Barst
29th March 2009, 14:56
Calimero heeft soms gelijk
Belgen betalen te veel voor mobiele telefonie en voor internet omdat België en Vlaanderen een paar krachtige duopolies in stand houden. De burger is daarvan het slachtoffer, vindt KARIN DE RUYTER.
We betalen in België te veel voor mobiele telefonie en voor internet, zo bleek afgelopen week nog maar eens uit een rapport van de Europese Commissie. Een Belg betaalt 35 procent meer voor het gebruik van zijn mobieltje dan de gemiddelde EU-onderdaan. Een internetaansluiting kost in België bijna 20 procent meer dan het EU-gemiddelde.
Niet alleen telecomdiensten zijn duur in ons land. Ook de Belgische elektriciteitsprijzen behoren nog altijd tot de hoogste in Europa.
De verklaring is eenvoudig: er is te weinig concurrentie op onze markt.
Maar hoe kan dat eigenlijk? De energie- en telecommarkten zijn ook bij ons onder impuls van Europa toch geliberaliseerd en opengesteld voor concurrentie?
Het probleem is dat die liberalisering in België zeer minimaal geïnterpreteerd is. Hoewel de vroegere monopolisten zoals Belgacom en Electrabel dat natuurlijk mordicus zullen ontkennen.
In een aantal sectoren zijn we in België (of in Vlaanderen) in het beste geval van een monopolie naar een duopolie geëvolueerd, maar is de liberalisering daar gestokt. Op de stroommarkt is de dominante positie van Electrabel nauwelijks aangetast: het moet hoogstens een beetje rekening houden met SPE-Luminus. Voor mobiele telefonie heeft Belgacom maar één grote concurrent, Mobistar. En voor vaste telefonie (en dus ook breedbandinternet én digitale televisie) moet het alleen Telenet naast zich dulden, en dan nog alleen in Vlaanderen.
Die duopolisten beconcurreren elkaar op leven en dood, laten ze zelf graag uitschijnen. Belgacom en Telenet vechten voortdurend juridische oorlogen met elkaar uit. Maar eigenlijk vinden ze allebei het leven best wel prettig met maar één grote concurrent naast zich. Want zo kunnen ze de markt netjes onder elkaar blijven verdelen. En de prijzen hoog houden.
Er dreigt in Vlaanderen nog een duopolie te ontstaan, namelijk op de audiovisuele mediamarkt, zo waarschuwt Aimé Van Hecke, de huidige topman van Sanoma Magazines België en de vroegere nummer twee van de VRT, vandaag in een interview in deze krant. Daarmee is hij nog voorzichtig, want in feite is dat duopolie er al. Samen bezetten de twee omroepen bijna de volledige 'landelijke' radiomarkt en driekwart van de televisiemarkt.
Natuurlijk zijn er nog andere 'spelers' in al deze sectoren. Base en Tele2, allebei eigendom van het Nederlandse KPN. SBS België, met VT4 en VijfTV. Nuon en Essent. Om er maar enkele te noemen.
Maar helaas blijven die nieuwe concurrenten vaak marginale spelers. De duopolisten doen elkaar wel een beetje de duvel aan, snoepen elkaar wat klanten af, maar vinden elkaar stilzwijgend in hun gemeenschappelijk belang om potentieel sterke concurrenten vooral klein te houden. De kleintjes krijgen de kruimels die van tafel vallen. Of ze worden opgekocht, zoals Belgacom onlangs deed met Scarlet.
KPN dreigde begin dit jaar nog zijn investeringen in ons land te bevriezen, als de concurrentiële omgeving niet verbeterde. VT4 is al jaren vragende partij om met een landelijke radiozender te mogen beginnen, maar kan dat niet. En zo staan er wel meer kleine spelers regelmatig aan de klaagmuur. Ze dreigen daardoor zelfs een wat zeurderig Calimero-imago te krijgen: 'Zij zijn groot en wij zijn klein, en dat is niét eerlijk.' Maar Calimero heeft niet altijd ongelijk.
De federale en Vlaamse politici belijden wel openlijk hun geloof in de vrije markt. Regelmatig pleiten de ministers van Energie, Telecom en Media voor concurrentie of 'pluriformiteit', zoals dat in die laatste sector dan heet.
Alleen breken ze de markt nooit met harde hand open. De afbraak van de historische monopolies van Belgacom, Electrabel en de VRT heeft de markt nochtans wel degelijk gedynamiseerd. Het is te danken aan de concurrentie tussen Telenet en Belgacom dat we jarenlang in Europa koploper zijn geweest op het vlak van breedbandinternet. En het is te danken aan de concurrentie tussen VTM en de VRT dat we puike programma's op het scherm krijgen in Vlaanderen.
Maar als de 'vrijmaking' van de markt nu stilvalt, dreigen we erop achteruit te gaan. Op het vlak van breedbandpenetratie hinken we nu al achterop. De SBS-zenders zenden bijna alleen nog aangekochte buitenlandse programma's uit.
De politici hebben de hefbomen in handen om een volgende stap af te dwingen in de liberalisering. Door duidelijke en faire regels op te stellen. Door dominante spelers te verplichten hun netwerken open te stellen. Door sterke toezichthouders te installeren en die ook de macht te geven om op te treden.
Dat de overheid zélf aandeelhouder is van sommige dominante spelers, mag haar daar niet van weerhouden. Want daar wordt uiteindelijk de burger het slachtoffer van, zoals uit alle prijsvergelijkingen blijkt.
Karin De Ruyter is redactrice economie.
DS, 28-03-2009
Belgen betalen te veel voor mobiele telefonie en voor internet omdat België en Vlaanderen een paar krachtige duopolies in stand houden. De burger is daarvan het slachtoffer, vindt KARIN DE RUYTER.
We betalen in België te veel voor mobiele telefonie en voor internet, zo bleek afgelopen week nog maar eens uit een rapport van de Europese Commissie. Een Belg betaalt 35 procent meer voor het gebruik van zijn mobieltje dan de gemiddelde EU-onderdaan. Een internetaansluiting kost in België bijna 20 procent meer dan het EU-gemiddelde.
Niet alleen telecomdiensten zijn duur in ons land. Ook de Belgische elektriciteitsprijzen behoren nog altijd tot de hoogste in Europa.
De verklaring is eenvoudig: er is te weinig concurrentie op onze markt.
Maar hoe kan dat eigenlijk? De energie- en telecommarkten zijn ook bij ons onder impuls van Europa toch geliberaliseerd en opengesteld voor concurrentie?
Het probleem is dat die liberalisering in België zeer minimaal geïnterpreteerd is. Hoewel de vroegere monopolisten zoals Belgacom en Electrabel dat natuurlijk mordicus zullen ontkennen.
In een aantal sectoren zijn we in België (of in Vlaanderen) in het beste geval van een monopolie naar een duopolie geëvolueerd, maar is de liberalisering daar gestokt. Op de stroommarkt is de dominante positie van Electrabel nauwelijks aangetast: het moet hoogstens een beetje rekening houden met SPE-Luminus. Voor mobiele telefonie heeft Belgacom maar één grote concurrent, Mobistar. En voor vaste telefonie (en dus ook breedbandinternet én digitale televisie) moet het alleen Telenet naast zich dulden, en dan nog alleen in Vlaanderen.
Die duopolisten beconcurreren elkaar op leven en dood, laten ze zelf graag uitschijnen. Belgacom en Telenet vechten voortdurend juridische oorlogen met elkaar uit. Maar eigenlijk vinden ze allebei het leven best wel prettig met maar één grote concurrent naast zich. Want zo kunnen ze de markt netjes onder elkaar blijven verdelen. En de prijzen hoog houden.
Er dreigt in Vlaanderen nog een duopolie te ontstaan, namelijk op de audiovisuele mediamarkt, zo waarschuwt Aimé Van Hecke, de huidige topman van Sanoma Magazines België en de vroegere nummer twee van de VRT, vandaag in een interview in deze krant. Daarmee is hij nog voorzichtig, want in feite is dat duopolie er al. Samen bezetten de twee omroepen bijna de volledige 'landelijke' radiomarkt en driekwart van de televisiemarkt.
Natuurlijk zijn er nog andere 'spelers' in al deze sectoren. Base en Tele2, allebei eigendom van het Nederlandse KPN. SBS België, met VT4 en VijfTV. Nuon en Essent. Om er maar enkele te noemen.
Maar helaas blijven die nieuwe concurrenten vaak marginale spelers. De duopolisten doen elkaar wel een beetje de duvel aan, snoepen elkaar wat klanten af, maar vinden elkaar stilzwijgend in hun gemeenschappelijk belang om potentieel sterke concurrenten vooral klein te houden. De kleintjes krijgen de kruimels die van tafel vallen. Of ze worden opgekocht, zoals Belgacom onlangs deed met Scarlet.
KPN dreigde begin dit jaar nog zijn investeringen in ons land te bevriezen, als de concurrentiële omgeving niet verbeterde. VT4 is al jaren vragende partij om met een landelijke radiozender te mogen beginnen, maar kan dat niet. En zo staan er wel meer kleine spelers regelmatig aan de klaagmuur. Ze dreigen daardoor zelfs een wat zeurderig Calimero-imago te krijgen: 'Zij zijn groot en wij zijn klein, en dat is niét eerlijk.' Maar Calimero heeft niet altijd ongelijk.
De federale en Vlaamse politici belijden wel openlijk hun geloof in de vrije markt. Regelmatig pleiten de ministers van Energie, Telecom en Media voor concurrentie of 'pluriformiteit', zoals dat in die laatste sector dan heet.
Alleen breken ze de markt nooit met harde hand open. De afbraak van de historische monopolies van Belgacom, Electrabel en de VRT heeft de markt nochtans wel degelijk gedynamiseerd. Het is te danken aan de concurrentie tussen Telenet en Belgacom dat we jarenlang in Europa koploper zijn geweest op het vlak van breedbandinternet. En het is te danken aan de concurrentie tussen VTM en de VRT dat we puike programma's op het scherm krijgen in Vlaanderen.
Maar als de 'vrijmaking' van de markt nu stilvalt, dreigen we erop achteruit te gaan. Op het vlak van breedbandpenetratie hinken we nu al achterop. De SBS-zenders zenden bijna alleen nog aangekochte buitenlandse programma's uit.
De politici hebben de hefbomen in handen om een volgende stap af te dwingen in de liberalisering. Door duidelijke en faire regels op te stellen. Door dominante spelers te verplichten hun netwerken open te stellen. Door sterke toezichthouders te installeren en die ook de macht te geven om op te treden.
Dat de overheid zélf aandeelhouder is van sommige dominante spelers, mag haar daar niet van weerhouden. Want daar wordt uiteindelijk de burger het slachtoffer van, zoals uit alle prijsvergelijkingen blijkt.
Karin De Ruyter is redactrice economie.
DS, 28-03-2009