Barst
26th April 2009, 02:19
De stress om lust te voelen
Alles gezien, alles gedaan. Libido weg onder de stootram van de pornocultuur. Twintigers en dertigers voelen zich bezwaard door de verwachtingen van ongebreidelde lust die porno schept. Zo dreigt een burn-out in bed.
Anneleen zou in de bloei van haar seksuele leven moeten zijn. Ze is 26, haar vriend en zij zijn nu vier jaar samen. Alles gaat zoals het hoort. Behalve in bed, zegt ze. 'Voor mij hoeft het niet meer. Ik heb er geen zin meer in. Hij zou elke dag willen. Maar hoe meer hij aan mijn lijf zit, hoe minder zin ik heb. Want hij wil verwend worden. Hij wordt alleen opgewonden als ik sexy ondergoed aantrek en sexy schoenen draag. Anders is het mijn schuld dat hij niet opgewonden is, omdat ik er niet heet uitzie.'
'Het lijkt wel of seks moet', zegt Ella (23) over de relatie met haar vriend op een forum van Flair. 'Geen sprake van een leuke sfeer creëren zodat je naar elkaar gaat verlangen. Dan krijg ik pijn als hij bij me binnenkomt. Soms zeg ik hem dat, maar als ik dat elke keer moet herhalen... Dus laat ik hem doen. Ik ben gezond, ik hou van seks. Maar mijn goesting is weg. Hij kijkt veel porno, het lijkt wel of hij daar een verkeerd beeld heeft gekregen over hoe het moet. Ik mis intimiteit, en daardoor krijg ik een afkeer van seks.'
'Vreemd', zegt een anoniempje. 'De vriendjes die ik had en die weinig porno keken, hadden nooit eisen voor mijn uiterlijk. Degenen die wel keken, wilden dat ik een kanten slipje droeg, of latex. Me in mijn gezicht laten spuiten als ze klaarkwamen. Waar komen die fantasieën vandaan?'
Het was het Nederlandse feministische blad Opzij dat alarm sloeg. In dokterskabinetten boven de Moerdijk zien ze meisjes met een 'seksuele burn-out' en de grote schuldige is volgens het blad de 'pornocultuur'. Late tieners en vroege twintigers halen 'al hun seksuele informatie uit internetporno'. Daar zien ze hoe mannen vrouwen rammen - of die dat nu fijn vinden of niet - of hoe alle vrouwen smachten naar anaal contact. Probeer dit vooral thuis, denken meisjes en jongens. Gevolg: pijn bij het vrijen en een afkeer van seks.
Het debat leeft al een tijdje in Nederland. Vorig jaar verscheen daar namelijk ook al McSex: De pornoficatie van de Nederlandse samenleving van de jonge journaliste Myrthe Hilkens. Tijdens interviews voor het boek vertelden jongens haar dat meisjes zelf vragen om tijdens het vrijen ruw behandeld te worden. 'Een jongen was blij toen hij eindelijk eens een meisje had gevonden dat hij tijdens de seks niet voor bitch hoefde uit te schelden.' Het gevolg van al dat copycat-gedrag, volgens Hilkens: een hoop twintigers die - in de plaats van in de bloei van hun seksuele leven - seksueel uitgeblust zijn. Alles gezien, alles gedaan, weg libido.
Hoeft-dit-nu-nog
Gynaecologe Mireille Merckx werkt voor City Planning, een kliniek voor gezinsplanning die is verbonden aan het Sint-Pietersziekenhuis in de Brusselse Marollen. Merckx heeft een privé-praktijk met een middenklassepubliek. Ze zegt veel patiënten te hebben, ook onder jongeren, die kampen met een hoeft-dit-nu-nog-gevoel. 'Ze zeggen me dat ze geen zin hebben in seks. Ze klagen vaak over pijn tijdens het vrijen. Als ik doorvraag, blijkt dat ze vaak geloven wat ze lezen over seks in de blaadjes. En de invloed van porno maakt hen angstig, zeggen ze. Ze hebben het gevoel dat ze moeten presteren in bed.'
Seksuologe Evy Ferrari stelt bij haar cliënten hetzelfde vast. Ferrari is de tv-vraagbaak van Honderd Hete Vragen op 2BE, en heeft een praktijk waarin ze voornamelijk late tieners en jonge twintigers ziet. 'Het is normaal dat jongeren surfen op het internet om te zien wat daar te vinden is. Nieuwsgierigheid is een van de drijfveren in ons seksleven. Maar wat ze vinden, is vaak erg extreem. De prikkels en de opwinding die je daarbij voelt, zijn enorm. Probeer dat maar eens te evenaren in je “saaie, bed thuis.'
Jongeren voelen volgens Ferrari 'prestatiedruk', door de alomtegenwoordigheid van seks in de media en op het internet. 'Die weerhoudt hen ervan om te genieten van hun seksualiteit. Velen zijn niet gelukkig met hun lichaam, dat doet seks ook geen goed. Ze maken zich bijgevolg enorme zorgen. Doen we het wel vaak genoeg? Moeten we niet eens anaal? Hebben we wel genoeg seksspeeltjes in huis? Een parenclub proberen? Heel veel van die mensen komen dan gedegouteerd bij mij. Ze zeggen dat de experimenten één grote teleurstelling waren, dat ze soms het vertrouwen in hun partner geschaad hebben.'
Niet alle seksuologen vinden porno de grote boeman. Volgens Mieke Mievis heeft Hugh Grant veel meer rekenschap af te leggen dan Jenna Jameson. 'Romantische films geven pas een vertekend beeld van seks. Het moet spontaan zijn, de partners moeten altijd tegelijk zin hebben, het gaat altijd vlot en ze hebben altijd samen hun hoogtepunt. Ik zie heel vaak cliënten die veel te romantische verwachtingen hadden over wat seks zou zijn en die ontgoocheld zijn omdat het niet is zoals in de film. Afschaffen die romantische komedies!'
'De meeste onderzoeken tonen aan dat porno het seksleven weinig tot zeer weinig negatief beïnvloedt. De kritische kijkers van vandaag weten heus wel dat het om acteurs gaat, dat de gemiddelde man zijn sperma geen tien meter ver kan spuiten. Het is met porno, zoals een collega het verwoordde, zoals met voetbal: het is niet omdat je elke dag naar het voetbal kijkt, dat je ervan overtuigd bent dat je zelf kunt voetballen.'
Paplepel
De eerste generatie die tv en internet met de paplepel meekreeg, blijkt inderdaad niet zomaar een passieve ontvanger te zijn. 'Ze benaderen fenomenen als porno met humor en weerbaarheid', zegt Ilse Penne, voorzitter van de Vlaamse Vereniging van Seksuologen. Die bracht onlangs het boek Warme Seks en Hete Chocolade uit, een pleidooi tegen de eenzijdige voorstelling van seks en de excessen ervan.
Volgens sommige onderzoeken hebben jongeren die extreme vormen van porno bekijken - zoals seks met dieren, verkrachting of zware sm -, wel vaker problemen met intimiteit. 'Maar wat is de kip en wat het ei? Hebben ze een intimiteitprobleem en zoeken ze daarom die porno op?', stelt Penne.
Tussen de vaak verguisde rap-videoclips waarbij ho's wulps kronkelend en halfnaakt rond de bros hangen, en het vroeger seksueel actief worden, blijkt volgens een recent onderzoek van de Nederlandse Rutger-Nissogroep geen verband te zijn. 'Er is dus geen reden voor morele paniek, er is geen wetenschappelijk bewijs dat de seksmoraal van deze generatie is aangetast.'
Integendeel, een deel van de jongeren is conservatiever dan de vorige generatie: een partner, langer wachten voor seks, eeuwige trouw. 'De twee uitersten zijn eigenlijk aanwezig in de samenleving.'
Bore-out
Een groep is dus wel degelijk kwetsbaar voor de invloed van porno en voor de beeldenstorm van de geseksualiseerde samenleving. Zij lenen zich daardoor misschien gemakkelijker voor experimenten die hen kunnen schaden. 'Het gaat om jonge mensen uit een minder stabiel milieu, om afhankelijke, beïnvloedbare mensen. Die zien porno dan als een na te streven voorbeeld. Maar dat geldt niet voor de meerderheid.'
Dat er libidoproblemen zijn onder twintigers, ontkent Penne niet. Elf procent van de vrouwen onder de 25 jaar zegt regelmatig pijn te hebben bij het vrijen. Volgens een nog niet gepubliceerde enquête rapporteerde de helft van de vrouwen tussen 20 en 35 wel eens pijn tijdens seks. Kwestie van ervaring, zegt Sandra Van den Eynde, coördinator studie en programma's bij Sensoa en seksuoloog-psycholoog 'Als je met seks begint, moet je leren hoe je lichaam functioneert, wat je prettig vindt, wat je opwindt. Zolang jongeren dat niet weten, kunnen ze pijn hebben bij het vrijen omdat ze niet nat genoeg worden.'
Het gaat er dan om stop te kunnen zeggen als het onaangenaam of pijnlijk is. Evy Ferrari schrikt ervan hoeveel jonge vrouwen, ook zij die het postfeminisme voorbij zijn, niet tegen hun partner durven te zeggen dat iets hen niet kan opwinden. 'Er zijn nog altijd taboes. Alleen zitten die nu meer in het feit dat je van bepaalde seksuele daden niet geniet, terwijl je denkt dat iedereen ze geweldig vindt. Er zijn zoveel vrouwen die hun partner niet durven te vertellen dat anale seks hen niks zegt, of dat ze door penetratie alleen niet kunnen klaarkomen, terwijl dat voor heel veel vrouwen zo is. Met de sociale en communicatieve vaardigheden rond seks is het nog altijd pover gesteld.'
Tederheid
Misschien is een bore-out na tien jaar relatie ook niet zo vreemd. Misschien moeten mensen in weerwil van de boodschappen over seks in de media beseffen dat het merendeel van de koppels het merendeel van de tijd gewoon aan onderhoudsseks doet. 'Misschien voelen mensen door de druk om lust te voelen, dat ze een burn-out hebben, terwijl hun seksleven gewoon normaal is', zegt Isabelle Dams, coauteur van de boeken Open en Bloot en eindredacteur van het programma Honderd Hete Vragen.
In vorige generaties waren mensen doorgaans ouder wanneer ze hun seksuele carrière en, daarmee gepaard gaande, hun eerste lange vaste relatie begonnen. Pas toen ze in de dertig waren, begonnen ze te klagen over sleur tussen de lakens. 'De helft van de jongeren nu heeft op zijn zeventiende seks gehad', zegt Van den Eynde van Sensoa. 'Jongeren beginnen eerder aan seks, maar meestal wel binnen een vaste relatie - het is een mythe dat ze in het rond neuken. Daardoor komt de sleur ook vroeger. Als we dan kijken naar de vragen die we krijgen, zoeken de meesten de oplossing daarvoor eerder in hoe ze hun relatie kunnen verbeteren, dan in extremere vormen van seks.'
Kwestie is het, daar zijn alle seksuologen het over eens, deze onzekere zielen de juiste informatie te geven over goede seks. Dat het vooral ook een zaak is van verbondenheid en intimiteit, dat de aard en de frequentie veranderen in een lange relatie. 'Het hoeft niet altijd een meervoudig orgasme op te leveren, het is niet erg als je niet elke dag een ander standje probeert. Seks is niet altijd schitterend. Het zou fijn zijn als eens meer werd gezegd dat seks ook gewoon genieten is van elkaar in tederheid en vertrouwen, dat je mag blunderen', zegt Ferrari.
Muisklik
'Eigenlijk laat het overaanbod aan seks in mijn ervaring vooral sporen na bij dertigers', vindt Isabelle Dams. 'Seks lijkt meer en meer iets individueels te worden. Ik ben ervan geschrokken hoeveel stellen nog weinig seks hebben, maar wel elke dag op het net naar porno surfen en dan hun ding doen. Seks lijkt voor hen wel een consumptieartikel geworden, het verglijdt naar iets buiten hun relatie. Met masturberen is niets mis, maar uren aan porno verslijten in de plaats van te vrijen, betekent toch dat seks een andere invulling krijgt: in je eentje, een muisklik verwijderd van je stoutste dromen en de rechterhand paraat.' De intimiteit die die paren beleven, is er een met de computer. 'Dat leeft wel bij dertigers, merk ik. Seksuele egotripperij in plaats van seksuele burn-out.'
DS, 25-04-2009 (Isa van Dorsselaer)
Alles gezien, alles gedaan. Libido weg onder de stootram van de pornocultuur. Twintigers en dertigers voelen zich bezwaard door de verwachtingen van ongebreidelde lust die porno schept. Zo dreigt een burn-out in bed.
Anneleen zou in de bloei van haar seksuele leven moeten zijn. Ze is 26, haar vriend en zij zijn nu vier jaar samen. Alles gaat zoals het hoort. Behalve in bed, zegt ze. 'Voor mij hoeft het niet meer. Ik heb er geen zin meer in. Hij zou elke dag willen. Maar hoe meer hij aan mijn lijf zit, hoe minder zin ik heb. Want hij wil verwend worden. Hij wordt alleen opgewonden als ik sexy ondergoed aantrek en sexy schoenen draag. Anders is het mijn schuld dat hij niet opgewonden is, omdat ik er niet heet uitzie.'
'Het lijkt wel of seks moet', zegt Ella (23) over de relatie met haar vriend op een forum van Flair. 'Geen sprake van een leuke sfeer creëren zodat je naar elkaar gaat verlangen. Dan krijg ik pijn als hij bij me binnenkomt. Soms zeg ik hem dat, maar als ik dat elke keer moet herhalen... Dus laat ik hem doen. Ik ben gezond, ik hou van seks. Maar mijn goesting is weg. Hij kijkt veel porno, het lijkt wel of hij daar een verkeerd beeld heeft gekregen over hoe het moet. Ik mis intimiteit, en daardoor krijg ik een afkeer van seks.'
'Vreemd', zegt een anoniempje. 'De vriendjes die ik had en die weinig porno keken, hadden nooit eisen voor mijn uiterlijk. Degenen die wel keken, wilden dat ik een kanten slipje droeg, of latex. Me in mijn gezicht laten spuiten als ze klaarkwamen. Waar komen die fantasieën vandaan?'
Het was het Nederlandse feministische blad Opzij dat alarm sloeg. In dokterskabinetten boven de Moerdijk zien ze meisjes met een 'seksuele burn-out' en de grote schuldige is volgens het blad de 'pornocultuur'. Late tieners en vroege twintigers halen 'al hun seksuele informatie uit internetporno'. Daar zien ze hoe mannen vrouwen rammen - of die dat nu fijn vinden of niet - of hoe alle vrouwen smachten naar anaal contact. Probeer dit vooral thuis, denken meisjes en jongens. Gevolg: pijn bij het vrijen en een afkeer van seks.
Het debat leeft al een tijdje in Nederland. Vorig jaar verscheen daar namelijk ook al McSex: De pornoficatie van de Nederlandse samenleving van de jonge journaliste Myrthe Hilkens. Tijdens interviews voor het boek vertelden jongens haar dat meisjes zelf vragen om tijdens het vrijen ruw behandeld te worden. 'Een jongen was blij toen hij eindelijk eens een meisje had gevonden dat hij tijdens de seks niet voor bitch hoefde uit te schelden.' Het gevolg van al dat copycat-gedrag, volgens Hilkens: een hoop twintigers die - in de plaats van in de bloei van hun seksuele leven - seksueel uitgeblust zijn. Alles gezien, alles gedaan, weg libido.
Hoeft-dit-nu-nog
Gynaecologe Mireille Merckx werkt voor City Planning, een kliniek voor gezinsplanning die is verbonden aan het Sint-Pietersziekenhuis in de Brusselse Marollen. Merckx heeft een privé-praktijk met een middenklassepubliek. Ze zegt veel patiënten te hebben, ook onder jongeren, die kampen met een hoeft-dit-nu-nog-gevoel. 'Ze zeggen me dat ze geen zin hebben in seks. Ze klagen vaak over pijn tijdens het vrijen. Als ik doorvraag, blijkt dat ze vaak geloven wat ze lezen over seks in de blaadjes. En de invloed van porno maakt hen angstig, zeggen ze. Ze hebben het gevoel dat ze moeten presteren in bed.'
Seksuologe Evy Ferrari stelt bij haar cliënten hetzelfde vast. Ferrari is de tv-vraagbaak van Honderd Hete Vragen op 2BE, en heeft een praktijk waarin ze voornamelijk late tieners en jonge twintigers ziet. 'Het is normaal dat jongeren surfen op het internet om te zien wat daar te vinden is. Nieuwsgierigheid is een van de drijfveren in ons seksleven. Maar wat ze vinden, is vaak erg extreem. De prikkels en de opwinding die je daarbij voelt, zijn enorm. Probeer dat maar eens te evenaren in je “saaie, bed thuis.'
Jongeren voelen volgens Ferrari 'prestatiedruk', door de alomtegenwoordigheid van seks in de media en op het internet. 'Die weerhoudt hen ervan om te genieten van hun seksualiteit. Velen zijn niet gelukkig met hun lichaam, dat doet seks ook geen goed. Ze maken zich bijgevolg enorme zorgen. Doen we het wel vaak genoeg? Moeten we niet eens anaal? Hebben we wel genoeg seksspeeltjes in huis? Een parenclub proberen? Heel veel van die mensen komen dan gedegouteerd bij mij. Ze zeggen dat de experimenten één grote teleurstelling waren, dat ze soms het vertrouwen in hun partner geschaad hebben.'
Niet alle seksuologen vinden porno de grote boeman. Volgens Mieke Mievis heeft Hugh Grant veel meer rekenschap af te leggen dan Jenna Jameson. 'Romantische films geven pas een vertekend beeld van seks. Het moet spontaan zijn, de partners moeten altijd tegelijk zin hebben, het gaat altijd vlot en ze hebben altijd samen hun hoogtepunt. Ik zie heel vaak cliënten die veel te romantische verwachtingen hadden over wat seks zou zijn en die ontgoocheld zijn omdat het niet is zoals in de film. Afschaffen die romantische komedies!'
'De meeste onderzoeken tonen aan dat porno het seksleven weinig tot zeer weinig negatief beïnvloedt. De kritische kijkers van vandaag weten heus wel dat het om acteurs gaat, dat de gemiddelde man zijn sperma geen tien meter ver kan spuiten. Het is met porno, zoals een collega het verwoordde, zoals met voetbal: het is niet omdat je elke dag naar het voetbal kijkt, dat je ervan overtuigd bent dat je zelf kunt voetballen.'
Paplepel
De eerste generatie die tv en internet met de paplepel meekreeg, blijkt inderdaad niet zomaar een passieve ontvanger te zijn. 'Ze benaderen fenomenen als porno met humor en weerbaarheid', zegt Ilse Penne, voorzitter van de Vlaamse Vereniging van Seksuologen. Die bracht onlangs het boek Warme Seks en Hete Chocolade uit, een pleidooi tegen de eenzijdige voorstelling van seks en de excessen ervan.
Volgens sommige onderzoeken hebben jongeren die extreme vormen van porno bekijken - zoals seks met dieren, verkrachting of zware sm -, wel vaker problemen met intimiteit. 'Maar wat is de kip en wat het ei? Hebben ze een intimiteitprobleem en zoeken ze daarom die porno op?', stelt Penne.
Tussen de vaak verguisde rap-videoclips waarbij ho's wulps kronkelend en halfnaakt rond de bros hangen, en het vroeger seksueel actief worden, blijkt volgens een recent onderzoek van de Nederlandse Rutger-Nissogroep geen verband te zijn. 'Er is dus geen reden voor morele paniek, er is geen wetenschappelijk bewijs dat de seksmoraal van deze generatie is aangetast.'
Integendeel, een deel van de jongeren is conservatiever dan de vorige generatie: een partner, langer wachten voor seks, eeuwige trouw. 'De twee uitersten zijn eigenlijk aanwezig in de samenleving.'
Bore-out
Een groep is dus wel degelijk kwetsbaar voor de invloed van porno en voor de beeldenstorm van de geseksualiseerde samenleving. Zij lenen zich daardoor misschien gemakkelijker voor experimenten die hen kunnen schaden. 'Het gaat om jonge mensen uit een minder stabiel milieu, om afhankelijke, beïnvloedbare mensen. Die zien porno dan als een na te streven voorbeeld. Maar dat geldt niet voor de meerderheid.'
Dat er libidoproblemen zijn onder twintigers, ontkent Penne niet. Elf procent van de vrouwen onder de 25 jaar zegt regelmatig pijn te hebben bij het vrijen. Volgens een nog niet gepubliceerde enquête rapporteerde de helft van de vrouwen tussen 20 en 35 wel eens pijn tijdens seks. Kwestie van ervaring, zegt Sandra Van den Eynde, coördinator studie en programma's bij Sensoa en seksuoloog-psycholoog 'Als je met seks begint, moet je leren hoe je lichaam functioneert, wat je prettig vindt, wat je opwindt. Zolang jongeren dat niet weten, kunnen ze pijn hebben bij het vrijen omdat ze niet nat genoeg worden.'
Het gaat er dan om stop te kunnen zeggen als het onaangenaam of pijnlijk is. Evy Ferrari schrikt ervan hoeveel jonge vrouwen, ook zij die het postfeminisme voorbij zijn, niet tegen hun partner durven te zeggen dat iets hen niet kan opwinden. 'Er zijn nog altijd taboes. Alleen zitten die nu meer in het feit dat je van bepaalde seksuele daden niet geniet, terwijl je denkt dat iedereen ze geweldig vindt. Er zijn zoveel vrouwen die hun partner niet durven te vertellen dat anale seks hen niks zegt, of dat ze door penetratie alleen niet kunnen klaarkomen, terwijl dat voor heel veel vrouwen zo is. Met de sociale en communicatieve vaardigheden rond seks is het nog altijd pover gesteld.'
Tederheid
Misschien is een bore-out na tien jaar relatie ook niet zo vreemd. Misschien moeten mensen in weerwil van de boodschappen over seks in de media beseffen dat het merendeel van de koppels het merendeel van de tijd gewoon aan onderhoudsseks doet. 'Misschien voelen mensen door de druk om lust te voelen, dat ze een burn-out hebben, terwijl hun seksleven gewoon normaal is', zegt Isabelle Dams, coauteur van de boeken Open en Bloot en eindredacteur van het programma Honderd Hete Vragen.
In vorige generaties waren mensen doorgaans ouder wanneer ze hun seksuele carrière en, daarmee gepaard gaande, hun eerste lange vaste relatie begonnen. Pas toen ze in de dertig waren, begonnen ze te klagen over sleur tussen de lakens. 'De helft van de jongeren nu heeft op zijn zeventiende seks gehad', zegt Van den Eynde van Sensoa. 'Jongeren beginnen eerder aan seks, maar meestal wel binnen een vaste relatie - het is een mythe dat ze in het rond neuken. Daardoor komt de sleur ook vroeger. Als we dan kijken naar de vragen die we krijgen, zoeken de meesten de oplossing daarvoor eerder in hoe ze hun relatie kunnen verbeteren, dan in extremere vormen van seks.'
Kwestie is het, daar zijn alle seksuologen het over eens, deze onzekere zielen de juiste informatie te geven over goede seks. Dat het vooral ook een zaak is van verbondenheid en intimiteit, dat de aard en de frequentie veranderen in een lange relatie. 'Het hoeft niet altijd een meervoudig orgasme op te leveren, het is niet erg als je niet elke dag een ander standje probeert. Seks is niet altijd schitterend. Het zou fijn zijn als eens meer werd gezegd dat seks ook gewoon genieten is van elkaar in tederheid en vertrouwen, dat je mag blunderen', zegt Ferrari.
Muisklik
'Eigenlijk laat het overaanbod aan seks in mijn ervaring vooral sporen na bij dertigers', vindt Isabelle Dams. 'Seks lijkt meer en meer iets individueels te worden. Ik ben ervan geschrokken hoeveel stellen nog weinig seks hebben, maar wel elke dag op het net naar porno surfen en dan hun ding doen. Seks lijkt voor hen wel een consumptieartikel geworden, het verglijdt naar iets buiten hun relatie. Met masturberen is niets mis, maar uren aan porno verslijten in de plaats van te vrijen, betekent toch dat seks een andere invulling krijgt: in je eentje, een muisklik verwijderd van je stoutste dromen en de rechterhand paraat.' De intimiteit die die paren beleven, is er een met de computer. 'Dat leeft wel bij dertigers, merk ik. Seksuele egotripperij in plaats van seksuele burn-out.'
DS, 25-04-2009 (Isa van Dorsselaer)