd August 2009, 19:44
De griezelige griep
De Mexicaanse griep, die in België tot dusver één dodelijk slachtoffer maakte, is een doetje in vergelijking met een stevige wintergriep, zegt LUC BONNEUX. Wie het tegendeel beweert, verdient daar waarschijnlijk geld aan.
U herinnert zich ongetwijfeld nog de pandemie van vogelgriep in 2005. Er vielen 150 miljoen doden. Nu ja, het had gekund volgens de Wereldgezondheidsorganisatie. Die vogelgriep volgde kort na de catastrofe van de dollekoeienziekte. Daarbij vielen 370.000 doden, alleen al in Groot-Brittannië. Nu ja, het had gekund, het stond in Nature. Dààrvoor kwam de dioxinecrisis. Er overleden 7 miljoen kippen, 60.000 varkens en de christelijke volkspartij. Bij mensen is echter nooit ook maar een puistje gevonden. En dan hebt u nog de vele catastrofes gemist die zich voltrokken in de Amerikaanse media. In de heisa rond de vogelgriep dook bijvoorbeeld het hiv/aids-supervirus op, onbehandelbaar, uiterst besmettelijk en snel dodelijk. Na Irak en vogelgriep moest de Amerikaan, vooral die met een creditcard, er dringend aan herinnerd worden dat aids nog bestond en een bedreiging was voor iedereen.
In het jargon heet dit disease mongering, ziektebangmakerij. De vogelgrieppaniek ontstond door de beschikbaarheid van griepremmers, beter bekend als Tamiflu en Relenza. Deze middelen werken slecht en zijn hun geld niet waard. Geen nood, dan ontwerpt men een ziekte: an ill for a pill. Een ziekte naar een historisch voorbeeld. In 1918 trof de Spaanse griep de mensheid; een éénmalige epidemie, zoals er in de geschiedenis vaak raadselachtige éénmalige epidemieën optreden. De nutteloze griepremmers bleken heel erg goed te werken tegen een denkbeeldige neo-Spaanse griep. Meer nog, ze konden een denkbeeldige neo-Spaanse pandemie indijken, in een virtueel computermodel.
Door de hoge kosten van onderzoek en de messcherpe competitie worden de banden tussen universiteit en industrie steeds nauwer aangehaald tot de grenzen verdwijnen. De gewaardeerde hoogleraar wordt woordvoerder van de industrie. Dat mes snijdt aan twee kanten. De hoogleraar krijgt van de industrie veel geld, veel ruimte voor onderzoek, veel publicaties en veel status. De industrie krijgt daarvoor een lobbyist met de hoogste status, een schijnbaar onafhankelijk wetenschapper. Dat brengt haar veel geld op, wat weer wordt geïnvesteerd in diens labo's. De wetenschapper die gehecht is aan zijn onafhankelijkheid, is kansloos en verdwijnt uit de ondernemende universiteit. Surf eens naar de European Scientific Working group on Influenza (http://www.eswi.org/), een website gerund door een professioneel communicatiebedrijf ten behoeve van 'een onafhankelijke groep Europese wetenschappers die de studie van de griep promoten'. Daar zitten zware academische jongens bij. Die 'studie' blijkt louter lobbywerk. De beschikbare informatie heeft evenveel te maken met wetenschap als McDonalds met gezond voedsel. Hun sponsors zijn de volledige farmaceutische griepindustrie. Het zijn deze zware jongens die, gelukkig niet in België, niet van het televisiescherm te vegen zijn.
Hun aangedikte sensatieverhalen met wetenschappelijk keurmerk vinden gretig aftrek bij de media. De bekwame wetenschapsjournalist die waarheid van verzinsel heeft leren te onderscheiden, komt er niet meer aan te pas. In moeilijke tijden is dat de eerste wiens nek onder de bijl gaat. De wetenschapsjournalist is feitelijk de enige die effectief weerstand kan bieden tegen het professioneel gestuurde medialawaai van de ziektelobby's. U hebt het wat treurige voorrecht de allerlaatste Vlaamse krant met een eigen wetenschapsredactie te lezen. Er is een krachtige relatie tussen de verdwijnende wetenschapsberichtgeving en het steeds hoger opfokken van de laatste gezondheidscrisis.
En toen kwam er een pandemie, de griepmaffia kraakte champagne, maar ze juichten te vroeg. Het virus is erg besmettelijk, maar voor een griep is het een lieverd. Gezonde volwassenen en kinderen zijn een dag ziek, zelden drie of meer. Het eerste wat het virus deed, was de tragische overbodigheid van de griepremmers en het vlooiencircus van de griepbestrijding demonstreren. Tragisch, want in de gezondheidseconomie mag je levensduur omzetten in geld, maar ook omgekeerd. Hoeveel heeft dit circus van bloedonderzoek, isoleren en behandelen gekost, en waartoe moest dit dienen? Het indijken van een dag snot en hoesten? Behandeling met Tamiflu kost een kleine 5 euro per persoon, het jaarlijkse gezondheidszorgbudget waarover 300 miljoen Afrikanen beschikken.
Wij vrezen wat we niet kennen, wat we kennen vrezen we niet. Het was lachen toen Laurette Onckelinkx Van Ranst 'terugfloot', omdat hij zeven doden per dag had voorspeld. Onckelinckx heeft nog geen kans laten liggen om te demonstreren hoe competent haar voorgangers Vandenbroucke en Demotte waren. Griep is niet banaal: dit jaar stierven, enkel in Nederland, enkel in januari en februari, 40 mensen per dag door griep, tweeduizend doden meer dan gewoonlijk. In België waren het er 1.500. Dit was een fait divers op bladzijde vijf. Als u dit weet, is het dankzij de Belgische griepspecialist Marc Van Ranst. Hij levert een schoolvoorbeeld af van hoe het wel moet. Het is leerrijk om vast te stellen hoe belangrijk één man kan zijn. Hij was nog maar net op vakantie, of zijn vervangers blunderden. Bij de dood van de eerste griepdode, een jonge vrouw, rijzen onmiddellijk de vragen: waarom een jonge vrouw en hoe kan dat gebeuren in een ziekenhuis? Dat wilt u weten. Ik ook. Het antwoord was nietszeggend. Dan gaat de burger de leegte invullen: die griep is erg, in dat ziekenhuis werken knoeiers. Onmiddellijk stak de onrust op.
Omdat Van Ranst aan een welverdiende vakantie toe is, vervang ik hem even. In een recent artikel op de site van de British Medical Journal staat: 'De Mexicaanse griep is goedaardig, maar kan zeldzaam heel ernstig uitpakken, ook bij jonge mensen.' In die volgorde, niet omgekeerd. 'Een beginnende veralgemeende longontsteking bij griep betekent onmiddellijk alarm met inzet van alle middelen.' Het kan slecht aflopen, maar we zijn er klaar voor. Drukbezette artsen maar hebben hieraan genoeg. Het artikel zegt: vrees de virale longontsteking. 'Sommige gezonde mensen lopen meer risico dan gebruikelijk bij griep. Dat zijn zwaarlijvige mensen, mensen met astma en zwangere vrouwen. Als u tot deze groepen behoort en u krijgt griep, is er nog niets aan de hand, maar een verwittigd mens is er twee waard.' Geef belangrijke informatie aan wie ze nodig heeft, stel gerust zonder te vergoelijken.
Onze ziekenzorg is een chaotisch rommeltje, en door het overaanbod bovendien erg duur. Maar dankzij die hoge capaciteit en de daaraan verbonden competitie, staan artsen en ziekenhuizen op scherp. Bij een zware crisis, worden onze gebreken onze kracht. Door ons Belgische talent tot plantrekkerij hebben we een systeem met veel power dat snel en erg doelgericht kan reageren. In de vloedgolven van paniek, hanteer daarom de Belgische ethiek van Dehaene. Pak de problemen aan die zich stellen en trek de schouders op bij hypothetische scenario's.
Luc Bonneux is epidemioloog.
DS, 03-08-2009
De Mexicaanse griep, die in België tot dusver één dodelijk slachtoffer maakte, is een doetje in vergelijking met een stevige wintergriep, zegt LUC BONNEUX. Wie het tegendeel beweert, verdient daar waarschijnlijk geld aan.
U herinnert zich ongetwijfeld nog de pandemie van vogelgriep in 2005. Er vielen 150 miljoen doden. Nu ja, het had gekund volgens de Wereldgezondheidsorganisatie. Die vogelgriep volgde kort na de catastrofe van de dollekoeienziekte. Daarbij vielen 370.000 doden, alleen al in Groot-Brittannië. Nu ja, het had gekund, het stond in Nature. Dààrvoor kwam de dioxinecrisis. Er overleden 7 miljoen kippen, 60.000 varkens en de christelijke volkspartij. Bij mensen is echter nooit ook maar een puistje gevonden. En dan hebt u nog de vele catastrofes gemist die zich voltrokken in de Amerikaanse media. In de heisa rond de vogelgriep dook bijvoorbeeld het hiv/aids-supervirus op, onbehandelbaar, uiterst besmettelijk en snel dodelijk. Na Irak en vogelgriep moest de Amerikaan, vooral die met een creditcard, er dringend aan herinnerd worden dat aids nog bestond en een bedreiging was voor iedereen.
In het jargon heet dit disease mongering, ziektebangmakerij. De vogelgrieppaniek ontstond door de beschikbaarheid van griepremmers, beter bekend als Tamiflu en Relenza. Deze middelen werken slecht en zijn hun geld niet waard. Geen nood, dan ontwerpt men een ziekte: an ill for a pill. Een ziekte naar een historisch voorbeeld. In 1918 trof de Spaanse griep de mensheid; een éénmalige epidemie, zoals er in de geschiedenis vaak raadselachtige éénmalige epidemieën optreden. De nutteloze griepremmers bleken heel erg goed te werken tegen een denkbeeldige neo-Spaanse griep. Meer nog, ze konden een denkbeeldige neo-Spaanse pandemie indijken, in een virtueel computermodel.
Door de hoge kosten van onderzoek en de messcherpe competitie worden de banden tussen universiteit en industrie steeds nauwer aangehaald tot de grenzen verdwijnen. De gewaardeerde hoogleraar wordt woordvoerder van de industrie. Dat mes snijdt aan twee kanten. De hoogleraar krijgt van de industrie veel geld, veel ruimte voor onderzoek, veel publicaties en veel status. De industrie krijgt daarvoor een lobbyist met de hoogste status, een schijnbaar onafhankelijk wetenschapper. Dat brengt haar veel geld op, wat weer wordt geïnvesteerd in diens labo's. De wetenschapper die gehecht is aan zijn onafhankelijkheid, is kansloos en verdwijnt uit de ondernemende universiteit. Surf eens naar de European Scientific Working group on Influenza (http://www.eswi.org/), een website gerund door een professioneel communicatiebedrijf ten behoeve van 'een onafhankelijke groep Europese wetenschappers die de studie van de griep promoten'. Daar zitten zware academische jongens bij. Die 'studie' blijkt louter lobbywerk. De beschikbare informatie heeft evenveel te maken met wetenschap als McDonalds met gezond voedsel. Hun sponsors zijn de volledige farmaceutische griepindustrie. Het zijn deze zware jongens die, gelukkig niet in België, niet van het televisiescherm te vegen zijn.
Hun aangedikte sensatieverhalen met wetenschappelijk keurmerk vinden gretig aftrek bij de media. De bekwame wetenschapsjournalist die waarheid van verzinsel heeft leren te onderscheiden, komt er niet meer aan te pas. In moeilijke tijden is dat de eerste wiens nek onder de bijl gaat. De wetenschapsjournalist is feitelijk de enige die effectief weerstand kan bieden tegen het professioneel gestuurde medialawaai van de ziektelobby's. U hebt het wat treurige voorrecht de allerlaatste Vlaamse krant met een eigen wetenschapsredactie te lezen. Er is een krachtige relatie tussen de verdwijnende wetenschapsberichtgeving en het steeds hoger opfokken van de laatste gezondheidscrisis.
En toen kwam er een pandemie, de griepmaffia kraakte champagne, maar ze juichten te vroeg. Het virus is erg besmettelijk, maar voor een griep is het een lieverd. Gezonde volwassenen en kinderen zijn een dag ziek, zelden drie of meer. Het eerste wat het virus deed, was de tragische overbodigheid van de griepremmers en het vlooiencircus van de griepbestrijding demonstreren. Tragisch, want in de gezondheidseconomie mag je levensduur omzetten in geld, maar ook omgekeerd. Hoeveel heeft dit circus van bloedonderzoek, isoleren en behandelen gekost, en waartoe moest dit dienen? Het indijken van een dag snot en hoesten? Behandeling met Tamiflu kost een kleine 5 euro per persoon, het jaarlijkse gezondheidszorgbudget waarover 300 miljoen Afrikanen beschikken.
Wij vrezen wat we niet kennen, wat we kennen vrezen we niet. Het was lachen toen Laurette Onckelinkx Van Ranst 'terugfloot', omdat hij zeven doden per dag had voorspeld. Onckelinckx heeft nog geen kans laten liggen om te demonstreren hoe competent haar voorgangers Vandenbroucke en Demotte waren. Griep is niet banaal: dit jaar stierven, enkel in Nederland, enkel in januari en februari, 40 mensen per dag door griep, tweeduizend doden meer dan gewoonlijk. In België waren het er 1.500. Dit was een fait divers op bladzijde vijf. Als u dit weet, is het dankzij de Belgische griepspecialist Marc Van Ranst. Hij levert een schoolvoorbeeld af van hoe het wel moet. Het is leerrijk om vast te stellen hoe belangrijk één man kan zijn. Hij was nog maar net op vakantie, of zijn vervangers blunderden. Bij de dood van de eerste griepdode, een jonge vrouw, rijzen onmiddellijk de vragen: waarom een jonge vrouw en hoe kan dat gebeuren in een ziekenhuis? Dat wilt u weten. Ik ook. Het antwoord was nietszeggend. Dan gaat de burger de leegte invullen: die griep is erg, in dat ziekenhuis werken knoeiers. Onmiddellijk stak de onrust op.
Omdat Van Ranst aan een welverdiende vakantie toe is, vervang ik hem even. In een recent artikel op de site van de British Medical Journal staat: 'De Mexicaanse griep is goedaardig, maar kan zeldzaam heel ernstig uitpakken, ook bij jonge mensen.' In die volgorde, niet omgekeerd. 'Een beginnende veralgemeende longontsteking bij griep betekent onmiddellijk alarm met inzet van alle middelen.' Het kan slecht aflopen, maar we zijn er klaar voor. Drukbezette artsen maar hebben hieraan genoeg. Het artikel zegt: vrees de virale longontsteking. 'Sommige gezonde mensen lopen meer risico dan gebruikelijk bij griep. Dat zijn zwaarlijvige mensen, mensen met astma en zwangere vrouwen. Als u tot deze groepen behoort en u krijgt griep, is er nog niets aan de hand, maar een verwittigd mens is er twee waard.' Geef belangrijke informatie aan wie ze nodig heeft, stel gerust zonder te vergoelijken.
Onze ziekenzorg is een chaotisch rommeltje, en door het overaanbod bovendien erg duur. Maar dankzij die hoge capaciteit en de daaraan verbonden competitie, staan artsen en ziekenhuizen op scherp. Bij een zware crisis, worden onze gebreken onze kracht. Door ons Belgische talent tot plantrekkerij hebben we een systeem met veel power dat snel en erg doelgericht kan reageren. In de vloedgolven van paniek, hanteer daarom de Belgische ethiek van Dehaene. Pak de problemen aan die zich stellen en trek de schouders op bij hypothetische scenario's.
Luc Bonneux is epidemioloog.
DS, 03-08-2009