Barst
30th September 2008, 02:06
VERGETEN
Collectieve trots of gemeenschapszin kennen de meeste Belgen niet. Planologie en landschapsarchitectuur evenmin. Kijk naar de ruimtelijke ordening en de openbare gebouwen. De Belgische overheden geven weinig blijk van visie. Ze lijken helemaal niet in de gemeenschap of het openbaar belang geïnteresseerd. Wel in de goedkoopste oplossingen en in kortetermijnpolitiek. De maquette van een architect met visie wordt door de politiek stelselmatig afgekalfd tot er niets zinnigs meer overblijft. Onze openbare ruimte is een no man's land waar de Belgen zich doorheen spoeden tussen huis, werk en winkel. De pleinen, straten, stations en bibliotheken zouden plaatsen kunnen zijn waar de Belgen elkaar ontmoeten, maar dan moet het er wel aangenaam toeven zijn.
Omdat de gemeenschap niet goed voor de individuen zorgt, sluiten die individuen zich van het openbare leven af en zijn ze niet meer in elkaar geïnteresseerd. Liever een fermette voor jezelf en de rolluiken 's avonds dicht. Dat is het typisch Belgische individualisme, leve de familie, de koterij, ieder voor zich, in het eigen dialect. En alles wat vreemd is, als vijandig beschouwen. En mensen die wel communicatief zijn, van een grote mond betichten, of zelfs arrogantie.
In zulke huizen wordt gemeenschapszin nooit aan de kinderen geleerd. Wel dat het erom gaat je hoofd te redden in deze woestenij. De staat is de vijand in plaats van een zorgzame vader. Hoe zou in zo'n grimmig klimaat collectieve trots ooit kunnen ontstaan?
Vroeger was ik wel gecharmeerd van de Belgische wanorde, ik hield van de vervallen stations, trottoirs, perrons en openbare wc's, ik hield van muren die op plaatsen stonden waar je ze niet verwachtte, de chaos van het openbaar vervoer, de alcoholwalm die je vanachter de loketten tegemoet stroomde. Ik vond de wanorde menselijk en lief, maar dat is voorbij sinds ik weet dat het vooral menselijke onwil is, gebrek aan visie en bestuurlijk falen.
Laatst was ik op een vervallen douanekantoortje in Gent waar de medewerkers in afgedragen uniformen achter hun veel te kleine bureautjes zaten. Overal in de ruimte hingen elektriciteitskabels, verlengsnoeren, stekkerdozen. Het leek wel een installatie van een hedendaagse kunstenaar. Ik moest vijf cent voor een douanestempel betalen, vijf cent! Ze hadden niet terug van een euro. Ik had medelijden met die mensen tussen de draden, omdat ik wist dat niemand zich werkelijk om hen bekommerde en ze er toch het beste van probeerden te maken.
Gisteren zag ik het toneelstuk Vergeten straat van NT Gent in regie van Johan Simons. Een bewerking van de beroemde roman van Louis Paul Boon. Wat een actueel en belangwekkend verhaal! Tijdens de aanleg van de Noord-Zuidverbinding in Brussel aan het begin van de 20ste eeuw raakt een doodlopende straat volledig geïsoleerd als per ongeluk een muur wordt opgetrokken. Aanvankelijk zijn de bewoners van de 'Vergeten straat' in paniek. Wie zal naar hun café komen? Wie zal hun frieten kopen? Nu de bewoners van de buitenwereld zijn afgesloten, voelen ze zich genoodzaakt een eigen regering te maken. Ze kiezen voor een anarchistische commune. De opzet mislukt, want iedereen wil de baas zijn en niemand heeft daarvoor de nodige kennis en ervaring. Eigenlijk zouden ze goed bestuurd moeten worden. Heel België is een vergeten straat. Een anarchistische commune. Iedereen probeert er bij gebrek aan leiding en gemeenschapszin voor zichzelf het beste van te maken. Niet te veel op de fouten wijzen want er is geen beginnen aan. Liever de andere kant op kijken.
Met de vraag naar de uitbreiding van de Noord-Zuidas in Brussel doorbrak Infrabel vorige week een taboe. Met 1.200 treinen per dag is de Brusselse treintunnel de drukste spoortunnel ter wereld. De spoorverbinding heeft eerder littekens in Brussel geslagen, maar een nieuwe tunnel is noodzakelijk, zei de topman van Infrabel. Moeten we medelijden met Brussel hebben omdat die tunnel ooit is aangelegd of omdat die tunnel vandaag de flessenhals van Europa dreigt te worden? Breng die ondergrondse rommel eindelijk eens op orde. En moderniseer meteen die aftandse ondergrondse perrons. Wat een spookhuis!
De Infrabel-topman is voorzichtig en neemt zijn tijd. Hij wil een breed maatschappelijk debat en nodigt de stad, het gewest, de NMBS, de NMBS-Holding, de MIVB en andere instanties uit om te praten over een nieuwe tunnel. Dat klinkt als het begin van een eindeloos proces. Laten ze misschien beter een avond naar Vergeten straat van NT Gent gaan kijken om te voelen waar een mensengemeenschap echt behoefte aan heeft.
Oscar van den Boogaard is schrijver
DS, 29-09-2008
Collectieve trots of gemeenschapszin kennen de meeste Belgen niet. Planologie en landschapsarchitectuur evenmin. Kijk naar de ruimtelijke ordening en de openbare gebouwen. De Belgische overheden geven weinig blijk van visie. Ze lijken helemaal niet in de gemeenschap of het openbaar belang geïnteresseerd. Wel in de goedkoopste oplossingen en in kortetermijnpolitiek. De maquette van een architect met visie wordt door de politiek stelselmatig afgekalfd tot er niets zinnigs meer overblijft. Onze openbare ruimte is een no man's land waar de Belgen zich doorheen spoeden tussen huis, werk en winkel. De pleinen, straten, stations en bibliotheken zouden plaatsen kunnen zijn waar de Belgen elkaar ontmoeten, maar dan moet het er wel aangenaam toeven zijn.
Omdat de gemeenschap niet goed voor de individuen zorgt, sluiten die individuen zich van het openbare leven af en zijn ze niet meer in elkaar geïnteresseerd. Liever een fermette voor jezelf en de rolluiken 's avonds dicht. Dat is het typisch Belgische individualisme, leve de familie, de koterij, ieder voor zich, in het eigen dialect. En alles wat vreemd is, als vijandig beschouwen. En mensen die wel communicatief zijn, van een grote mond betichten, of zelfs arrogantie.
In zulke huizen wordt gemeenschapszin nooit aan de kinderen geleerd. Wel dat het erom gaat je hoofd te redden in deze woestenij. De staat is de vijand in plaats van een zorgzame vader. Hoe zou in zo'n grimmig klimaat collectieve trots ooit kunnen ontstaan?
Vroeger was ik wel gecharmeerd van de Belgische wanorde, ik hield van de vervallen stations, trottoirs, perrons en openbare wc's, ik hield van muren die op plaatsen stonden waar je ze niet verwachtte, de chaos van het openbaar vervoer, de alcoholwalm die je vanachter de loketten tegemoet stroomde. Ik vond de wanorde menselijk en lief, maar dat is voorbij sinds ik weet dat het vooral menselijke onwil is, gebrek aan visie en bestuurlijk falen.
Laatst was ik op een vervallen douanekantoortje in Gent waar de medewerkers in afgedragen uniformen achter hun veel te kleine bureautjes zaten. Overal in de ruimte hingen elektriciteitskabels, verlengsnoeren, stekkerdozen. Het leek wel een installatie van een hedendaagse kunstenaar. Ik moest vijf cent voor een douanestempel betalen, vijf cent! Ze hadden niet terug van een euro. Ik had medelijden met die mensen tussen de draden, omdat ik wist dat niemand zich werkelijk om hen bekommerde en ze er toch het beste van probeerden te maken.
Gisteren zag ik het toneelstuk Vergeten straat van NT Gent in regie van Johan Simons. Een bewerking van de beroemde roman van Louis Paul Boon. Wat een actueel en belangwekkend verhaal! Tijdens de aanleg van de Noord-Zuidverbinding in Brussel aan het begin van de 20ste eeuw raakt een doodlopende straat volledig geïsoleerd als per ongeluk een muur wordt opgetrokken. Aanvankelijk zijn de bewoners van de 'Vergeten straat' in paniek. Wie zal naar hun café komen? Wie zal hun frieten kopen? Nu de bewoners van de buitenwereld zijn afgesloten, voelen ze zich genoodzaakt een eigen regering te maken. Ze kiezen voor een anarchistische commune. De opzet mislukt, want iedereen wil de baas zijn en niemand heeft daarvoor de nodige kennis en ervaring. Eigenlijk zouden ze goed bestuurd moeten worden. Heel België is een vergeten straat. Een anarchistische commune. Iedereen probeert er bij gebrek aan leiding en gemeenschapszin voor zichzelf het beste van te maken. Niet te veel op de fouten wijzen want er is geen beginnen aan. Liever de andere kant op kijken.
Met de vraag naar de uitbreiding van de Noord-Zuidas in Brussel doorbrak Infrabel vorige week een taboe. Met 1.200 treinen per dag is de Brusselse treintunnel de drukste spoortunnel ter wereld. De spoorverbinding heeft eerder littekens in Brussel geslagen, maar een nieuwe tunnel is noodzakelijk, zei de topman van Infrabel. Moeten we medelijden met Brussel hebben omdat die tunnel ooit is aangelegd of omdat die tunnel vandaag de flessenhals van Europa dreigt te worden? Breng die ondergrondse rommel eindelijk eens op orde. En moderniseer meteen die aftandse ondergrondse perrons. Wat een spookhuis!
De Infrabel-topman is voorzichtig en neemt zijn tijd. Hij wil een breed maatschappelijk debat en nodigt de stad, het gewest, de NMBS, de NMBS-Holding, de MIVB en andere instanties uit om te praten over een nieuwe tunnel. Dat klinkt als het begin van een eindeloos proces. Laten ze misschien beter een avond naar Vergeten straat van NT Gent gaan kijken om te voelen waar een mensengemeenschap echt behoefte aan heeft.
Oscar van den Boogaard is schrijver
DS, 29-09-2008