Eerwraak

[Barst]

Turks trouwfeest eindigt in bloedbad


BILGE (REUTERS, AP) - In Turkije werden een bruidspaar en 42 bruiloftsgasten vermoord uit eerwraak.


De Turkse politie heeft acht mannen gearresteerd voor de moordpartij op een huwelijksfeest in Bilge. Maandagavond bestormden gemaskerde mannen twee huizen waarin bruiloftsgasten na de huwelijksceremonie aan het bidden waren. Ze openden het vuur en doodden 44 feestgangers, onder wie de pasgehuwden, zeventien vrouwen en zes kinderen. Volgens de dorpelingen is de schietpartij een zaak van eerwraak. De bruid, die de dochter is van een belangrijke man in het dorp, was volgens hen aan hun familie beloofd en niet aan de man met wie ze getrouwd is. De clans hadden al langer met elkaar ruzie: ze betwistten de eigendom over het land, het recht om lid te worden van de gewapende burgerwachten en nu over de bruid.

Volgens overheidscijfers gebeuren in Turkije elk jaar 200 eermoorden, de helft van het totaal aantal moorden. De meeste moorden uit eerwraak vinden plaats in het gebied van de Koerden, waar de plattelandsdorpen nog volgens feodale, patriarchale systemen functioneren. Tot voor de herziening van de strafwet in 2005 konden moordenaars rekenen op strafvermindering als ze konden aantonen dat ze geprovoceerd werden. Toch vrezen critici dat het aantal eermoorden uitbreidt. Volgens een recent overheidsrapport gebeurt er één eermoord per week in Istanbul.

Hoewel de Turkse regering probeert de situatie van de vrouw te verbeteren en de eermoorden uit te bannen, vindt de Europese Unie dat er meer moet gebeuren. Gisteren veroordeelde Premier Tayyip Erdogan de moordpartij krachtig. 'Geen enkele traditie kan als excuus voor deze doodslag worden ingeroepen', zei hij.


DS, 06-05-2009

[Barst]

Fenomeen bloedwraak ontspoort


ISTANBUL - ANALYSE Waarom bloedwraak in Turkije in een nieuwe fase is gekomen / Eermoord was tot nu toe een kwestie onder mannen / Nooit eerder werden ook vrouwen en kinderen vermoord.


De kwestie bloedwraak laat weer van zich spreken in Turkije. Deze keer in een andere, veel wredere vorm dan voorheen. Was men gewend dat mannen onder elkaar dit soort afrekeningen doen, deze keer hebben gemaskerde mannen als het ware een hele familie uitgeroeid. Voor het eerst zijn dus ook kinderen en vrouwen slachtoffer geworden van dit fenomeen.

Onderzoeker Faik Bulut, zelf ook Koerd, kan het bloedbad, dat in een dorp bij de stad Mardin plaatsvond, niet verklaren. Hij legt eerst uit wat bloedwraak is: 'Het is een kwestie van bezit eigenlijk', zegt hij 'Men is als man pas iets waard als hij zijn bezit kan beschermen. Een man die dat niet kan doen, heeft in de ogen van anderen geen waarde en is eerloos. Dat bezit kan een stukje grond zijn, maar ook de zus, de vrouw of de moeder. Komt men aan je bezit, dan moet je kunnen vermoorden om als respectabel man door het leven te kunnen gaan.'

In Turkije, en in het bijzonder in het Koerdische gebied, komt bloedwraak regelmatig voor. Het gaat dan vaak om moorden die gepleegd zijn omdat een vrouwelijk familielid seksuele gemeenschap heeft gehad zonder een gelegitimeerd huwelijk. In de meeste gevallen zijn de vrouwen slachtoffer van deze eeuwenoude traditie.

'In mijn familie kent men ook bloedwraak', vervolgt Bulut. 'Mijn oom heeft een paar van zijn vijanden vanwege een bloedwraakkwestie vermoord. Maar de traditie is wel dat wanneer een vrouw tussen de beide partijen gaat staan, men nooit schiet. Bij deze laatste bloedwraakkwestie hebben ze op een meedogenloze manier kinderen en vrouwen vermoord.'

'Het was dit keer ook geen eenmansactie. De moordenaars hebben dit samen gepland. Ik denk dat we in het fenomeen bloedwraak in een nieuwe fase zijn beland: het uitroeien van alle elementen van de vijand.'

De dorpsbewoners in Bilge hebben verklaard dat de twee families al in 1993 om een stuk grond hebben gevochten. In dat jaar zouden zeven mannen gedood zijn. Het dorp stond bekend als het dorp van de 'dorpswachters'. Dat zijn Koerdische mannen die van de Turkse staat een salaris ontvangen om, wanneer nodig, tegen de separatistische Koerdische beweging PKK te vechten. Naast het salaris dat ze krijgen, worden deze mannen ook bewapend door de staat.

Socioloog Mazhar Bagli, verbonden aan de Dicle universiteit in Diyarbakir, zoekt in deze feiten een verklaring voor de 'nieuwe' wijze van bloedwraak. Hij zegt aan de telefoon: 'Ik pleit al jaren voor afschaffing van het dorpswachterssysteem. Deze mensen worden door de andere Koerden als verraders beschouwd en verstoten. Je krijgt dus te maken met duizenden gefrustreerde mannen die tot de tanden toe bewapend zijn. Ze verkeren ook nog eens in de veronderstelling dat de staat aan hun zijde staat en zij dus alles kunnen maken. Ik denk dat die houding bij het drama van gisteren een rol heeft gespeeld.'

De vraag is of deze manier van wraak nemen zich kan herhalen. Is dit een uitzondering of moet men in Turkije rekening houden met nog meer van dit soort acties? Bagli hoopt dat dit eenmalig is. 'Maar de staat moet zo snel mogelijk de dorpswachters ontwapenen. Deze mannen zijn de kluts kwijt. Wat gisteren gebeurde, mannen met maskers op die een feest beschieten, dat kennen we van beelden uit Irak. De staat wil de PKK uitschakelen, maar op deze manier heeft hij misschien een groter probleem veroorzaakt.'


DS, 06-05-2009 (Erdal Balci)