Leterme wankelt

[Barst]

Leterme wankelt


BRUSSEL - Bij CD&V was er gisteravond crisisoverleg over de positie van premier Yves Leterme. Die wankelt nadat hij in een brief een hele reeks contacten tussen zijn kabinet en magistraten heeft opgebiecht. De parlementaire onderzoekscommissie die het Fortis-dossier moet doorlichten, hangt als een molensteen om de nek van de premier.


Premier Yves Leterme (CD&V) biechtte gisteren in een brief aan minister van Justitie Jo Vandeurzen (CD&V) een onwaarschijnlijke reeks contacten op tussen zijn rechtstreekse medewerkers en magistraten die zich moesten uitspreken over het Fortis-dossier. Hoewel hij ontkende 'de rechtsgang te hebben beïnvloed', lijkt het er sterk op dat het kabinet-Leterme een loopje heeft genomen met de scheiding der machten.

Medewerkers van de premier die bellen met de substituut die van plan is een kritisch advies over de verkoop van Fortis af te leveren, de kabinetschef van de premier die over de inhoud van het dossier belt met de echtgenoot van een van de rechters,... De brief met alle details ontplofte als een bom in de Kamer.

De meerderheidspartners, die 's morgens op de 'kern' niet door Leterme ingelicht waren over de komst van de brief, reageerden initieel met verbijstering, daarna met ontzetting over zoveel gestuntel. De verzamelde oppositie, aangevuld met Open VLD, eiste meteen een volwaardige parlementaire onderzoekscommissie. 'Er moet absolute duidelijkheid zijn over de scheiding der machten, we leven toch niet in een bananenrepubliek', stelde Herman De Croo (Open VLD). 'Met deze biecht schrijft Leterme zijn eigen ontslagbrief', stelde Renaat Landuyt (SP.A). CD&V kon niet anders dan instemmen, waarmee het de eigen premier Leterme een loodzware molensteen om de nek legt.

De onderzoekscommissie belooft vernietigend te worden voor de premier. Het parket van Brussel sprak immers meteen de versie van Leterme tegen, dat er geen sprake was van beïnvloeding. Onder meer boze telefoons en een e-mail met de bedreigende woorden 'Zinkende schepen slepen soms mensen mee' bereikten vanuit het kabinet het parket.

Hoewel geen enkele coalitiepartner openlijk het ontslag van Leterme eiste, lieten ze verstaan dat de positie van de premier onhoudbaar is. Ook binnen CD&V werd de demarche van de premier onder vuur genomen. Door het kabinet-Vandeurzen expliciet in zijn brief te vernoemen, voelde de minister van Justitie zich persoonlijk aangevallen.

Bij CD&V kwam men gisteravond bijeen voor spoedoverleg. Daarbij passeerden alle opties de revue, ook een mogelijk ontslag van de premier. Maar de vraag is wie hem moet opvolgen. De Vlaamse minister-president Kris Peeters is alvast geen kandidaat.

Een alternatief scenario is de val van de regering en vervroegde federale verkiezingen in februari 2009. Dat zou de christendemocraten ongetwijfeld een verpletterende verkiezingsnederlaag opleveren. Maar op die manier zouden de Vlaamse en Europese verkiezingen alsnog kunnen worden gered.

De grootste struikelblok om de regering te laten vallen is evenwel het feit dat het dossier-Fortis nog niet rond is. Al is men er in regeringskringen steeds minder van overtuigd dat de algemene vergadering van BNP Paribas morgen het licht op groen zet voor de overname van de Belgische bank-verzekeraar. MR-vicepremier Reynders verklaarde dat de onderzoekscommissie naast de juridische procedures de zaken niet vergemakkelijkt.

Steven Samyn en Wouter Verschelden


Blog DS, 18-12-2008

[Barst]

Leterme dankzij Fortis nog in zadel


BRUSSEL - Zolang het dossier-Fortis niet is afgerond, wil niemand de stekker uit de regering trekken. Zeker niet nu de aandeelhouders van BNP Paribas zich morgen moeten uitspreken over de overname van Fortis. Bij de Franse bank is een gevecht aan de gang tussen voor- en tegenstanders van die overname.


Op CD&V-kabinetten werd gisteravond nog vergaderd over de diepe wonde die de biechtbrief van de premier achterlaat binnen de coalitie. De positie van premier Leterme was niet de inzet van de vergadering, 'maar mogelijks is het de enige optie', klonk het op een christendemocratisch kabinet.

Dat CD&V'ers denken aan het vervangen van hun premier, is symptomatisch. Het lijkt de enige optie om tot catharsis te komen voor een regering die gedoemd is aan te blijven. Reden daarvoor is dezelfde als die voor een mogelijk ontslag: het dossier-Fortis.

Vrijdag organiseert de Franse bankgroep BNP Paribas immers een buitengewone aandeelhoudersvergadering. Op de agenda staat de uitgifte van nieuwe aandelen voor de overname van de Fortis-activiteiten. De regering kreeg al het signaal van BNP Paribas dat hun geduld niet eindeloos is. Binnen de Franse bank zijn er twee strekkingen: diegenen die willen doorgaan, en diegenen die zo snel mogelijk willen ontwaken uit de Fortis-nachtmerrie. Sinds de Fortis-deal in de nacht van 5 op 6 oktober werd gesloten, verloor het aandeel-BNP al bijna 50 procent. De federale regering kijkt nu uit naar wie het haalt in Parijs, maar haar eigen stuntelwerk is alvast geen goed nieuws voor het 'Belgische kamp' binnen BNP.

'We wachten heel erg op een signaal van BNP Paribas', stelde een regeringsbron. Dat kan de uitgifte van nieuwe BNP-aandelen zijn, waarover men vrijdag beslist. Maar mogelijk koopt de Franse bank ook al een klein pakket Fortis-aandelen, bijvoorbeeld 10 procent. Het grootste probleem dat nog steeds boven de overname hangt, is de portefeuille gifkredieten, die nu bij Fortis Bank zit. Zowel de Fortis Holding als Paribas wil die gifportefeuille niet op zich nemen, allebei kijken ze naar de federale overheid. 'Wij moeten dus opnieuw lastige knopen doorhakken op korte termijn.'

Bij de coalitiepartners was het ongenoegen groot over het optreden van de premier. Die lichtte hen niet in over de komst van de brief, waardoor ze plots hun ontketende kamerfracties moesten sussen. Vooral bij Open VLD, waar een pak kamerleden niet wild enthousiast is van deze regering, was het alle hens aan denk.

Ook MR-vicepremier Didier Reynders (MR) liet gisteren zijn ongenoegen blijken: 'Dat het niet makkelijk zal zijn het dossier-Fortis af te ronden nu er, naast de juridische procedures, ook een parlementaire onderzoekscommissie komt, is duidelijk'.

De regering laten vallen was echter voor iedereen een stap te ver. 'Het zou een catastrofe zijn voor de zaak-Fortis', aldus een regeringslid. 'Het arrest van het hof van beroep is dan misschien wel gezien als een grote overwinning voor de aandeelhouders, maar als BNP Paribas afhaakt, weet niemand hoe het verder moet.' Daarmee lijkt het vel van Leterme voorlopig gered. Op lange termijn ziet niemand hoe de premier dit schandaal politiek kan overleven. Zodra de onderzoekscommissie aan de slag gaat, is de zaak niet meer beheersbaar. Dan zullen dag na dag pijnlijk details uitlekken over de lange reeks contacten tussen kabinetten en magistraten.

'Zulke onderzoekscommissies hebben een eigen dynamiek, daar ontstaat iets wat je niet kan controleren. Laat staan dat je de lekken kan tegenhouden. Dit is dodelijk voor Leterme', stelde een minister. Meteen hoopt iedereen in stilte dat CD&V zelf met de oplossing komt: het offeren van de premier. Binnenskamers was te horen dat de Vlaamse minister-president Kris Peeters alvast feestelijk bedankt.


Blog DS, 18-12-2008 (ste, pdd, wov)