Barst
6th November 2008, 18:56
Hoeveel change?
De hele wereld is blij dat de VS Obama kozen als nieuwe president. Maar volgens CAS MUDDE is de grote breuk met het verleden, die velen buiten de VS verwachten, misschien toch niet voor morgen. Obama verschilt wel met zijn voorgangers, maar er zijn ook gelijkenissen.
Echt spannend was het natuurlijk niet, maar de opluchting was er niet minder om: Barack Obama is de 44ste president van de Verenigde Staten van Amerika. Ongeacht wat zijn presidentschap zal brengen, het simpele feit dat een niet-blanke, ja zelfs een Afrikaans-Amerikaan tot president is verkozen, is historisch. Vanzelfsprekend zijn hiermee de etnische problemen niet voorbij, maar de VS hebben hun Bradley-effect overwonnen. Een hele generatie zal opgroeien met een Amerikaanse president, ik ga voor het gemak uit van een tweede termijn, en zal dat de gewoonste zaak van de wereld vinden. Daar zal Europa waarschijnlijk nog wel een generatie (of twee) op moeten wachten.
De verkiezingsavond toonde ook nogmaals de grote sterkte van Obama: de historische speech. Na de genereuze en moedige nederlaagspeech van McCain, waarvan de impact ook niet onderschat mag worden (na twee eerdere zeer polariserende presidentsverkiezingen), was het woord aan 'de senator uit Illinois'. In een van zijn beste speeches bracht Obama zijn fans in vervoering, zonder zijn tegenstanders te veel angst aan te jagen. Veel inhoud had de speech niet, behalve veel goede bedoelingen, maar retorisch was het een juweel. En daarbij louterde hij alvast de torenhoge verwachtingen: we zullen allemaal hard moeten werken en niet alles kan in één termijn gerealiseerd worden. Want vergis je niet, vandaag was het einde van de 2008 campagne, maar ook het begin van de herverkiezing in 2012.
De wereld zal opgelucht adem halen, want Barack Obama was overduidelijk de kandidaat van de rest van de wereld. Ironisch genoeg is de marge in zijn eigen land eerder bescheiden. Waar hij met overweldigende meerderheid door het electoraal congres zal worden verkozen, kan hij feitelijk buigen op een zeer bescheiden marge van 3procent in stemmen. Ondanks al het geld, mobilisatie en registratie was Obama's overwinning eigenlijk voor een groot deel McCain's nederlaag.
Wat kunnen we qua beleid van president Obama verwachten? Voor welke change staat Obama eigenlijk? Ondanks alle mooie speeches weten we eigenlijk nog bitter weinig over het beleid van de nieuwe president. Met betrekking tot de economie, voor maar liefst 62procent van de Amerikanen het belangrijkste thema van de verkiezingen, heeft Obama weinig origineels voorgesteld. Hij lijkt hier de weg van (Bill) Clinton te gaan volgen: relatief neoliberaal, maar met (iets) meer staatsinvloed en zonder overduidelijke bevoordeling van de (super)rijken.
Gezondheidszorg is het enige belangrijke thema waarop Obama een duidelijk uitgewerkt plan heeft gepresenteerd. Hoewel algemene gezondheidszorg revolutionair is naar Amerikaanse begrippen, heeft Obama zijn plan grotendeels van Hillary Clinton overgenomen. De huidige economische crisis en de duidelijke Democratische meerderheid in het Congres geven hem een unieke mogelijkheid om dit plan nu door te drukken. Hiermee kan hij direct ook de Democratische basis tevreden stellen, zonder de steun van de gematigde Republikeinen te verliezen.
De meeste niet-Amerikanen hopen echter op een belangrijke verandering in buitenlands beleid. Ze hebben hun hoop gevestigd in Obama's oppositie tegen de oorlog in Irak en zijn belofte om de troepen terug te trekken. Hoe en wanneer hij dat gaat doen, blijft echter nog altijd vaag. Het is zelfs sterk de vraag of hij de troepen daadwerkelijk zal terug trekken in zijn eerste termijn.
In tegenstelling tot het unilateralisme van McCain en Bush wil Obama de oude allianties herstellen. Veel Europeanen horen dat graag. Toch kan dit wel eens een vergiftigd geschenk blijken. Obama is geen McCain of Bush, maar net als Clinton schuwt hij proactieve aanvallen en vergeldingen niet. Daarbij komt dat Obama de Amerikaanse troepen grofweg van Irak naar Afghanistan wil verplaatsen. Voor hem is de strijd in Afghanistan (en Pakistan?) de kern van de globale strijd tegen terrorisme. Een agressieve Afghanistan-politiek moet hem ook verdedigen tegen rechtse aanvallen dat hij onervaren is of soft. Maar daarvoor wil hij massale steun van de (Navo-)bondgenoten, niet slechts op papier (zoals Bush), maar in de praktijk. Het is sterk de vraag of Europa dáárop zit te wachten.
Meer nog dan Amerika zelf zal Europa de komende weken en maanden Obama's overwinning vieren. De vraag is hoe lang zijn honeymoon period zal duren. Snel zal blijken dat Obama weliswaar een andere Amerikaan is, maar nog steeds een Amerikaan, geen Europeaan. En Amerikanen denken over veel zaken anders dan Europeanen, of ze nu links of rechts zijn.
Cas Mudde is professor politieke wetenschappen aan de UA en doceert een jaar aan de University of Oregon
DS, 06-11-2008
De hele wereld is blij dat de VS Obama kozen als nieuwe president. Maar volgens CAS MUDDE is de grote breuk met het verleden, die velen buiten de VS verwachten, misschien toch niet voor morgen. Obama verschilt wel met zijn voorgangers, maar er zijn ook gelijkenissen.
Echt spannend was het natuurlijk niet, maar de opluchting was er niet minder om: Barack Obama is de 44ste president van de Verenigde Staten van Amerika. Ongeacht wat zijn presidentschap zal brengen, het simpele feit dat een niet-blanke, ja zelfs een Afrikaans-Amerikaan tot president is verkozen, is historisch. Vanzelfsprekend zijn hiermee de etnische problemen niet voorbij, maar de VS hebben hun Bradley-effect overwonnen. Een hele generatie zal opgroeien met een Amerikaanse president, ik ga voor het gemak uit van een tweede termijn, en zal dat de gewoonste zaak van de wereld vinden. Daar zal Europa waarschijnlijk nog wel een generatie (of twee) op moeten wachten.
De verkiezingsavond toonde ook nogmaals de grote sterkte van Obama: de historische speech. Na de genereuze en moedige nederlaagspeech van McCain, waarvan de impact ook niet onderschat mag worden (na twee eerdere zeer polariserende presidentsverkiezingen), was het woord aan 'de senator uit Illinois'. In een van zijn beste speeches bracht Obama zijn fans in vervoering, zonder zijn tegenstanders te veel angst aan te jagen. Veel inhoud had de speech niet, behalve veel goede bedoelingen, maar retorisch was het een juweel. En daarbij louterde hij alvast de torenhoge verwachtingen: we zullen allemaal hard moeten werken en niet alles kan in één termijn gerealiseerd worden. Want vergis je niet, vandaag was het einde van de 2008 campagne, maar ook het begin van de herverkiezing in 2012.
De wereld zal opgelucht adem halen, want Barack Obama was overduidelijk de kandidaat van de rest van de wereld. Ironisch genoeg is de marge in zijn eigen land eerder bescheiden. Waar hij met overweldigende meerderheid door het electoraal congres zal worden verkozen, kan hij feitelijk buigen op een zeer bescheiden marge van 3procent in stemmen. Ondanks al het geld, mobilisatie en registratie was Obama's overwinning eigenlijk voor een groot deel McCain's nederlaag.
Wat kunnen we qua beleid van president Obama verwachten? Voor welke change staat Obama eigenlijk? Ondanks alle mooie speeches weten we eigenlijk nog bitter weinig over het beleid van de nieuwe president. Met betrekking tot de economie, voor maar liefst 62procent van de Amerikanen het belangrijkste thema van de verkiezingen, heeft Obama weinig origineels voorgesteld. Hij lijkt hier de weg van (Bill) Clinton te gaan volgen: relatief neoliberaal, maar met (iets) meer staatsinvloed en zonder overduidelijke bevoordeling van de (super)rijken.
Gezondheidszorg is het enige belangrijke thema waarop Obama een duidelijk uitgewerkt plan heeft gepresenteerd. Hoewel algemene gezondheidszorg revolutionair is naar Amerikaanse begrippen, heeft Obama zijn plan grotendeels van Hillary Clinton overgenomen. De huidige economische crisis en de duidelijke Democratische meerderheid in het Congres geven hem een unieke mogelijkheid om dit plan nu door te drukken. Hiermee kan hij direct ook de Democratische basis tevreden stellen, zonder de steun van de gematigde Republikeinen te verliezen.
De meeste niet-Amerikanen hopen echter op een belangrijke verandering in buitenlands beleid. Ze hebben hun hoop gevestigd in Obama's oppositie tegen de oorlog in Irak en zijn belofte om de troepen terug te trekken. Hoe en wanneer hij dat gaat doen, blijft echter nog altijd vaag. Het is zelfs sterk de vraag of hij de troepen daadwerkelijk zal terug trekken in zijn eerste termijn.
In tegenstelling tot het unilateralisme van McCain en Bush wil Obama de oude allianties herstellen. Veel Europeanen horen dat graag. Toch kan dit wel eens een vergiftigd geschenk blijken. Obama is geen McCain of Bush, maar net als Clinton schuwt hij proactieve aanvallen en vergeldingen niet. Daarbij komt dat Obama de Amerikaanse troepen grofweg van Irak naar Afghanistan wil verplaatsen. Voor hem is de strijd in Afghanistan (en Pakistan?) de kern van de globale strijd tegen terrorisme. Een agressieve Afghanistan-politiek moet hem ook verdedigen tegen rechtse aanvallen dat hij onervaren is of soft. Maar daarvoor wil hij massale steun van de (Navo-)bondgenoten, niet slechts op papier (zoals Bush), maar in de praktijk. Het is sterk de vraag of Europa dáárop zit te wachten.
Meer nog dan Amerika zelf zal Europa de komende weken en maanden Obama's overwinning vieren. De vraag is hoe lang zijn honeymoon period zal duren. Snel zal blijken dat Obama weliswaar een andere Amerikaan is, maar nog steeds een Amerikaan, geen Europeaan. En Amerikanen denken over veel zaken anders dan Europeanen, of ze nu links of rechts zijn.
Cas Mudde is professor politieke wetenschappen aan de UA en doceert een jaar aan de University of Oregon
DS, 06-11-2008