'Ik doe dit voor mijn stad'

[Barst]

'Ik doe dit voor mijn stad'


ANTWERPEN - Gunther Dieltjens (42) heeft in Antwerpen op z'n eentje een miljardenproject op zijn kop gezet.


In 2004 nam Gunther Dieltjens samen met zijn vrouw Sabine Boodts Het Pomphuis in Antwerpen over, een prachtig restaurant in een gebouw dat dateert uit 1920. Drie reusachtige gietijzeren pompinstallaties sieren het interieur. Die pompen werden in het begin van vorige eeuw gebruikt om het naastgelegen dok leeg te pompen wanneer een schip moest laden of lossen. De hoge rondboogvensters en de sierlijke ijzeren ornamenten maken van Het Pomphuis een monument waar Antwerpenaren genieten van topgastronomie.

Het art-nouveaugebouw dreigde echter in een permanente schaduw terecht te komen. Om het acute fileprobleem in de Scheldestad op te lossen, plant de Vlaamse overheid namelijk de Lange Wapper, een omstreden brug die deels boven de stad komt te hangen. Dieltjens kreeg de Lange Wapper helemaal boven zijn restaurant en daarmee was de kous nog niet af. Het Pomphuis moet de brug namelijk ook gedeeltelijk dragen. Een steunpilaar van deze zwevende tunnel zou namelijk worden neergepoot op zijn parking terwijl een andere pilaar naast zijn terras wordt opgetrokken. Voortaan zou Antwerpen van een terrine van ganzenlever of gerookte rivierpaling moeten genieten onder het gedreun van vrachtwagens en in een wolk van uitlaatgassen.

'Wie zou hier tijdens de zomermaanden nog komen?', reageert Dieltjens. 'Mijn groot terras langs de kade is één van mijn troeven. Die brug zou de zon afschermen om maar te zwijgen van het oorverdovende lawaai van het verkeer. Mijn zaak stond op het spel dus ik moest iets ondernemen.'

In Antwerpen stonden al heel wat actiegroepen op tegen de Lange Wapper. Maar waar alle actiegroepen en politici faalden, slaagde Dieltjens wel. Op z'n eentje legde hij het megalomane project lam. Hij diende vorig jaar een klacht in op basis van belangenvermenging in het milieueffectenrapport van de brug. De auditeur van de Raad van State gaf hem gelijk en de Lange Wapper kreeg een negatief advies. Wat betekent dat als de brug er toch komt de bouw mogelijk drie jaar is uitgesteld.

'Ik ben gematigd optimistisch, omdat er nog een definitieve uitspraak volgt', vertelt de restauranthouder, die ook het Horta Café en de Bistro runt. 'Ook als het advies mij had tegengesproken zou ik tevreden zijn. Ik heb namelijk enige tijd getwijfeld of ik deze strijd wel zou aangaan. Je moet opboksen tegen machtige mensen en het heeft mij veel geld en energie gekost. Nu ben ik blij dat ik dit voor mijn stad heb gedaan. Uiteraard deed ik dit ook voor mijn zaak en voor de vijftig mensen die hier werken. Maar ik werd niet alleen gedreven door commerciële belangen. De stad is beter af zonder die brug.'

Ironisch genoeg bestaat het cliënteel van Dieltjens grotendeels uit aanhangers van de Lange Wapper. Het Pomphuis is namelijk gelegen aan de rand van de haven en de stad. Heel veel havenbonzen nuttigen bij Dieltjens hun lunch of diner. De haven staat echter achter de komst van de Lange Wapper omdat deze het fileprobleem zou oplossen. Ook de medewerkers van de BAM komen regelmatig een hapje eten. 'Ik heb met deze mensen een goed contact', vertelt Dieltjens.

'Zij waren op de hoogte van mijn klacht en wij hebben elkaar regelmatig gesproken over het project. Een financiële tegemoetkoming hebben ze mij nooit gedaan en dat verwachtte en wou ik ook niet. Ik wil dit probleem in dialoog oplossen en niet door oorlog te voeren. Alleen stelde ik vast dat het dossier rond de Lange Wapper langs alle kanten rammelde. Neen, vandaag heb ik de mensen van de BAM nog niet gehoord.'


Blog DS, 04-07-2009 (Jochen Vandenbergh)

[Barst]

Lange Wapper wankelt


De Oosterweelverbinding, een van de grootste infrastructuurprojecten in Europa, dreigt te kapseizen. Met ingehouden adem wordt door de betrokken partijen en belangengroepen al weken gewacht op duidelijkheid over de haalbaarheid van een vierde mogelijk tracé van een verbinding ten westen van Antwerpen. Daarna zou de weg openliggen voor het beloofde referendum, waarna in het beste geval het startschot voor het winnende tracé zou kunnen klinken. Volgende dinsdag zou daarover licht moeten schijnen.


Maar al voordien lijkt de hele onderneming vast te lopen in een juridische loopgravenoorlog nu de auditeur van de Raad van State adviseert een deel van de uitvoeringsplanning te schorsen. Als dat gebeurt, kijkt het project tegen een vertraging van minstens drie jaar aan. Dit obstakel is er niet gekomen door toedoen van een van de actiegroepen, maar door een individuele klacht van een restauranthouder die de voorgenomen Lange Wapperbrug niet boven zijn etablissement wil, wat overigens zijn goed recht is.

Het gaat hier om een afweging tussen collectieve en particuliere belangen. De regel kan niet zijn dat de gewone man per definitie baan moet ruimen voor betongiganten. Maar anderzijds moet het, ook in een dichtbevolkt gebied, mogelijk zijn noodzakelijk geachte wegenwerken uit te voeren. Vanzelfsprekend bekijkt iedereen een project van deze omvang vanuit zijn eigen achtertuin en schat van daaruit de impact op zijn persoonlijke situatie in. Al deze kleine ongenoegens, angsten en overtuigingen kunnen door vasthoudende actievoerders tot een formidabele oppositiemachine aaneen worden gesmeed. Maar dat garandeert nog niet dat wijsheid het haalt.

De vraag is dus: wie formuleert het algemeen belang en wie spant zich in om het te doen prevaleren op het nimby-syndroom? Het antwoord is: niemand. De laatste politicus die zich met zijn hebben en houden aan zijn visie verbond, was Dirk Van Mechelen (Open VLD), maar die zien we in de volgende Vlaamse regering niet terug. Na de eerdere volte face van Patrick Janssens, de Antwerpse burgemeester, is het project dus wees. Ambtenaren van Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM) moeten het afweerfront alleen trotseren. Sinds kort hebben ze de steun van Karel Vinck, maar het gezag en de kunde van deze veteraan van vele oorlogen zijn wellicht te laat ingezet en compenseren de afwezigheid van politieke moed niet.

Er zijn duizenden redenen om als politicus je handen van dit project af te trekken. De risico's op carrièreschade zijn groot en onmiddellijk. De eventuele merites zullen pas over een generatie kunnen worden ingeschat. Behalve visie is dus ook doodsverachting vereist. Dat blijkt wat veel gevraagd.

Laten we ervan uitgaan dat iedereen die een mening heeft over de Lange Wapper te goeder trouw is. Ieder mag strijden voor zijn overtuiging, dat spreekt. Maar dat ontslaat niemand van de vaststelling dat het resultaat van het hele proces nul dreigt te worden. Geen oplossing voor het mobiliteitsprobleem rond onze grootste economische groeipool. Straks kan de discussie beginnen over wie daaraan het meeste schuld heeft. Als iemand daar zin in heeft.


DS, 04-07-2009 (Bart Sturtewagen)

[Barst]

BOUWEN OP EEN TIJDBOM


Het is goed dat een buurtcomité of restaurantuitbater met bezwaren tegen een bouwproject naar de Raad van State kan. Maar dat een beslissing dan jaren op zich kan laten wachten, is volgens PATRICK MOENAERT ontoelaatbaar.


Twee berichten uit de pers, anno 2009. 3 juli 2009: De auditeur van de Raad van State adviseert om het uitvoeringsplan voor de Oosterweelverbinding te schorsen. Dit naar aanleiding van een klacht van een naburig restaurant in 2006 (dat is na drie jaar).

3 juni 2009. Na een procedure die dertien jaar aansleepte heeft de Raad van State de bouwvergunning van fuifzaal Lido in Leuven vernietigd (u leest het goed: na dertien jaar)

Dit zijn twee uitspraken van de (auditeur van de) Raad van State, respectievelijk naar aanleiding van een klacht van een naburig restaurant (Antwerpen) en van een buurtcomité (Leuven). We kunnen dit gerust aanvullen met tientallen andere beslissingen, ook uit de Brugse regio. Ik wil dit echter bewust niet vanuit een Brugse bril bekijken, maar vanuit een algemene maatschappelijke bekommernis. Zo kan het niet langer.

Want de restaurantuitbater of het buurtcomité zullen tevreden zijn, maar ook verontwaardigd. 'Door de tergend langzame uitspraak kan de overheid haar zin blijven doen en wij, als burger, blijven jaren in de kou staan.' Maar ook de betrokken overheden zullen verontwaardigd reageren. 'Hoe kunnen we beleid voeren en projecten realiseren als in deze dossiers na drie jaar of na dertien jaar een uitspraak volgt die het project volledig te niet doet.'

Deze twee voorbeelden tonen aan dat we op een uiterst professionele manier ons land in de vernieling aan het rijden zijn. Rechtvaardige en onafhankelijke rechtspraak is ons hoogste goed. Maar rechtvaardige rechtspraak betekent ook rechtspraak binnen een realistische termijn. Het is maatschappelijk totaal onverantwoord dat rechtspraak na drie of dertien jaar een bom kan leggen onder maatschappelijke projecten. Voor alle duidelijkheid: ik spreek mijn inhoudelijke waardering of afkeuring voor of van eerdere genoemde dossiers niet uit. Ik stel enkel dat we verkeerd bezig zijn met de afhandeling ervan. Wat Antwerpen betreft: laat men eens de rekening maken van de maatschappelijke kosten, van de talrijke studies, het werk van de honderden ambtenaren en van de initiatiefnemers van de actiecomités. Als blijkt dat er een procedurefout gemaakt is, waarom komt de auditeur daar pas nu mee op de proppen? Wat is er dan de voorbije drie jaar gebeurd? Bestaat er eigenlijk een redelijke manier waarop men de burger kan uitleggen waarom dit advies drie jaar op zich liet wachten?

Wat Leuven betreft: idem dito. Het kan toch niet dat een procedure dertien jaar duurt. Via de media vernam ik dat die eigenaar naar aanleiding van eerdere rechtspraak daar een kleine miljoen euro aan verbeteringswerken uitvoerde. En nu vernietigt de Raad van State de bouwvergunning?

Als we zo voort doen, komt ons land tot stilstand. Het enige 'positieve' aan deze manier van werken is dat we een heel leger van ambtenaren, juristen, bureaus, bedrijven,... aan het werk houden, weliswaar zonder resultaat. Want we kunnen geen enkel project meer realiseren, ons land is immobiel. En we dragen hieraan allen schuld. Als we bijvoorbeeld als centrumstad in Vlaanderen een maatschappelijk project willen uitvoeren, moeten we kilo's documenten produceren. Met de nodige inspraak. Met mogelijkheden tot bezwaren van omwonenden en actiecomités. Met beroepsprocedures tot bij de Raad van State. Dit is allemaal nodig en noodzakelijk. Maar waarom kan dit proces niet efficiënt én klantvriendelijk georganiseerd worden. Waarom zijn we zo masochistisch? En verplichten we onszelf, als beleidsvoerders, bijna om mensen teleur te stellen?

Als beleidsvoerder hoor ik van collega's op hetzelfde en andere bestuursniveaus en ook bij administraties dat zij dit standpunt beamen, maar er verandert niets. Bij deze dus een publieke oproep aan alle goedmenende ambtenaren, magistraten, politici: we werken allen voor de inwoners van dit land. Het is dan ook onze verdomde plicht om dat zo efficiënt en zo klantvriendelijk mogelijk te doen. Verwijs dit alstublieft niet opnieuw naar de zoveelste commissie of werkgroep. Begin daar zelf aan, vanuit uw eigen functie, van laag tot hoog. Als elk zijn verantwoordelijkheid neemt, krijgen we onze logge tank hopelijk op koers richting 21ste eeuw.

Patrick Moenaert (CD&V) is burgemeester van Brugge.


DS, 06-07-2009

[Barst]

NIMBY


Groot nieuws deze week. Een restauranthouder uit Antwerpen kan de Lange Wapper tegenhouden. Als de Raad van State het advies van de auditeur in de zaak volgt, dan zal het minstens drie jaar langer duren vooraleer de Sinjoren hun Lange Wapper in gebruik kunnen nemen.


De restaurateur van het Pomphuis is niet alleen. Overal te lande speelt zich hetzelfde scenario af met verschillende personages in de hoofdrol, maar steeds volgens een vaste verhaallijn. De particuliere benadeelden van een beslissing die de overheid motiveert vanuit het algemeen belang, kelderen project na project. In Dendermonde wil de federale overheid, met instemming van de gemeente, graag een nieuwe gevangenis bouwen. Het buurtcomité slaagde er merkwaardig genoeg in de Raad van State te overtuigen dat de gevangenen voor extra verkeer zouden zorgen en de afwikkeling onduidelijk is. Resultaat: het ruimtelijk uitvoeringsplan van de provincie is geschorst. In Kampenhout wil een bedrijf een nieuwe verbrandingsoven bouwen. Nog voor de milieueffecten bestudeerd zijn, hebben de omwonenden zich verenigd in een front dat nu al aankondigt naar de Raad van State te trekken.

In Deurne loopt de verlenging van de startbaan van de luchthaven ettelijke jaren vertraging op door procedures voor diezelfde Raad van State. In Meise-Westrode werd twintig jaar geleden gestart met de ontwikkeling van een bedrijvenzone langs de A12. Vijftien jaar geleden gebeurden de onteigeningen. Vorig jaar schorste de Raad van State het besluit van de Vlaamse Regering om de ontwikkeling van het bedrijventerrein toe te laten, en dat op basis van een klacht van enkele buurtbewoners. En dan hebben we het nog niet gehad over een resem andere projecten - o.a. de verbreding van de Brusselse Ring - die zich aankondigen als het volgende hoofdstuk in deze strijd.

Een investeerder die een bouwvergunning nodig heeft, een ondernemer die een milieuvergunning behoeft of een handelaar voor wie een exploitatievergunning vereist is, leeft dus in de grootste onzekerheid. Maar ook de overheid blijft niet gespaard wanneer ze investeert. Willen we ons land vernieuwen, dan moeten we onze infrastructuur moderniseren. Dat lukt niet in een klimaat waar een minderheid vaak en vlot de beslissingen van een meerderheid kan onderuit halen. Als het NIMBY of Not In My Backyard-syndroom regeert, betaalt onze economie de prijs. In tijden van recessie is dat extra jammer.

Om te weten hoe we in dit straatje zijn beland, hoeven we enkel naar onszelf te kijken. Niemand staat te springen om een brug, gevangenis, verbrandingsoven of bedrijventerrein in zijn achtertuin te zien verrijzen. Maar iedereen wil wel graag vlot op zijn werk geraken, weten dat criminelen achter de tralies worden gestopt, dat afval wordt verwerkt en dat bedrijven plek vinden om uit te breiden.

De oplossing zit ook hier in innovatie. Waarom maken we geen regels die een proportionaliteitsbeginsel inbouwen wanneer de rechtbank zich uitspreekt? Of geven we de Raad van State geen andere remedies, zoals schadevergoedingen, om de overheid op de vingers te tikken wanneer ze onzorgvuldige beslissingen neemt?

In ieder geval moeten we ons hierover bezinnen, want de manier waarop we nu beslissingen nemen is zo democratisch dat onze democratie straks verzandt in een dictatuur van de minderheid.

Lorin Parys is voorzitter van Flanders DC, de Vlaamse organisatie voor ondernemingscreativiteit. Hij schrijft deze column in eigen naam.


DS, 10-07-2009