Barst
4th May 2009, 01:43
Tussen top en basis: democratisch zagen aan de poten van Lange Wapper
De jarenlang aanslepende discussie rond de Oosterweelverbinding komt in een beslissende fase. De zenuwen staan politiek zeer gespannen. De heisa rond het sluiten van de ring overstijgt intussen de problematiek van het Antwerpse verkeersinfarct en de fijn stofomgeving. Het is een politiek dossier van eerste orde geworden, waarbij het gaat over het democratisch functioneren van onze samenleving en de verschillende interpretaties die daaraan gegeven worden.
Het establishment wordt zwaar uitgedaagd door enkele actiegroepen die zich in de schijnwerper hebben weten te werken. Uitpers pendelde tussen de politieke top en de basis en registreerde op de twee niveaus een aantal uitspraken.
Beweging aan de basis
Manu Claeys en Peter Verhaeghe behoren tot de actiegroep stRaten-generaal. Vanaf 2005 kwamen zij fel op tegen wat zij de Wrange Wapper van de BAM noemden. Aan hun Borgerhoutse keukentafel ontstond een ander tracé om de kleine ring rond Antwerpen te vervolledigen. Manu Claeys vertelt hoe StRaten-generaal en Ademloos elkaar vonden. "Op donderdag 29 november 2007 organiseerde stRaten-generaal een debatavond in de Singel over de Oosterweelverbinding. De zaal zat afgeladen vol, de nood aan informatie over het bouwproject bleek groot. Peter Verhaeghe en ikzelf hebben die avond aan de hand van een uitgebreide powerpoint-presentatie uit de doeken gedaan wat de negatieve impact van het BAM-project voor de stad Antwerpen zou zijn: hypotheek voor stadsontwikkeling (Eilandje, Merksem, Deurne), verdwijnen van Noordkasteel en Sint-Annabos, geluidsoverlast over hele tracé, aantasting van luchtkwaliteit, verdubbeling van aantal rijstroken ter hoogte van Luchtbal en Sportpaleis (zeg maar: Merksem en Deurne), verkeersonveiligheid wegens gevaarlijke weefbewegingen, extra vrachtverkeer op ringdeel tussen Borgerhout en Ekeren, enzovoort. De lijst van kritiek was lang, de uiteenzetting duurde ruim een uur. Het was een memorabele avond, waarbij tal van mensen in de zaal aanvullende kritiek gaven. De tongen kwamen los: mensen uit de administratie deden hun verhaal, architecten gaven kritiek, aanwezige politici deden een boekje open, bewonersgroepen schreeuwden hun onmacht uit. In de zaal zaten ook Wim van Hees, Marcel Peeters en Guido Verbeke, latere stichters van Ademloos. We hebben na het debat nog een eind doorgeboomd over de kwestie, en een maand later werd Ademloos officieel gesticht, mede op basis van onze dossierkennis."
Op 31 december 2007 werd Ademloos opgericht. Dat was het resultaat van een bijeenkomst van een aantal bezorgde, niet meer zo jonge Antwerpenaren van de linkeroever. "Zwijgen is voor een medicus geen optie." Die gevleugelde woorden werden uitgesproken door dokter Guido Verbeke en Ademloos was geboren. Ze waren met zijn zevenen toen. Ook ex-reclameman Wim Van Hees was van de partij. Ademloos focuste van in het begin op de fijn stof-problematiek, die Antwerpen bij een Lange Wapper-oplossing massaal naar adem zou doen happen. Begin maart volgde dan de eerste persconferentie van Ademloos. Vanaf dag 1 waren Ademloos en stRaten-generaal in nauw overleg en contact met elkaar. Via hun dossierkennis, goed uitgekiende strategie en doorzettingsvermogen zorgden zij ervoor dat de BAM-plannen voor de Lange Wapper crashten.
Ademloos ging zonder middelen maar met zeer inzet aan de slag. De actiegroep kreeg in 2008 een zeer gemotiveerd vrijwilligersteam op de been dat tot op dit ogenblik 80.000 handtekeningen inzamelde - waarvan zeker 75.000 van mensen die in Antwerpen en districten wonen - om een referendum te houden over de vraag "Moet de stad Antwerpen een gunstig advies geven voor de stedenbouwkundige vergunning van de Oosterweelverbinding op het huidig voorziene tracé tussen Zwijndrecht/Linkeroever en Merksem/Deurne. Ja of neen?"
De top aan het woord
Na het bekendmaken van het rapport van het bureau Arup/Sum dat met een eigen voorstel kwam dat voortborduurde op ideeën van StRaten-generaal (een gevarieerde tolheffing in de drie tunnels), zag het er even somber uit voor het BAM-tracé.
Om de meubels te redden in het vooruitzicht van de nakende verkiezingen heeft de Vlaamse regering op 28 maart 2009 beslist om een bouwaanvraag voor het BAM-tracé in te dienen, maar tegelijk gaf ze aan de stad Antwerpen de tijd en de ruimte om, zoals Vlaams Minister-president Kris Peeters het noemt, ‘een kwaliteitsvol advies’ te verstrekken. Dat legde hij uit in een e-mailantwoord op mijn protest tegen de beslissing van de Vlaamse regering van 28 maart 2009
Geachte,
De Vlaamse Regering hecht inderdaad groot belang aan een oplossing voor de mobiliteitsknoop in en rond Antwerpen. Daarom wenst zij inderdaad dat de behandeling van het bouwdossier voor een derde Scheldekruising wordt verdergezet. De stap die nu moet gezet worden is het indienen van een bouwvergunningsaanvraag. De wettelijke procedure voorziet dat bij zo'n procedure er een openbaar onderzoek plaatsvindt en dat de betrokken gemeentebesturen een advies formuleren aan de vergunningverlener. Deze adviezen zijn geenszins een formaliteit.
De Vlaamse Regering heeft nu bovendien beslist aan de stad Antwerpen de nodige tijd en ruimte te geven om een kwaliteitsvol advies te verstrekken. Dit betekent dat de stad in plaats van de wettelijke termijn van 45 dagen over een termijn van 120 dagen zal beschikken om haar advies te formuleren en dat de Vlaamse regering op dit advies zal wachten vooraleer haar beslissing te nemen. Op die manier wordt voldoende tijd geboden om effectief een kwaliteitsvolle inspraak mogelijk te maken.
Vriendelijke groeten,
Kris Peeters
Vlaams minister-president
De Antwerpse burgemeester Patrick Janssens, en met hem heel de sp.a, hebben in dit heikele dossier compleet het geweer van schouder gewisseld. In een ander e-mailantwoord verzekeren s.pa-coryfeeën Frank Vandenbroucke en Kathleen Van Brempt het volgende:
Beste,
Bedankt voor uw e-mail. We begrijpen dat u bezorgd bent, maar willen u met dit antwoord gerust stellen. Er is wel degelijk een keuze. De Antwerpenaren hebben wel degelijk de sleutel in handen om het tracé voor het sluiten van de Antwerpse ring te kiezen. Het is op basis van die keuze dat de Vlaamse regering in het najaar, na het referendum zal beslissen over het tracé.
Zaterdag, 28 maart, hebben wij in de Vlaamse Regering beslist om de bouwaanvraag voor het BAM-tracé in te dienen. Tegelijkertijd echter beslisten wij ook om de stad Antwerpen de tijd en de ruimte te geven om bijkomend onderzoek te doen naar het alternatieve tracé en maatschappelijk draagvlak te vinden door een referendum te organiseren. Op die manier worden twee uitdagingen met elkaar verzoend: we verliezen geen tijd in de procedure én we houden rekening met de mening van de Antwerpenaren. In het najaar van 2009 kan de Vlaamse regering dan een beslissing nemen over het tracé op basis van het advies van de stad. Zoals steeds biedt dat de mogelijkheid om de bouwvergunning geheel, gedeeltelijk of niet af te leveren.
Als het advies van de stad en de uitslag van het referendum pleiten voor de Lange Wapper, gaat er geen tijd verloren. Als de uitslag hier niet voor pleit, kan de bouwvergunning gedeeltelijk, bijvoorbeeld voor het deel van het traject op Linkeroever waarover geen discussie bestaat, worden afgeleverd. Ook kan de Vlaamse regering beslissen om helemaal geen bouwvergunning af te leveren. Dat de keuze voor een ander tracé voor vertraging kan zorgen, mag geen beletsel zijn om die keuze toch te maken. Kwaliteit is voor dit project belangrijker dan snelheid.
De voorwaarden die opgenomen zijn in de regeringsbeslissing laten - hier mogen geen misverstanden over zijn - nog alle ruimte voor élk tracé. Dat van BAM, dat van Straten-Generaal en het alternatieve tracé van ARUP SUM.
Zo is de noodzaak van de Oosterweelknoop (die de Lange Wapper zou bevoordelen) niet opgenomen als randvoorwaarde. En zo blijft het mogelijk dat vrachtwagens door de Kennedytunnel rijden, op voorwaarde dat die tunnel veilig wordt gemaakt en dat vracht betaalt voor het gebruik van alle Schelde-overgangen, bijvoorbeeld door de invoering van de geplande kilometerheffing voor vrachtwagens. Van een definitief verbod op vrachtvervoer in de Kennedytunnel is er dus geen sprake.
De mogelijkheid voor alle tracés is dus opengelaten. Het is nu aan de Antwerpenaren om een keuze te maken en die keuze kenbaar te maken tijdens het referendum dat de stad Antwerpen in september of oktober zal organiseren.
Hopende dat dit antwoord meer duidelijkheid heeft gegeven en de betrokkenheid bij het referendum groot zal zijn tekenen wij.
In het dossier van de Oosterweelverbinding zijn het op dit ogenblik vooral de socialisten en de liberalen die lijnrecht tegenover elkaar staan. De keuze van de Open VLD is bijzonder duidelijk. Dat blijkt uit het antwoord van Eric Ceulemans, kabinetchef van minister Dirk Van Mechelen :
Geachte,
Vorige week werd uw protestmail aangaande de beslissing om de bouwaanvraag voor de Oosterweelverbinding in te dienen, goed ontvangen. De Vlaamse Regering heeft gekozen om de procedure voor de bouwaanvraag van het door de BAM voorbereide tracé, op te starten. Dit betekent dat na de indiening en het volledig verklaren van de bouwaanvraag, de stad Antwerpen een openbaar onderzoek dient te organiseren. Dit loopt dertig dagen en start naar alle waarschijnlijkheid midden mei. Daarnaast dient de stad Antwerpen ook een advies te formuleren. Het staat de stad vrij op welke basis ze dit advies vorm geeft, zoals via bijkomend studiewerk, een volksraadpleging of andere elementen. Voor het verlenen van haar advies krijgt de stad Antwerpen 120 dagen, in plaats van de voorziene 45 dagen. Deze periode begint te lopen na het afsluiten van het openbaar onderzoek. Finaal is het aan de Vlaamse Regering om tegen eind van dit jaar een beslissing te nemen over het al dan niet verlenen van een bouwvergunning. De burger kan duidelijk zijn stem laten horen via het openbaar onderzoek en/of via de volksraadpleging.
Zoals u ongetwijfeld de laatste dagen via meerdere mediakanalen hebt vernomen is minister Van Mechelen voorstander om de ring rond Antwerpen te sluiten. Voor hem zijn volgende uitgangspunten hierbij cruciaal:
- geen vrachtwagens door de Kennedytunnel ter bevordering van de veiligheid;
- geen tol aan de Kennedytunnel;
- een nieuwe scheldeoeververbinding dient 2x3 volwaardige rijstroken te hebben, om veiligheid en voldoende capaciteit te kunnen garanderen;
- het aanleggen van een Oosterweelcomplex om een bijkomende havenontsluiting mogelijk te maken;
- een slimme investering die betaald wordt met tolgelden in plaats van belastingsgelden en die vele nieuwe jobs mogelijk maakt;
- zo min mogelijk bijkomend tijdsverlies na jarenlang studiewerk.
Reeds in oktober 2005 ontving minister Van Mechelen de heren Manu Claeys en Peter Verhaeghe als vertegenwoordigers van de actiegroep StRaten-Generaal. Hij luisterde aandachtig naar het door hen voorgestelde alternatief. Uit de discussie bleek al snel dat zij een fundamenteel andere keuze maken: ze laten met name vrachtwagens in de Kennedytunnel toe en voorzien daar dan tolheffing op. Zij verdienen alle respect voor hun mening. Het is even eerbaar om een andere mening te hebben omwille van andere uitgangspunten.
Dagelijks merken we dat de files in en rond Antwerpen groter worden. Antwerpen mag niet dichtslibben. Daarom moeten we het integrale Masterplan Antwerpen, inclusief de Oosterweelverbinding, realiseren. Het is tijd om te handelen. De essentie van de politiek is keuzes maken. Dat wordt van politici verwacht, daar worden ze bij verkiezingen voor gemandateerd.
Hoogachtend,
Erik Ceulemans
kabinetssecretaris
Om de democratie
De heisa rond de zogenaamde Oosterweelverbinding overstijgt intussen de problematiek van het Antwerpse verkeersinfarct en de fijnstofregen. Het is een politiek dossier van de eerste orde geworden, waarbij het gaat over het democratisch functioneren van onze samenleving. "Ik ben het beu", zegt Marc Van Peel. De Antwerpse havenschepen spreekt openlijk uit wat veel politici al heel lang vinden. "De pretentie waarmee stRaten-generaal en Ademloos zich gedragen alsof alleen zij de democratie belichamen en beschermen tegen al die door en door slechte politici, heb ik in mijn loopbaan nog nooit meegemaakt. Ik vind het gevaarlijk als mensen zich opwerpen als de enigen die het bij het rechte eind hebben en elke tegenspraak via de media aan de schandpaal nagelen. Mag ik erop wijzen dat die politici wel verkozen zijn en de actievoerders niet?" (1) Ook Yves Desmet gaat in een editoriaal in De Morgen dezelfde toer op. "Het is duidelijk dat een meerderheid binnen de Vlaamse regering kiest voor de optie van de Oosterweelverbinding, inclusief de betwiste lange Wapper. Dat is ook haar goed recht: zij zijn democratisch verkozen en gemandateerd om dit soort beslissingen te nemen." (2) In hetzelfde interview insinueert Van Peel dat Ademloos een opgeklopte psychose rond het fijn stof heeft gecreëerd en dat zij maar eens moeten bewijzen 60.000 handtekeningen – het zijn er nu al 80.000! – bij elkaar te hebben gebracht.
Directe democratie
Wat vinden de actiegroepen van deze aantijgingen? Manu Claeys van stRaten-generaal reageert: Manu Claeys van stRaten-generaal reageert: "Van Peel vindt dat hij van ons - de niet-verkozenen of de actievoerders - geen lessen in democratie te leren heeft. Wij zijn in zijn ogen niet representatief. Maar is dat laatste nu ineens de doorslaggevende factor om mee te mogen doen aan een democratisch debat? Wij willen al jaren een debat afdwingen over de Oosterweelverbinding dat niet gepolitiseerd is (inhoudelijk) en waarin we niet bedrogen worden (eerlijk). Meer vragen we niet. Verkozenen die het daar moeilijk mee hebben, proberen ons – meestal bij gebrek aan inhoudelijke argumenten – finaal telkens weer in de hoek te drukken door te wijzen op het feit dat we niet verkozen zijn. Tja, dan is de discussie natuurlijk altijd vlug afgerond. Bovendien: is zijn CDN&V- partijgenoot Kris Peeters dan wel een verkozene des volks? Weinig mensen staan er bij stil, maar de belangrijkste Vlaamse politicus heeft zich tot nader order op het Vlaamse politieke niveau nog nooit aan de kiezer aangeboden. Leterme vroeg aan Unizo-voorzitter Kris Peeters NA de verkiezingen van 2004 of hij minister wilde worden in zijn team, en in 2007 volgde Peeters Leterme op, zonder daarvoor ooit één stem te hebben gekregen. Pas op 7 juni 2009 presenteert onze huidige minister-president – de man die nu toch wel Doel laat plat leggen en de bouwaanvraag voor de Lange Wapper laat passeren – zich voor het eerst aan de kiezer als kandidaat-parlementslid op het Vlaamse niveau. Ik zeg dit nu niet om de politieke positie van Kris Peeters in vraag te stellen, maar kan de bal zo natuurlijk wel terugkaatsen naar Van Peel: is dat dan wel een toepassing van de democratie versie-Van Peel, waarbij alleen verkozenen aan politiek mogen doen? Dat gaat dan om een zeer groot woord met een zeer kleine inhoud."
Wim Van Hees vult aan: "Ik vind dat wij met Ademloos zeker democratisch bezig zijn. Wij blijven met onze acties strikt binnen de legale krijtlijnen. Het petitierecht is decretaal geregeld en ook het houden van een volksraadpleging is wettelijk omschreven. En of wij wel representatief zijn? De eerste dagen bestond Ademloos uit zeven mensen. Niet meer, maar toch nog altijd veel meer dan de nul stemmen die de huidige Vlaamse minister-president Kris Peeters achter zijn naam heeft staan. Op dit ogenblik vinden 80.000 mensen dat er een volksraadpleging nodig is om mee te beslissen over het tracé. Samen met stRaten-generaal hebben wij door onze communicatie andere elementen binnengebracht waardoor de Oosterweelverbinding een hot issue is geworden dat het strikt partijpolitieke overstijgt en waarbij heel de Antwerpse bevolking betrokken wordt. Ik ben het er mee eens dat politici beslissingen moeten nemen, maar we mogen daarbij toch ook niet uit het oog verliezen dat de Vlaamse regering de resultante is van een partijpolitieke meerderheid die niet veel meer dan vijftig procent van de kiezers vertegenwoordigt. In de opmerking van Van Peel proef ik heel veel onbegrip voor een vorm van directe democratie waarvan actiegroepen per definitie een exponent zijn."
Nieuwe strijdmiddelen
- Ademloos en stRaten-generaal werken met actiemiddelen die al in mei 68 gehanteerd werden. Zijn jullie niet een beetje uit de tijd?
Manu Claeys: "Wij hanteren die actiemiddelen effectief, maar er zijn toch ook twee grote verschillen met de jaren zestig. Ten eerste bestonden er toen amper inspraakprocedures die een wettelijke basis hadden. Als burger had je slechts de straat als podium en het publieke protest als wapen. Bezwaarschriften indienen, ombudsdiensten inlichten, milieu-effectenrapporten laten opmaken, adviesraden informeren, enzovoort: het bestond allemaal nog niet. Als gevolg van de protestacties van toen zijn in de loop van de jaren zeventig, tachtig en negentig heel wat instrumenten gecreëerd door overheden om de burger inspraak te verlenen bij bouwprojecten. In tegenstelling tot Ademloos focust stRaten-generaal sterk op een volgehouden inspanning bij het gebruik van de wettelijk voorgeschreven procedures, met als grootste ambitie: via confrontatie met hun eigen wetgeving de politici dwingen tot het voeren van een open en eerlijk debat over het bouwproject zelf. Dat Ademloos en stRaten-generaal gezamenlijk zo ver geraakt zijn in de strijd, ligt ’m net aan de combinatie van die twee aanpakken (directe democratie + procedures benutten), die elkaar versterken. Kortom: we delen de ambitie om de Lange Wapper tegen te houden, en versterken elkaar door een ander pad te bewandelen om dat af te dwingen. Een tweede belangrijk verschil is dat er toen nog geen internet bestond. Actievoeren vergde dus een ander soort inspanning: je kon geen mails sturen, je kon geen website maken, geen persconferenties beleggen op korte termijn, niet de dag zelf nog persberichten aan journalisten bezorgen, geen expertise opbouwen via mr google, niet op korte termijn een hoop mensen mobiliseren of oproepen tot actie via mails, sms, enzovoort. Actievoerders toen konden niet zo kort op de bal spelen als wij nu. Het voeren van communicatie kan vandaag veel efficiënter; de impact ervan is mede daarom ook groter. Dat hebben wij nu zeker voor op onze collega’s van enkele decennia geleden. De twee verschillen maken het voor de huidige politici ook moeilijker om zomaar bruutweg nog beslissingen te forceren. De mondige burger kan vandaag gebruik maken van een waslijst van wettelijk voorziene procedures en hij kan veel vlugger en dieper doordringen in het debat, via de massamedia."
Luizen in de pels
Wim Van Hees (intussen 68 jaar): "Ik zou zelfs zeggen dat wij actiemiddelen hanteren die teruggaan naar de provobeweging in Nederland van de jaren vijftig en zestig. Wij zijn ook anti-establishment en hanteren methodes die binnen het kader van de parlementaire democratie als ongewoon worden beschouwd. Wij zijn zeer vervelende luizen in een schijnbaar democratische pels. De straat opzoeken, pamfletten verspreiden met heldere boodschappen over het gevaar van fijnstof, in discussie gaan met de burger en handtekeningenacties zijn uitingsvormen van directe democratie waarvan het politieke establishment niets wil weten. Met onze acties hebben wij bewezen dat het perfect mogelijk is om het communicatiemonopolie van de BAM te doorbreken. Wij vertrokken met 750 euro en een aantal gemotiveerde vrijwilligers en moesten opboksen tegen de geoliede machine van de BAM die al 80 miljoen euro kon spenderen aan studiekosten. Alleen het communicatiebureau groep-C van Noël Slangen spendeerde het onwaarschijnlijke bedrag van ongeveer zes miljoen euro aan communicatie over de Oosterweelverbinding en aanverwante dossiers. Tenslotte hebben ze kunnen inpakken en werd de top van de BAM vervangen." Professor Jan Blommaert gaf op de recente Paul Verbraeken-lezing over communicatie en spin het voorbeeld van de actiegroep Ademloos om aan te tonen dat een kleine, maar onderlegde David een communicatiereus kan onderuit halen.
Veteranen in de actie
Vanaf het gezamenlijk optreden van stRaten-generaal en Ademloos (dat zich vastbeet in het aspect van de volksgezondheid) is alles in een stroomversnelling terechtgekomen. "Maar op veel politieke steun hebben wij als actiegroep nooit moeten rekenen," zegt Manu Claeys. "Trouwens, wij waren continu beter geïnformeerd dan de politici," voegt hij er lachend aan toe. In het begin leek het erop alsof Claeys en Verhaeghe de twee enigen waren die echt geloofden dat het tij nog kon worden gekeerd. Iedereen had dezelfde reactie: ‘De Oosterweelverbinding, dat is politiek. Daar kunnen jullie nooit tegenop, jongens!’ "De mensen die de actiegroepen bevolken werden verplicht om aan politiek te gaan doen, zei Manu Claeys," tegen de Morgen: "Doe je dat niet dan lig je meteen uit de race. We hebben zelf geen enkele macht. We zijn geen politici, we moeten als gewone burgers politici in het defensief dringen." (3) Opboksen tegen het establishment. Dat gaat niet vanzelf. Ook Van Hees weet er intussen alles van: "Ik ben op dit ogenblik wel gepensioneerd, maar ik heb de afgelopen jaren harder moeten werken dan in mijn professionele leven." Volgens Wim Van Hees had de vierde macht ook de zijde van het establishment gekozen. "Met de pers heeft er altijd een soort liefdehaatverhouding bestaan. Toen wij met Ademloos acte de présence maakten leken de kaarten al lang geschud en dat bleek ook voortdurend uit de manier van verslaggeving van onder meer Gazet van Antwerpen. We mogen immers niet vergeten dat de zogenaamde vierde macht steeds meer beïnvloed wordt door machten die daar bovenuit stijgen. In heel dit verhaal van strijd tegen het establishment mag echter niet vergeten worden dat zowel Ademloos als stRaten-generaal beschikken over enkele veteranen, die zich niet zo gemakkelijk zullen laten naaien," lacht Wim Van Hees. "Ikzelf heb heel wat ervaring met communicatie en Manu Claeys, die veel jonger is, heeft zijn sporen verdiend rond inspraakprocedures bij grote stedenbouwkundige projecten."
De bocht van Janssens
De ex-reclameman Wim Van Hees was nog ooit de werkgever van Patrick Janssens. Beide mannen kennen elkaar dus bijzonder goed, zowel hun sterke als hun zwakke kanten. Hoe beoordeelt Van Hees de bocht van de Antwerpse burgemeester? Janssens en het Antwerpse stadsbestuur willen nu ineens zelf met een referendum komen. "Ik denk niet dat het een manoeuvre is van Patrick Janssens om Ademloos de wind uit de zeilen te halen. Dat zou trouwens niet lukken, want intussen is Ademloos een ijzersterk product geworden. De volksraadpleging hebben wij met Ademloos binnengebracht. Dat is ons ‘handelsmerk’ geworden. Patrick Janssens weet natuurlijk ook dat hij zijn geloofwaardigheid zou verliezen om daar zomaar aan voorbij te gaan. Ik denk dat de bocht die Patrick Janssens gemaakt heeft oprecht is. Wie hem kent en zijn boek "Het beste moet nog komen…" heeft gelezen, weet ook dat zijn denken over de toekomst van de stad Antwerpen voor zeker zestig procent is ingegeven door overwegingen van architecturale en stedenbouwkundige aard. In die benadering paste natuurlijk een Lange Wapper om de skyline van Antwerpen nog een extra dimensie en uitstraling te geven. Ik denk dat ons optreden en het Arup-rapport hem echter hebben doen inzien dat de volksgezondheid in dit dossier wel eens doorslaggevend zou kunnen zijn. De verkiezingen van 7 juni komen er aan. Wij zijn alvast benieuwd hoe zwaar de kiezers dit dossier in hun stemgedrag zullen laten doorwegen. In elk geval zal in het najaar - misschien in september al - de parlementaire democratie nog eens extra onder druk worden gezet."
Noten:
(1) In Gazet van Antwerpen van 06-04-2009
(2) Yves Desmet, Vooruit. In: de Morgen van 30 maart 2009
(3) Jeroen Verelst, We zijn veteranen. In: de Morgen van 7 maart 2009
Uitpers, nr. 109, 10de jg., mei 2009 (Walter Lotens)
De jarenlang aanslepende discussie rond de Oosterweelverbinding komt in een beslissende fase. De zenuwen staan politiek zeer gespannen. De heisa rond het sluiten van de ring overstijgt intussen de problematiek van het Antwerpse verkeersinfarct en de fijn stofomgeving. Het is een politiek dossier van eerste orde geworden, waarbij het gaat over het democratisch functioneren van onze samenleving en de verschillende interpretaties die daaraan gegeven worden.
Het establishment wordt zwaar uitgedaagd door enkele actiegroepen die zich in de schijnwerper hebben weten te werken. Uitpers pendelde tussen de politieke top en de basis en registreerde op de twee niveaus een aantal uitspraken.
Beweging aan de basis
Manu Claeys en Peter Verhaeghe behoren tot de actiegroep stRaten-generaal. Vanaf 2005 kwamen zij fel op tegen wat zij de Wrange Wapper van de BAM noemden. Aan hun Borgerhoutse keukentafel ontstond een ander tracé om de kleine ring rond Antwerpen te vervolledigen. Manu Claeys vertelt hoe StRaten-generaal en Ademloos elkaar vonden. "Op donderdag 29 november 2007 organiseerde stRaten-generaal een debatavond in de Singel over de Oosterweelverbinding. De zaal zat afgeladen vol, de nood aan informatie over het bouwproject bleek groot. Peter Verhaeghe en ikzelf hebben die avond aan de hand van een uitgebreide powerpoint-presentatie uit de doeken gedaan wat de negatieve impact van het BAM-project voor de stad Antwerpen zou zijn: hypotheek voor stadsontwikkeling (Eilandje, Merksem, Deurne), verdwijnen van Noordkasteel en Sint-Annabos, geluidsoverlast over hele tracé, aantasting van luchtkwaliteit, verdubbeling van aantal rijstroken ter hoogte van Luchtbal en Sportpaleis (zeg maar: Merksem en Deurne), verkeersonveiligheid wegens gevaarlijke weefbewegingen, extra vrachtverkeer op ringdeel tussen Borgerhout en Ekeren, enzovoort. De lijst van kritiek was lang, de uiteenzetting duurde ruim een uur. Het was een memorabele avond, waarbij tal van mensen in de zaal aanvullende kritiek gaven. De tongen kwamen los: mensen uit de administratie deden hun verhaal, architecten gaven kritiek, aanwezige politici deden een boekje open, bewonersgroepen schreeuwden hun onmacht uit. In de zaal zaten ook Wim van Hees, Marcel Peeters en Guido Verbeke, latere stichters van Ademloos. We hebben na het debat nog een eind doorgeboomd over de kwestie, en een maand later werd Ademloos officieel gesticht, mede op basis van onze dossierkennis."
Op 31 december 2007 werd Ademloos opgericht. Dat was het resultaat van een bijeenkomst van een aantal bezorgde, niet meer zo jonge Antwerpenaren van de linkeroever. "Zwijgen is voor een medicus geen optie." Die gevleugelde woorden werden uitgesproken door dokter Guido Verbeke en Ademloos was geboren. Ze waren met zijn zevenen toen. Ook ex-reclameman Wim Van Hees was van de partij. Ademloos focuste van in het begin op de fijn stof-problematiek, die Antwerpen bij een Lange Wapper-oplossing massaal naar adem zou doen happen. Begin maart volgde dan de eerste persconferentie van Ademloos. Vanaf dag 1 waren Ademloos en stRaten-generaal in nauw overleg en contact met elkaar. Via hun dossierkennis, goed uitgekiende strategie en doorzettingsvermogen zorgden zij ervoor dat de BAM-plannen voor de Lange Wapper crashten.
Ademloos ging zonder middelen maar met zeer inzet aan de slag. De actiegroep kreeg in 2008 een zeer gemotiveerd vrijwilligersteam op de been dat tot op dit ogenblik 80.000 handtekeningen inzamelde - waarvan zeker 75.000 van mensen die in Antwerpen en districten wonen - om een referendum te houden over de vraag "Moet de stad Antwerpen een gunstig advies geven voor de stedenbouwkundige vergunning van de Oosterweelverbinding op het huidig voorziene tracé tussen Zwijndrecht/Linkeroever en Merksem/Deurne. Ja of neen?"
De top aan het woord
Na het bekendmaken van het rapport van het bureau Arup/Sum dat met een eigen voorstel kwam dat voortborduurde op ideeën van StRaten-generaal (een gevarieerde tolheffing in de drie tunnels), zag het er even somber uit voor het BAM-tracé.
Om de meubels te redden in het vooruitzicht van de nakende verkiezingen heeft de Vlaamse regering op 28 maart 2009 beslist om een bouwaanvraag voor het BAM-tracé in te dienen, maar tegelijk gaf ze aan de stad Antwerpen de tijd en de ruimte om, zoals Vlaams Minister-president Kris Peeters het noemt, ‘een kwaliteitsvol advies’ te verstrekken. Dat legde hij uit in een e-mailantwoord op mijn protest tegen de beslissing van de Vlaamse regering van 28 maart 2009
Geachte,
De Vlaamse Regering hecht inderdaad groot belang aan een oplossing voor de mobiliteitsknoop in en rond Antwerpen. Daarom wenst zij inderdaad dat de behandeling van het bouwdossier voor een derde Scheldekruising wordt verdergezet. De stap die nu moet gezet worden is het indienen van een bouwvergunningsaanvraag. De wettelijke procedure voorziet dat bij zo'n procedure er een openbaar onderzoek plaatsvindt en dat de betrokken gemeentebesturen een advies formuleren aan de vergunningverlener. Deze adviezen zijn geenszins een formaliteit.
De Vlaamse Regering heeft nu bovendien beslist aan de stad Antwerpen de nodige tijd en ruimte te geven om een kwaliteitsvol advies te verstrekken. Dit betekent dat de stad in plaats van de wettelijke termijn van 45 dagen over een termijn van 120 dagen zal beschikken om haar advies te formuleren en dat de Vlaamse regering op dit advies zal wachten vooraleer haar beslissing te nemen. Op die manier wordt voldoende tijd geboden om effectief een kwaliteitsvolle inspraak mogelijk te maken.
Vriendelijke groeten,
Kris Peeters
Vlaams minister-president
De Antwerpse burgemeester Patrick Janssens, en met hem heel de sp.a, hebben in dit heikele dossier compleet het geweer van schouder gewisseld. In een ander e-mailantwoord verzekeren s.pa-coryfeeën Frank Vandenbroucke en Kathleen Van Brempt het volgende:
Beste,
Bedankt voor uw e-mail. We begrijpen dat u bezorgd bent, maar willen u met dit antwoord gerust stellen. Er is wel degelijk een keuze. De Antwerpenaren hebben wel degelijk de sleutel in handen om het tracé voor het sluiten van de Antwerpse ring te kiezen. Het is op basis van die keuze dat de Vlaamse regering in het najaar, na het referendum zal beslissen over het tracé.
Zaterdag, 28 maart, hebben wij in de Vlaamse Regering beslist om de bouwaanvraag voor het BAM-tracé in te dienen. Tegelijkertijd echter beslisten wij ook om de stad Antwerpen de tijd en de ruimte te geven om bijkomend onderzoek te doen naar het alternatieve tracé en maatschappelijk draagvlak te vinden door een referendum te organiseren. Op die manier worden twee uitdagingen met elkaar verzoend: we verliezen geen tijd in de procedure én we houden rekening met de mening van de Antwerpenaren. In het najaar van 2009 kan de Vlaamse regering dan een beslissing nemen over het tracé op basis van het advies van de stad. Zoals steeds biedt dat de mogelijkheid om de bouwvergunning geheel, gedeeltelijk of niet af te leveren.
Als het advies van de stad en de uitslag van het referendum pleiten voor de Lange Wapper, gaat er geen tijd verloren. Als de uitslag hier niet voor pleit, kan de bouwvergunning gedeeltelijk, bijvoorbeeld voor het deel van het traject op Linkeroever waarover geen discussie bestaat, worden afgeleverd. Ook kan de Vlaamse regering beslissen om helemaal geen bouwvergunning af te leveren. Dat de keuze voor een ander tracé voor vertraging kan zorgen, mag geen beletsel zijn om die keuze toch te maken. Kwaliteit is voor dit project belangrijker dan snelheid.
De voorwaarden die opgenomen zijn in de regeringsbeslissing laten - hier mogen geen misverstanden over zijn - nog alle ruimte voor élk tracé. Dat van BAM, dat van Straten-Generaal en het alternatieve tracé van ARUP SUM.
Zo is de noodzaak van de Oosterweelknoop (die de Lange Wapper zou bevoordelen) niet opgenomen als randvoorwaarde. En zo blijft het mogelijk dat vrachtwagens door de Kennedytunnel rijden, op voorwaarde dat die tunnel veilig wordt gemaakt en dat vracht betaalt voor het gebruik van alle Schelde-overgangen, bijvoorbeeld door de invoering van de geplande kilometerheffing voor vrachtwagens. Van een definitief verbod op vrachtvervoer in de Kennedytunnel is er dus geen sprake.
De mogelijkheid voor alle tracés is dus opengelaten. Het is nu aan de Antwerpenaren om een keuze te maken en die keuze kenbaar te maken tijdens het referendum dat de stad Antwerpen in september of oktober zal organiseren.
Hopende dat dit antwoord meer duidelijkheid heeft gegeven en de betrokkenheid bij het referendum groot zal zijn tekenen wij.
In het dossier van de Oosterweelverbinding zijn het op dit ogenblik vooral de socialisten en de liberalen die lijnrecht tegenover elkaar staan. De keuze van de Open VLD is bijzonder duidelijk. Dat blijkt uit het antwoord van Eric Ceulemans, kabinetchef van minister Dirk Van Mechelen :
Geachte,
Vorige week werd uw protestmail aangaande de beslissing om de bouwaanvraag voor de Oosterweelverbinding in te dienen, goed ontvangen. De Vlaamse Regering heeft gekozen om de procedure voor de bouwaanvraag van het door de BAM voorbereide tracé, op te starten. Dit betekent dat na de indiening en het volledig verklaren van de bouwaanvraag, de stad Antwerpen een openbaar onderzoek dient te organiseren. Dit loopt dertig dagen en start naar alle waarschijnlijkheid midden mei. Daarnaast dient de stad Antwerpen ook een advies te formuleren. Het staat de stad vrij op welke basis ze dit advies vorm geeft, zoals via bijkomend studiewerk, een volksraadpleging of andere elementen. Voor het verlenen van haar advies krijgt de stad Antwerpen 120 dagen, in plaats van de voorziene 45 dagen. Deze periode begint te lopen na het afsluiten van het openbaar onderzoek. Finaal is het aan de Vlaamse Regering om tegen eind van dit jaar een beslissing te nemen over het al dan niet verlenen van een bouwvergunning. De burger kan duidelijk zijn stem laten horen via het openbaar onderzoek en/of via de volksraadpleging.
Zoals u ongetwijfeld de laatste dagen via meerdere mediakanalen hebt vernomen is minister Van Mechelen voorstander om de ring rond Antwerpen te sluiten. Voor hem zijn volgende uitgangspunten hierbij cruciaal:
- geen vrachtwagens door de Kennedytunnel ter bevordering van de veiligheid;
- geen tol aan de Kennedytunnel;
- een nieuwe scheldeoeververbinding dient 2x3 volwaardige rijstroken te hebben, om veiligheid en voldoende capaciteit te kunnen garanderen;
- het aanleggen van een Oosterweelcomplex om een bijkomende havenontsluiting mogelijk te maken;
- een slimme investering die betaald wordt met tolgelden in plaats van belastingsgelden en die vele nieuwe jobs mogelijk maakt;
- zo min mogelijk bijkomend tijdsverlies na jarenlang studiewerk.
Reeds in oktober 2005 ontving minister Van Mechelen de heren Manu Claeys en Peter Verhaeghe als vertegenwoordigers van de actiegroep StRaten-Generaal. Hij luisterde aandachtig naar het door hen voorgestelde alternatief. Uit de discussie bleek al snel dat zij een fundamenteel andere keuze maken: ze laten met name vrachtwagens in de Kennedytunnel toe en voorzien daar dan tolheffing op. Zij verdienen alle respect voor hun mening. Het is even eerbaar om een andere mening te hebben omwille van andere uitgangspunten.
Dagelijks merken we dat de files in en rond Antwerpen groter worden. Antwerpen mag niet dichtslibben. Daarom moeten we het integrale Masterplan Antwerpen, inclusief de Oosterweelverbinding, realiseren. Het is tijd om te handelen. De essentie van de politiek is keuzes maken. Dat wordt van politici verwacht, daar worden ze bij verkiezingen voor gemandateerd.
Hoogachtend,
Erik Ceulemans
kabinetssecretaris
Om de democratie
De heisa rond de zogenaamde Oosterweelverbinding overstijgt intussen de problematiek van het Antwerpse verkeersinfarct en de fijnstofregen. Het is een politiek dossier van de eerste orde geworden, waarbij het gaat over het democratisch functioneren van onze samenleving. "Ik ben het beu", zegt Marc Van Peel. De Antwerpse havenschepen spreekt openlijk uit wat veel politici al heel lang vinden. "De pretentie waarmee stRaten-generaal en Ademloos zich gedragen alsof alleen zij de democratie belichamen en beschermen tegen al die door en door slechte politici, heb ik in mijn loopbaan nog nooit meegemaakt. Ik vind het gevaarlijk als mensen zich opwerpen als de enigen die het bij het rechte eind hebben en elke tegenspraak via de media aan de schandpaal nagelen. Mag ik erop wijzen dat die politici wel verkozen zijn en de actievoerders niet?" (1) Ook Yves Desmet gaat in een editoriaal in De Morgen dezelfde toer op. "Het is duidelijk dat een meerderheid binnen de Vlaamse regering kiest voor de optie van de Oosterweelverbinding, inclusief de betwiste lange Wapper. Dat is ook haar goed recht: zij zijn democratisch verkozen en gemandateerd om dit soort beslissingen te nemen." (2) In hetzelfde interview insinueert Van Peel dat Ademloos een opgeklopte psychose rond het fijn stof heeft gecreëerd en dat zij maar eens moeten bewijzen 60.000 handtekeningen – het zijn er nu al 80.000! – bij elkaar te hebben gebracht.
Directe democratie
Wat vinden de actiegroepen van deze aantijgingen? Manu Claeys van stRaten-generaal reageert: Manu Claeys van stRaten-generaal reageert: "Van Peel vindt dat hij van ons - de niet-verkozenen of de actievoerders - geen lessen in democratie te leren heeft. Wij zijn in zijn ogen niet representatief. Maar is dat laatste nu ineens de doorslaggevende factor om mee te mogen doen aan een democratisch debat? Wij willen al jaren een debat afdwingen over de Oosterweelverbinding dat niet gepolitiseerd is (inhoudelijk) en waarin we niet bedrogen worden (eerlijk). Meer vragen we niet. Verkozenen die het daar moeilijk mee hebben, proberen ons – meestal bij gebrek aan inhoudelijke argumenten – finaal telkens weer in de hoek te drukken door te wijzen op het feit dat we niet verkozen zijn. Tja, dan is de discussie natuurlijk altijd vlug afgerond. Bovendien: is zijn CDN&V- partijgenoot Kris Peeters dan wel een verkozene des volks? Weinig mensen staan er bij stil, maar de belangrijkste Vlaamse politicus heeft zich tot nader order op het Vlaamse politieke niveau nog nooit aan de kiezer aangeboden. Leterme vroeg aan Unizo-voorzitter Kris Peeters NA de verkiezingen van 2004 of hij minister wilde worden in zijn team, en in 2007 volgde Peeters Leterme op, zonder daarvoor ooit één stem te hebben gekregen. Pas op 7 juni 2009 presenteert onze huidige minister-president – de man die nu toch wel Doel laat plat leggen en de bouwaanvraag voor de Lange Wapper laat passeren – zich voor het eerst aan de kiezer als kandidaat-parlementslid op het Vlaamse niveau. Ik zeg dit nu niet om de politieke positie van Kris Peeters in vraag te stellen, maar kan de bal zo natuurlijk wel terugkaatsen naar Van Peel: is dat dan wel een toepassing van de democratie versie-Van Peel, waarbij alleen verkozenen aan politiek mogen doen? Dat gaat dan om een zeer groot woord met een zeer kleine inhoud."
Wim Van Hees vult aan: "Ik vind dat wij met Ademloos zeker democratisch bezig zijn. Wij blijven met onze acties strikt binnen de legale krijtlijnen. Het petitierecht is decretaal geregeld en ook het houden van een volksraadpleging is wettelijk omschreven. En of wij wel representatief zijn? De eerste dagen bestond Ademloos uit zeven mensen. Niet meer, maar toch nog altijd veel meer dan de nul stemmen die de huidige Vlaamse minister-president Kris Peeters achter zijn naam heeft staan. Op dit ogenblik vinden 80.000 mensen dat er een volksraadpleging nodig is om mee te beslissen over het tracé. Samen met stRaten-generaal hebben wij door onze communicatie andere elementen binnengebracht waardoor de Oosterweelverbinding een hot issue is geworden dat het strikt partijpolitieke overstijgt en waarbij heel de Antwerpse bevolking betrokken wordt. Ik ben het er mee eens dat politici beslissingen moeten nemen, maar we mogen daarbij toch ook niet uit het oog verliezen dat de Vlaamse regering de resultante is van een partijpolitieke meerderheid die niet veel meer dan vijftig procent van de kiezers vertegenwoordigt. In de opmerking van Van Peel proef ik heel veel onbegrip voor een vorm van directe democratie waarvan actiegroepen per definitie een exponent zijn."
Nieuwe strijdmiddelen
- Ademloos en stRaten-generaal werken met actiemiddelen die al in mei 68 gehanteerd werden. Zijn jullie niet een beetje uit de tijd?
Manu Claeys: "Wij hanteren die actiemiddelen effectief, maar er zijn toch ook twee grote verschillen met de jaren zestig. Ten eerste bestonden er toen amper inspraakprocedures die een wettelijke basis hadden. Als burger had je slechts de straat als podium en het publieke protest als wapen. Bezwaarschriften indienen, ombudsdiensten inlichten, milieu-effectenrapporten laten opmaken, adviesraden informeren, enzovoort: het bestond allemaal nog niet. Als gevolg van de protestacties van toen zijn in de loop van de jaren zeventig, tachtig en negentig heel wat instrumenten gecreëerd door overheden om de burger inspraak te verlenen bij bouwprojecten. In tegenstelling tot Ademloos focust stRaten-generaal sterk op een volgehouden inspanning bij het gebruik van de wettelijk voorgeschreven procedures, met als grootste ambitie: via confrontatie met hun eigen wetgeving de politici dwingen tot het voeren van een open en eerlijk debat over het bouwproject zelf. Dat Ademloos en stRaten-generaal gezamenlijk zo ver geraakt zijn in de strijd, ligt ’m net aan de combinatie van die twee aanpakken (directe democratie + procedures benutten), die elkaar versterken. Kortom: we delen de ambitie om de Lange Wapper tegen te houden, en versterken elkaar door een ander pad te bewandelen om dat af te dwingen. Een tweede belangrijk verschil is dat er toen nog geen internet bestond. Actievoeren vergde dus een ander soort inspanning: je kon geen mails sturen, je kon geen website maken, geen persconferenties beleggen op korte termijn, niet de dag zelf nog persberichten aan journalisten bezorgen, geen expertise opbouwen via mr google, niet op korte termijn een hoop mensen mobiliseren of oproepen tot actie via mails, sms, enzovoort. Actievoerders toen konden niet zo kort op de bal spelen als wij nu. Het voeren van communicatie kan vandaag veel efficiënter; de impact ervan is mede daarom ook groter. Dat hebben wij nu zeker voor op onze collega’s van enkele decennia geleden. De twee verschillen maken het voor de huidige politici ook moeilijker om zomaar bruutweg nog beslissingen te forceren. De mondige burger kan vandaag gebruik maken van een waslijst van wettelijk voorziene procedures en hij kan veel vlugger en dieper doordringen in het debat, via de massamedia."
Luizen in de pels
Wim Van Hees (intussen 68 jaar): "Ik zou zelfs zeggen dat wij actiemiddelen hanteren die teruggaan naar de provobeweging in Nederland van de jaren vijftig en zestig. Wij zijn ook anti-establishment en hanteren methodes die binnen het kader van de parlementaire democratie als ongewoon worden beschouwd. Wij zijn zeer vervelende luizen in een schijnbaar democratische pels. De straat opzoeken, pamfletten verspreiden met heldere boodschappen over het gevaar van fijnstof, in discussie gaan met de burger en handtekeningenacties zijn uitingsvormen van directe democratie waarvan het politieke establishment niets wil weten. Met onze acties hebben wij bewezen dat het perfect mogelijk is om het communicatiemonopolie van de BAM te doorbreken. Wij vertrokken met 750 euro en een aantal gemotiveerde vrijwilligers en moesten opboksen tegen de geoliede machine van de BAM die al 80 miljoen euro kon spenderen aan studiekosten. Alleen het communicatiebureau groep-C van Noël Slangen spendeerde het onwaarschijnlijke bedrag van ongeveer zes miljoen euro aan communicatie over de Oosterweelverbinding en aanverwante dossiers. Tenslotte hebben ze kunnen inpakken en werd de top van de BAM vervangen." Professor Jan Blommaert gaf op de recente Paul Verbraeken-lezing over communicatie en spin het voorbeeld van de actiegroep Ademloos om aan te tonen dat een kleine, maar onderlegde David een communicatiereus kan onderuit halen.
Veteranen in de actie
Vanaf het gezamenlijk optreden van stRaten-generaal en Ademloos (dat zich vastbeet in het aspect van de volksgezondheid) is alles in een stroomversnelling terechtgekomen. "Maar op veel politieke steun hebben wij als actiegroep nooit moeten rekenen," zegt Manu Claeys. "Trouwens, wij waren continu beter geïnformeerd dan de politici," voegt hij er lachend aan toe. In het begin leek het erop alsof Claeys en Verhaeghe de twee enigen waren die echt geloofden dat het tij nog kon worden gekeerd. Iedereen had dezelfde reactie: ‘De Oosterweelverbinding, dat is politiek. Daar kunnen jullie nooit tegenop, jongens!’ "De mensen die de actiegroepen bevolken werden verplicht om aan politiek te gaan doen, zei Manu Claeys," tegen de Morgen: "Doe je dat niet dan lig je meteen uit de race. We hebben zelf geen enkele macht. We zijn geen politici, we moeten als gewone burgers politici in het defensief dringen." (3) Opboksen tegen het establishment. Dat gaat niet vanzelf. Ook Van Hees weet er intussen alles van: "Ik ben op dit ogenblik wel gepensioneerd, maar ik heb de afgelopen jaren harder moeten werken dan in mijn professionele leven." Volgens Wim Van Hees had de vierde macht ook de zijde van het establishment gekozen. "Met de pers heeft er altijd een soort liefdehaatverhouding bestaan. Toen wij met Ademloos acte de présence maakten leken de kaarten al lang geschud en dat bleek ook voortdurend uit de manier van verslaggeving van onder meer Gazet van Antwerpen. We mogen immers niet vergeten dat de zogenaamde vierde macht steeds meer beïnvloed wordt door machten die daar bovenuit stijgen. In heel dit verhaal van strijd tegen het establishment mag echter niet vergeten worden dat zowel Ademloos als stRaten-generaal beschikken over enkele veteranen, die zich niet zo gemakkelijk zullen laten naaien," lacht Wim Van Hees. "Ikzelf heb heel wat ervaring met communicatie en Manu Claeys, die veel jonger is, heeft zijn sporen verdiend rond inspraakprocedures bij grote stedenbouwkundige projecten."
De bocht van Janssens
De ex-reclameman Wim Van Hees was nog ooit de werkgever van Patrick Janssens. Beide mannen kennen elkaar dus bijzonder goed, zowel hun sterke als hun zwakke kanten. Hoe beoordeelt Van Hees de bocht van de Antwerpse burgemeester? Janssens en het Antwerpse stadsbestuur willen nu ineens zelf met een referendum komen. "Ik denk niet dat het een manoeuvre is van Patrick Janssens om Ademloos de wind uit de zeilen te halen. Dat zou trouwens niet lukken, want intussen is Ademloos een ijzersterk product geworden. De volksraadpleging hebben wij met Ademloos binnengebracht. Dat is ons ‘handelsmerk’ geworden. Patrick Janssens weet natuurlijk ook dat hij zijn geloofwaardigheid zou verliezen om daar zomaar aan voorbij te gaan. Ik denk dat de bocht die Patrick Janssens gemaakt heeft oprecht is. Wie hem kent en zijn boek "Het beste moet nog komen…" heeft gelezen, weet ook dat zijn denken over de toekomst van de stad Antwerpen voor zeker zestig procent is ingegeven door overwegingen van architecturale en stedenbouwkundige aard. In die benadering paste natuurlijk een Lange Wapper om de skyline van Antwerpen nog een extra dimensie en uitstraling te geven. Ik denk dat ons optreden en het Arup-rapport hem echter hebben doen inzien dat de volksgezondheid in dit dossier wel eens doorslaggevend zou kunnen zijn. De verkiezingen van 7 juni komen er aan. Wij zijn alvast benieuwd hoe zwaar de kiezers dit dossier in hun stemgedrag zullen laten doorwegen. In elk geval zal in het najaar - misschien in september al - de parlementaire democratie nog eens extra onder druk worden gezet."
Noten:
(1) In Gazet van Antwerpen van 06-04-2009
(2) Yves Desmet, Vooruit. In: de Morgen van 30 maart 2009
(3) Jeroen Verelst, We zijn veteranen. In: de Morgen van 7 maart 2009
Uitpers, nr. 109, 10de jg., mei 2009 (Walter Lotens)