wim leenaerts
3rd July 2009, 11:48
Voedsel is een giftige tijdbom
Toch wel even geschrokken deze week. Blijkbaar eten we met z’n allen cyanide op. En de klimaatverandering kan onze voedingsgewassen in echte gifbommen veranderen.
Zowat zestig procent van alle gewassen bevatten cyanogene glycosiden, chemicaliën die, als de bladeren gekauwd of geplet worden, cyanidegas of blauwzuur vrijgeven. Gelukkig worden wij daar niet ziek van: we kunnen de cyanide verwerken als we tegelijk maar genoeg proteďnen binnenkrijgen.
maniokwortelsAustralische wetenschappers hebben nu uitgezocht wat er gebeurt met maniok, een knolgewas dat van die cyanogene glycosiden bevat, zowel in de bladeren als in de wortels. Bij een hoger CO2-niveau blijkt het evenwicht tussen proteďnes en gifstoffen zoek. Ze lieten maniok groeien bij een CO2-niveau van 360 ppm, 550 ppm en 710 ppm. Die ppm staat voor parts per million – het aantal CO2-moleculen per miljoen moleculen droge lucht, dus zonder waterdamp. Vandaag zitten we aan gemiddeld 390 ppm. Volgens het internationaal klimaatpanel IPCC komen we tegen 2050 uit op 500 ppm, tenzij we drastische actie ondernemen. Dat komt overeen met een temperatuurstijging van drie graden Celsius.
VERGIFTIGING
Hoe meer CO2, hoe meer cyanide er in de maniokbladeren te vinden was en hoe minder eiwitten. Volgens de onderzoekers loopt iedereen die grotendeels op maniok is aangewezen, een risico op cyanidevergiftiging. Nu al is het eten van rauwe maniok gevaarlijk. Je kunt er de ziekte konzo aan overhouden – een vorm van chronische cyanidevergiftiging, met hersenschade en verlamming tot gevolg. Maar er was ook goed nieuws. Het gifniveau in de maniokknollen, die het meest gegeten worden, steeg niet – in tegenstelling tot dat in de bladeren.
Jammer genoeg bleek ook dat de plant niet goed groeit met meer CO2 in de lucht, hoewel algemeen wordt aangenomen dat planten het beter doen bij een hoger CO2-gehalte – ze hebben immers koolstofdioxide nodig om die via fotosynthese om te zetten in koolhydraten. Bij een niveau van 710 ppm daalde het aantal knollen aan de plant met de helft.
Vandaag zijn zowat 750 miljoen mensen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika afhankelijk van maniok als basisvoedsel. Tegen 2050 zal dat aantal zijn opgelopen tot een miljard. Ze gebruiken de zetmeelrijke knollen om bloem te maken, de bladeren worden soms als een soort spinazie bereid. Tapioca en fufu worden gemaakt van maniokbloem, een typisch Congolees gerecht met maniokbladeren (saka saka) is moambe.
Het zou erg jammer zijn als we die gerechten moeten missen. Voor ons jammer, voor veel Afrikanen dreigt een rampscenario als er niet snel nieuwe manioksoorten worden ontwikkeld die ‘resistent’ zijn tegen meer CO2. De onderzoekers richten zich nu overigens op andere gewassen met cyanogene glycosiden. We mogen hopen dat daar vrolijkere resultaten uit de bus komen.
Bron: weetlogs.scilogs.be (http://weetlogs.scilogs.be/index.php?op=ViewArticle&articleId=201&blogId=15), Liesbeth Gijsel, 02/07/09
Toch wel even geschrokken deze week. Blijkbaar eten we met z’n allen cyanide op. En de klimaatverandering kan onze voedingsgewassen in echte gifbommen veranderen.
Zowat zestig procent van alle gewassen bevatten cyanogene glycosiden, chemicaliën die, als de bladeren gekauwd of geplet worden, cyanidegas of blauwzuur vrijgeven. Gelukkig worden wij daar niet ziek van: we kunnen de cyanide verwerken als we tegelijk maar genoeg proteďnen binnenkrijgen.
maniokwortelsAustralische wetenschappers hebben nu uitgezocht wat er gebeurt met maniok, een knolgewas dat van die cyanogene glycosiden bevat, zowel in de bladeren als in de wortels. Bij een hoger CO2-niveau blijkt het evenwicht tussen proteďnes en gifstoffen zoek. Ze lieten maniok groeien bij een CO2-niveau van 360 ppm, 550 ppm en 710 ppm. Die ppm staat voor parts per million – het aantal CO2-moleculen per miljoen moleculen droge lucht, dus zonder waterdamp. Vandaag zitten we aan gemiddeld 390 ppm. Volgens het internationaal klimaatpanel IPCC komen we tegen 2050 uit op 500 ppm, tenzij we drastische actie ondernemen. Dat komt overeen met een temperatuurstijging van drie graden Celsius.
VERGIFTIGING
Hoe meer CO2, hoe meer cyanide er in de maniokbladeren te vinden was en hoe minder eiwitten. Volgens de onderzoekers loopt iedereen die grotendeels op maniok is aangewezen, een risico op cyanidevergiftiging. Nu al is het eten van rauwe maniok gevaarlijk. Je kunt er de ziekte konzo aan overhouden – een vorm van chronische cyanidevergiftiging, met hersenschade en verlamming tot gevolg. Maar er was ook goed nieuws. Het gifniveau in de maniokknollen, die het meest gegeten worden, steeg niet – in tegenstelling tot dat in de bladeren.
Jammer genoeg bleek ook dat de plant niet goed groeit met meer CO2 in de lucht, hoewel algemeen wordt aangenomen dat planten het beter doen bij een hoger CO2-gehalte – ze hebben immers koolstofdioxide nodig om die via fotosynthese om te zetten in koolhydraten. Bij een niveau van 710 ppm daalde het aantal knollen aan de plant met de helft.
Vandaag zijn zowat 750 miljoen mensen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika afhankelijk van maniok als basisvoedsel. Tegen 2050 zal dat aantal zijn opgelopen tot een miljard. Ze gebruiken de zetmeelrijke knollen om bloem te maken, de bladeren worden soms als een soort spinazie bereid. Tapioca en fufu worden gemaakt van maniokbloem, een typisch Congolees gerecht met maniokbladeren (saka saka) is moambe.
Het zou erg jammer zijn als we die gerechten moeten missen. Voor ons jammer, voor veel Afrikanen dreigt een rampscenario als er niet snel nieuwe manioksoorten worden ontwikkeld die ‘resistent’ zijn tegen meer CO2. De onderzoekers richten zich nu overigens op andere gewassen met cyanogene glycosiden. We mogen hopen dat daar vrolijkere resultaten uit de bus komen.
Bron: weetlogs.scilogs.be (http://weetlogs.scilogs.be/index.php?op=ViewArticle&articleId=201&blogId=15), Liesbeth Gijsel, 02/07/09