Barst
22nd April 2009, 18:31
Alle beetjes helpen
> Overcapaciteit in Nederlandse gevangenissen > Overbevolking in Belgische strafinrichtingen > Onderhandeling over transfer gedetineerden
'Alle beetjes helpen zei de mug, en ze pieste in de zee.' Het spreekwoord is perfect van toepassing op de Belgische gevangenissen en geeft meteen aan hoe dramatisch de overbevolking in onze strafinrichtingen wel is. Er zaten gisteren 10.345 mensen in een van de Belgische gevangenissen. Die bieden plaats aan 8.456 gedetineerden. Een tekort met andere woorden van 1.889 cellen, of zeg maar vijf grote strafinrichtingen.
De overbevolking van de gevangenissen heeft in ons land gigantische afmetingen aangenomen en oplossingen liggen niet voor de hand. Het duurt zeker vier jaar vooraleer een nieuwe gevangenis gebouwd is.
Ondertussen heeft de manier waarop in ons land veroordeelden hun straf moeten uitzitten, alle geloofwaardigheid verloren. Celstraffen onder de zes maand worden gewoon niet uitgevoerd. Geen plaats in de gevangenis. Ter vergelijking: Nederland voert zelfs celstraffen van een week uit.
Gevangenisstraffen tot drie jaar worden in België systematisch tot een derde verminderd en dan nog enkel voor de meest zwaarwichtige feiten uitgezeten. De rest van de veroordeelden krijgt een enkelband, maar door een tekort aan begeleiders duurt het maanden vooraleer dit elektronisch toezicht uitvoering krijgt.
Een humaan alternatief voor opsluiting is de taakstraf, waarbij een veroordeelde onbetaald moet werken. Ook hier zitten we met jaarlijks tienduizend taakstraffen aan een plafond. Nochtans is het juist door het succes van deze taakstraffen dat Nederland gevangenissen heeft kunnen sluiten en andere heeft ingekrompen. Bij onze noorderburen staan er momenteel 4.000 cellen leeg en de Nederlandse staatssecretaris voor Justitie, Nebahat Albayrak (PvdA), verwacht de komende jaren een verdere daling van de gevangenisbevolking.
Rechters in Nederland zijn de jongste jaren korte celstraffen gaan inwisselen voor werkstraffen en ook de ernst van misdrijven blijkt er af te nemen. Daardoor is het aantal gedetineerden in Nederland vanaf 2005 scherp gaan dalen, in totaal met een vijfde.
Die daling vormt een opvallende ommekeer in een dertig jaar lange trend van meer opsluiten. Tussen 1975 en 2005 is het aantal gevangenen in Nederland liefst verzesvoudigd.
Pragmatisch als ze zijn, verrees bij onze noorderburen de een na de andere nieuwe gevangenis, met de huidige overcapaciteit van 4.000 cellen tot gevolg. Wij Belgen tellen eerst twee keer onze centen en wachten af, in de hoop dat het probleem 'dat er vanzelf is gekomen, misschien ook vanzelf zal weggaan'.
Het is hetzelfde pragmatisme dat de Nederlanders er nu toe bewogen heeft contact op te nemen met onze minister van Justitie, Stefaan De Clerck (CD&V), over de huur van leegstaande cellen. Eind 2007 had onze dienst voor strafuitvoering al eens de vraag gesteld of het niet mogelijk was Belgische gedetineerden in de leegstaande Nederlandse strafinrichtingen onder te brengen. Het water was toen nog te diep.
Maar omdat almaar meer Nederlandse gevangenenbewakers niets om handen hebben, zijn de onderhandelingen opnieuw opgestart. Ten vroegste eind mei verwacht Justitie een akkoord. Er moeten nog heel wat hindernissen uit de weg worden geruimd.
Ongeveer een 300-tal gedetineerden zou voor een transfer naar een Nederlandse gevangenis in aanmerking komen. Het gaat daarbij om langgestraften, geen mensen in voorarrest die een of twee keer per maand in het gerechtsgebouw moeten zijn voor een verlenging van hun voorlopige hechtenis.
Het gaat ook niet om veroordeelden die aanspraak kunnen maken op een vervroegde vrijlating en hun verzoek hiervoor bij de (Belgische) strafuitvoeringsrechtbank moeten bepleiten.
De strafinrichtingen waar de Belgische gevangenen terechtkomen, zullen zich wellicht in de grensstreek bevinden - Breda of Maastricht bijvoorbeeld - en niet in het noorden van Nederland. Per slot van rekening zal de gevangenisadministratie ook het akkoord van de gedetineerde vragen. En die zal er uiteraard rekening mee houden dat bezoek van zijn familieleden in de gevangenis haalbaar blijft.
Het zijn vooral gedetineerden uit het Antwerpse, Limburg en de regio rond Luik die kans maken op een overdracht naar een Nederlandse gevangenis. Het gaat ook om een tijdelijke oplossing, maximaal tot 2016.
Volgens een belofte van minister De Clerck zijn er tegen dan in ons land 1.850 cellen bijgebouwd. Net genoeg om de huidige overbevolking op te vangen.
Samen met de Belgische gedetineerden komen er wel geen Belgische cipiers over, beklemtoont Justitie. In Nederland hebben verscheidene parlementsleden vragen gesteld over mogelijke ontslagen onder gevangenenbewakers. Aan beide zijden van de grens verliest niemand van de cipiers zijn werk, klinkt het geruststellend. In België worden zelfs een duizendtal 'penitentiair bedienden' aangeworven. In afwachting dat vanaf 2012 de nieuwe gevangenissen de deuren openen.
Filip Verhoest is redacteur binnenland.
DS, 22-04-2009
> Overcapaciteit in Nederlandse gevangenissen > Overbevolking in Belgische strafinrichtingen > Onderhandeling over transfer gedetineerden
'Alle beetjes helpen zei de mug, en ze pieste in de zee.' Het spreekwoord is perfect van toepassing op de Belgische gevangenissen en geeft meteen aan hoe dramatisch de overbevolking in onze strafinrichtingen wel is. Er zaten gisteren 10.345 mensen in een van de Belgische gevangenissen. Die bieden plaats aan 8.456 gedetineerden. Een tekort met andere woorden van 1.889 cellen, of zeg maar vijf grote strafinrichtingen.
De overbevolking van de gevangenissen heeft in ons land gigantische afmetingen aangenomen en oplossingen liggen niet voor de hand. Het duurt zeker vier jaar vooraleer een nieuwe gevangenis gebouwd is.
Ondertussen heeft de manier waarop in ons land veroordeelden hun straf moeten uitzitten, alle geloofwaardigheid verloren. Celstraffen onder de zes maand worden gewoon niet uitgevoerd. Geen plaats in de gevangenis. Ter vergelijking: Nederland voert zelfs celstraffen van een week uit.
Gevangenisstraffen tot drie jaar worden in België systematisch tot een derde verminderd en dan nog enkel voor de meest zwaarwichtige feiten uitgezeten. De rest van de veroordeelden krijgt een enkelband, maar door een tekort aan begeleiders duurt het maanden vooraleer dit elektronisch toezicht uitvoering krijgt.
Een humaan alternatief voor opsluiting is de taakstraf, waarbij een veroordeelde onbetaald moet werken. Ook hier zitten we met jaarlijks tienduizend taakstraffen aan een plafond. Nochtans is het juist door het succes van deze taakstraffen dat Nederland gevangenissen heeft kunnen sluiten en andere heeft ingekrompen. Bij onze noorderburen staan er momenteel 4.000 cellen leeg en de Nederlandse staatssecretaris voor Justitie, Nebahat Albayrak (PvdA), verwacht de komende jaren een verdere daling van de gevangenisbevolking.
Rechters in Nederland zijn de jongste jaren korte celstraffen gaan inwisselen voor werkstraffen en ook de ernst van misdrijven blijkt er af te nemen. Daardoor is het aantal gedetineerden in Nederland vanaf 2005 scherp gaan dalen, in totaal met een vijfde.
Die daling vormt een opvallende ommekeer in een dertig jaar lange trend van meer opsluiten. Tussen 1975 en 2005 is het aantal gevangenen in Nederland liefst verzesvoudigd.
Pragmatisch als ze zijn, verrees bij onze noorderburen de een na de andere nieuwe gevangenis, met de huidige overcapaciteit van 4.000 cellen tot gevolg. Wij Belgen tellen eerst twee keer onze centen en wachten af, in de hoop dat het probleem 'dat er vanzelf is gekomen, misschien ook vanzelf zal weggaan'.
Het is hetzelfde pragmatisme dat de Nederlanders er nu toe bewogen heeft contact op te nemen met onze minister van Justitie, Stefaan De Clerck (CD&V), over de huur van leegstaande cellen. Eind 2007 had onze dienst voor strafuitvoering al eens de vraag gesteld of het niet mogelijk was Belgische gedetineerden in de leegstaande Nederlandse strafinrichtingen onder te brengen. Het water was toen nog te diep.
Maar omdat almaar meer Nederlandse gevangenenbewakers niets om handen hebben, zijn de onderhandelingen opnieuw opgestart. Ten vroegste eind mei verwacht Justitie een akkoord. Er moeten nog heel wat hindernissen uit de weg worden geruimd.
Ongeveer een 300-tal gedetineerden zou voor een transfer naar een Nederlandse gevangenis in aanmerking komen. Het gaat daarbij om langgestraften, geen mensen in voorarrest die een of twee keer per maand in het gerechtsgebouw moeten zijn voor een verlenging van hun voorlopige hechtenis.
Het gaat ook niet om veroordeelden die aanspraak kunnen maken op een vervroegde vrijlating en hun verzoek hiervoor bij de (Belgische) strafuitvoeringsrechtbank moeten bepleiten.
De strafinrichtingen waar de Belgische gevangenen terechtkomen, zullen zich wellicht in de grensstreek bevinden - Breda of Maastricht bijvoorbeeld - en niet in het noorden van Nederland. Per slot van rekening zal de gevangenisadministratie ook het akkoord van de gedetineerde vragen. En die zal er uiteraard rekening mee houden dat bezoek van zijn familieleden in de gevangenis haalbaar blijft.
Het zijn vooral gedetineerden uit het Antwerpse, Limburg en de regio rond Luik die kans maken op een overdracht naar een Nederlandse gevangenis. Het gaat ook om een tijdelijke oplossing, maximaal tot 2016.
Volgens een belofte van minister De Clerck zijn er tegen dan in ons land 1.850 cellen bijgebouwd. Net genoeg om de huidige overbevolking op te vangen.
Samen met de Belgische gedetineerden komen er wel geen Belgische cipiers over, beklemtoont Justitie. In Nederland hebben verscheidene parlementsleden vragen gesteld over mogelijke ontslagen onder gevangenenbewakers. Aan beide zijden van de grens verliest niemand van de cipiers zijn werk, klinkt het geruststellend. In België worden zelfs een duizendtal 'penitentiair bedienden' aangeworven. In afwachting dat vanaf 2012 de nieuwe gevangenissen de deuren openen.
Filip Verhoest is redacteur binnenland.
DS, 22-04-2009