Barst
12th February 2009, 17:03
Israëlische kiezer blokkeert vredesproces
BRUSSEL - Wie heeft de Israëlische verkiezingen gewonnen? Kadima, zegt Tzipi Livni. Likoed, zegt Benjamin Netanyahu. Wie er ook de volgende premier van Israël wordt, hij of zij zal het moeten stellen met een bijzonder complexe coalitie. Ook het vredesproces met de Palestijnen lijkt door de Israëlische kiezer, in de nasleep van de Gaza-oorlog, haast volledig te zijn geblokkeerd.
De allerlaatste stemmen zijn weliswaar nog niet geteld, maar de voorlopige resultaten leverden dinsdag al een verkiezingsnacht vol verrassingen op. Tegen de peilingen in werd de partij Kadima van aftredend minister van Buitenlandse Zaken Tzipi Livni (50) de grootste partij, met 28 zetels. De rechtse Likoed van Benjamin Netanyahu (59) moest het onverwacht stellen met 27 zetels en de tweede plaats.
Bij de kleinere partijen bevestigde het extreem-rechtse 'Ons Huis is Israël' van de Moldavische immigrant Avigdor Lieberman zijn succes in de peilingen: derde partij, met 15 zetels. Daardoor werd de sociaal-democratische Arbeidspartij van Ehud Barak pas vierde, met 13 zetels. Dat resultaat is dramatisch voor de Arbeidspartij: de machtigste partij van de eerste decennia van de staat Israël krijgt nog slechts zo'n tien procent van de stemmen.
De ultra-orthodoxe partij Shas zit met 11 zetels de Arbeidspartij zelfs op de hielen, en drie andere ultrareligieuze partijtjes halen samen nog eens 12 zetels.
Het linkse Meretz, de enige partij in Israël die nog volop het vredesproces steunt, strandt op 3 zetels. De drie Arabische partijtjes halen samen 11 zetels.
Wie heeft dan gewonnen?
Tzipi Livni mocht dinsdagnacht juichen. Kadima, de partij die in 2005 als 'centrumpartij' werd gesticht door de hardliner Ariel Sharon, blijft nipt de grootste partij van Israël. Dat Benjamin 'Bibi' Netanyahu met zijn Likoed slechts tweede wordt, is een bittere hap voor Bibi.
Tegelijk is 'rechts' onmiskenbaar veel groter geworden dan 'links'. Likoed, Ons Huis is Israël en de ultra-orthodoxe partijen halen samen 65 van de 120 zetels in de Knesset, het parlement. 'Links', dat zich in Israël een eind rechtser situeert dan bij ons, haalt samen slechts 55 zetels.
Paradoxale vaststelling: 'rechts' is in de nasleep van de Gaza-oorlog duidelijk gegroeid, maar de spreiding van de stemmen over de verschillende partijen heeft Bibi zijn eerste plaats gekost. 'Links' is gekrompen, maar de 'linkse' kiezers wilden blijkbaar Netanyahu van de macht weghouden en stemden meer geconcentreerd op Kadima en Tzipi Livni. Dat verklaart ook mede de vernedering die de sociaal-democratische Arbeidspartij opliep.
Welke coalitie komt er?
Door de versnippering van de stemmen worden de onderhandelingen over een coalitie aartsmoeilijk: er zijn minstens drie en waarschijnlijk vier partijen nodig. Het is ook nog niet duidelijk wie de formateur wordt. In Israël wijst de president de formateur aan, na advies van alle partijvoorzitters. Door de grootte van het rechtse blok mag mogelijk Likoed-voorman Benjamin Netanyahu als eerste een regering proberen te vormen - niet Livni. Dat betekent overigens niet dat Netanyahu een uitsluitend rechtse coalitie zal vormen.
Maar ook Kadima zit niet stil: Tzipi Livni onderhandelde gisteren al met de omstreden Avigdor Lieberman van het extreem-rechtse 'Ons Huis is Israël'. Lieberman heeft met zijn 15 zetels de sleutel tot veel coalities in handen. Mogelijk mikt Livni op een coalitie met Lieberman én met Netanyahu's Likoed. Maar wie wordt dan premier: Livni of Netanyahu?
Nog een optie voor beide topkandidaten is om de Arbeidspartij te overtuigen (waar de drang naar de oppositie groot is, na de verkiezingsnederlaag) en een ultrareligieuze partij zoals Shas. Israël heeft ervaring met dat soort schijnbaar onmogelijke coalities, die vaak slecht bestuur opleveren en veel geld kosten.
Wat met het vredesproces?
Sommige kringen, vooral in het Westen, reageren opgelucht op de onverhoopt goede score van Tzipi Livni. Zij was immers de meest gematigde van de topkandidaten en is zowel in Obama's Washington als in Brussel liever gezien dan de hardere Benjamin Netanyahu.
Maar heeft het vredeskamp daarmee gewonnen in Israël? Kadima zelf is, naar Westerse normen, al geen erg gematigde partij. De Israëlische krant Haaretz herinnerde gisteren nog aan de 'politieke formule' waarmee spindoctor Reuven Adler de partij sinds haar stichting in 2005 populair heeft gemaakt: 'Dood zoveel mogelijk Arabieren en praat intussen zoveel mogelijk over vrede.'
Tzipi Livni was een van de politieke gezichten van de Israëlische aanval op Gaza deze winter. Er zijn ook weinig concrete aanwijzingen dat zelfs Kadima de Palestijnen een 'leefbare staat' wil gunnen. Alle Israëlische regeringen, van welke strekking ook, hebben een oogje dichtgeknepen voor de constante uitbreiding van de Joodse nederzettingen op de Palestijnse Westelijke Jordaanoever.
Bovendien zou Livni moeten regeren met minstens twee coalitiepartners die rechts van Kadima staan. In geval van een coalitie met 'Ons Huis is Israël' van Avigdor Lieberman, zo zei de voormalige Amerikaanse vredesonderhandelaar Aaron David Miller gisteren, komt er 'een regering die misschien goed is in oorlogvoeren maar slecht in vredesgesprekken'.
Daniel Levy, een Israëlische oud-onderhandelaar, voorspelde in de Washington Post een 'erg wankele, disfunctionele coalitie die vooral bezig zal zijn met overleven'.
DS, 12-02-2009 (Jorn De Cock)
BRUSSEL - Wie heeft de Israëlische verkiezingen gewonnen? Kadima, zegt Tzipi Livni. Likoed, zegt Benjamin Netanyahu. Wie er ook de volgende premier van Israël wordt, hij of zij zal het moeten stellen met een bijzonder complexe coalitie. Ook het vredesproces met de Palestijnen lijkt door de Israëlische kiezer, in de nasleep van de Gaza-oorlog, haast volledig te zijn geblokkeerd.
De allerlaatste stemmen zijn weliswaar nog niet geteld, maar de voorlopige resultaten leverden dinsdag al een verkiezingsnacht vol verrassingen op. Tegen de peilingen in werd de partij Kadima van aftredend minister van Buitenlandse Zaken Tzipi Livni (50) de grootste partij, met 28 zetels. De rechtse Likoed van Benjamin Netanyahu (59) moest het onverwacht stellen met 27 zetels en de tweede plaats.
Bij de kleinere partijen bevestigde het extreem-rechtse 'Ons Huis is Israël' van de Moldavische immigrant Avigdor Lieberman zijn succes in de peilingen: derde partij, met 15 zetels. Daardoor werd de sociaal-democratische Arbeidspartij van Ehud Barak pas vierde, met 13 zetels. Dat resultaat is dramatisch voor de Arbeidspartij: de machtigste partij van de eerste decennia van de staat Israël krijgt nog slechts zo'n tien procent van de stemmen.
De ultra-orthodoxe partij Shas zit met 11 zetels de Arbeidspartij zelfs op de hielen, en drie andere ultrareligieuze partijtjes halen samen nog eens 12 zetels.
Het linkse Meretz, de enige partij in Israël die nog volop het vredesproces steunt, strandt op 3 zetels. De drie Arabische partijtjes halen samen 11 zetels.
Wie heeft dan gewonnen?
Tzipi Livni mocht dinsdagnacht juichen. Kadima, de partij die in 2005 als 'centrumpartij' werd gesticht door de hardliner Ariel Sharon, blijft nipt de grootste partij van Israël. Dat Benjamin 'Bibi' Netanyahu met zijn Likoed slechts tweede wordt, is een bittere hap voor Bibi.
Tegelijk is 'rechts' onmiskenbaar veel groter geworden dan 'links'. Likoed, Ons Huis is Israël en de ultra-orthodoxe partijen halen samen 65 van de 120 zetels in de Knesset, het parlement. 'Links', dat zich in Israël een eind rechtser situeert dan bij ons, haalt samen slechts 55 zetels.
Paradoxale vaststelling: 'rechts' is in de nasleep van de Gaza-oorlog duidelijk gegroeid, maar de spreiding van de stemmen over de verschillende partijen heeft Bibi zijn eerste plaats gekost. 'Links' is gekrompen, maar de 'linkse' kiezers wilden blijkbaar Netanyahu van de macht weghouden en stemden meer geconcentreerd op Kadima en Tzipi Livni. Dat verklaart ook mede de vernedering die de sociaal-democratische Arbeidspartij opliep.
Welke coalitie komt er?
Door de versnippering van de stemmen worden de onderhandelingen over een coalitie aartsmoeilijk: er zijn minstens drie en waarschijnlijk vier partijen nodig. Het is ook nog niet duidelijk wie de formateur wordt. In Israël wijst de president de formateur aan, na advies van alle partijvoorzitters. Door de grootte van het rechtse blok mag mogelijk Likoed-voorman Benjamin Netanyahu als eerste een regering proberen te vormen - niet Livni. Dat betekent overigens niet dat Netanyahu een uitsluitend rechtse coalitie zal vormen.
Maar ook Kadima zit niet stil: Tzipi Livni onderhandelde gisteren al met de omstreden Avigdor Lieberman van het extreem-rechtse 'Ons Huis is Israël'. Lieberman heeft met zijn 15 zetels de sleutel tot veel coalities in handen. Mogelijk mikt Livni op een coalitie met Lieberman én met Netanyahu's Likoed. Maar wie wordt dan premier: Livni of Netanyahu?
Nog een optie voor beide topkandidaten is om de Arbeidspartij te overtuigen (waar de drang naar de oppositie groot is, na de verkiezingsnederlaag) en een ultrareligieuze partij zoals Shas. Israël heeft ervaring met dat soort schijnbaar onmogelijke coalities, die vaak slecht bestuur opleveren en veel geld kosten.
Wat met het vredesproces?
Sommige kringen, vooral in het Westen, reageren opgelucht op de onverhoopt goede score van Tzipi Livni. Zij was immers de meest gematigde van de topkandidaten en is zowel in Obama's Washington als in Brussel liever gezien dan de hardere Benjamin Netanyahu.
Maar heeft het vredeskamp daarmee gewonnen in Israël? Kadima zelf is, naar Westerse normen, al geen erg gematigde partij. De Israëlische krant Haaretz herinnerde gisteren nog aan de 'politieke formule' waarmee spindoctor Reuven Adler de partij sinds haar stichting in 2005 populair heeft gemaakt: 'Dood zoveel mogelijk Arabieren en praat intussen zoveel mogelijk over vrede.'
Tzipi Livni was een van de politieke gezichten van de Israëlische aanval op Gaza deze winter. Er zijn ook weinig concrete aanwijzingen dat zelfs Kadima de Palestijnen een 'leefbare staat' wil gunnen. Alle Israëlische regeringen, van welke strekking ook, hebben een oogje dichtgeknepen voor de constante uitbreiding van de Joodse nederzettingen op de Palestijnse Westelijke Jordaanoever.
Bovendien zou Livni moeten regeren met minstens twee coalitiepartners die rechts van Kadima staan. In geval van een coalitie met 'Ons Huis is Israël' van Avigdor Lieberman, zo zei de voormalige Amerikaanse vredesonderhandelaar Aaron David Miller gisteren, komt er 'een regering die misschien goed is in oorlogvoeren maar slecht in vredesgesprekken'.
Daniel Levy, een Israëlische oud-onderhandelaar, voorspelde in de Washington Post een 'erg wankele, disfunctionele coalitie die vooral bezig zal zijn met overleven'.
DS, 12-02-2009 (Jorn De Cock)