Gewelddadige escalatie conflict in Bolivia

[Barst]

Gewelddadige escalatie conflict in Bolivia


Santa Cruz, 10 sept. In verscheidene steden in Bolivia is het gisteren tot geweld gekomen toen leger en politie er – meestal tevergeefs – probeerden te voorkomen dat betogers overheidskantoren, luchthavens en gasvelden innamen uit verzet tegen president Morales. Het voortouw in de gewelddadige escalatie van de straatprotesten, die al weken plaatshebben, werd genomen door de ultrarechtse jongerenknokploeg van de oppositiebeweging in Santa Cruz.


Deze Unión Juvenil Cruceñista (UJC) nam er het gebouw van telefoonbedrijf Entel in, dat in mei door Morales is geprivatiseerd. Verder bezetten ze de belastingdienst, het kantoor van het agentschap voor landhervorming en een aan de regering gelieerd studiecentrum. Ook vielen ze redactielokalen van staatsmedia binnen.

In de steden Tarija, Trinidad en Cobija liepen protesten ook uit op geweld. In Tarija, de hoofdstad van het gelijknamige departement, waar zich 90 procent van de Boliviaanse aardgasvoorraad bevindt, meldden betogers dat ze een gaspijpleiding naar Brazilië bezet houden en de kraan hebben dichtgedraaid. Brazilië registreerde echter geen verminderde toevoer.

Gisteren hield Morales met zijn kabinet spoedberaad, maar zag af van het afkondigen van de staat van beleg of het sturen van extra manschappen naar de opstandige steden. Uit angst dat, net als vorig jaar, de belangrijke Viru Viru-luchthaven bij Santa Cruz zal worden bezet, heeft de regering wel het leger een nabijgelegen vliegveld laten innemen, opdat de stad bereikbaar blijft voor de regering.

De zakenstad is de economische motor van het land en het bolwerk van de rechtse oppositie, die wordt geleid door zakenman Branko Marinkovic en de lokale prefect, Rubén Costas. Samen met politici, ondernemers en een deel van de samenleving in nog vier relatief welvarende, blanke zuidoostelijke departementen verzetten zij zich tegen de links-nationalistische koers van Morales.

Tot hun grote onvrede wil de in 2005 gekozen eerste indiaanse president van het land via een nieuwe grondwet de eeuwenlang gediscrimineerde inheemse meerderheid van Bolivia meer macht geven. Ook wil hij zijn achterban op de hoogvlakte meer laten profiteren van de vruchtbare landbouwgrond en de aardgasbaten van het oostelijk laagland.


NRC, 10-09-2008

[Barst]

Bolivia stuurt ambassadeur VS naar huis


De Boliviaanse president Evo Morales heeft gisteren de ambassadeur van de Verenigde Staten, Philip Goldberg, gevraagd het land te verlaten. De Amerikaanse diplomaat zit volgens de president achter de protesten tegen zijn regering, die gisteren leidden tot een ontplofte gasleiding.


De beschuldigingen werden gisteren door Morales geuit tijdens een toespraak in het presidentiële paleis in La Paz, de regeringstad van het Andesland. ,,De ambassadeur van de Verenigde Staten is aan het samenzweren tegen de democratie en wil dat Bolivia uiteen valt”, zo zei Morales. Een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zei gisteren in een reactie dat de beschuldigingen nergens op zijn gebaseerd.


Demonstraties

In Bolivia zijn de spanningen deze week hoog opgelopen als gevolg van aanhoudende en bij tijd en wijle gewelddadige demonstraties tegen het bewind van Morales, de eerste inheemse president van het land. Eerder op de dag was Bolivia al opgeschrikt door een ontplofte gaspijpleiding in het zuiden, in het departement Tarijja. Protesterende tegenstanders van de regering zouden daar verantwoordelijk voor zijn geweest. De baas van het Boliviaanse energiebedrijf sprak in een reactie van een terroristische aanval.

Het verzet op straat tegen het bewind van Morales komt uit de koker van een vijftal departementen dat een hogere autonomie opeist ten opzichte van de centrale regering. Het gaat hier vooral om de wat welvarendere departementen van Bolivia, die onder meer beschikken over grote gasvelden.


Ambassadeur Goldberg

De Amerikaanse ambassadeur Goldberg, die sinds twee jaar in Bolivia is gestationeerd, had in augustus nog overleg met Ruben Costas, de gouverneur van het gasrijke departement Santa Cruz. Costas en zijn departement voeren het protest in Bolivia aan tegen de plannen van Morales’ regering. Waar de verdenkingen tegen Goldberg op zijn gebaseerd, bleef gisteren onduidelijk.

Morales heeft twee jaar geleden de gasindustrie genationaliseerd, terwijl de betrokken departementen juist meer zeggenschap willen hebben over de bestedingen van de gasbaten. De afgelopen weken heeft de president meer troepen gestuurd naar de gas- en oliemaatschappijen, om eventuele bezettingen van demonstranten te voorkomen.


NRC, 11-09-2008

[Barst]

Bolivia


Sinds Evo Morales in januari 2006 aan de macht kwam als eerste inheemse president, ondergaat Bolivia een democratische ontwikkeling. De gebeurtenissen van de afgelopen week (DS 15 september) tonen hoe moeizaam dit proces verloopt, niet toevallig in die regio's waar men de grootste concentratie van grondbezit vindt en waar de meeste inkomsten uit de gas- en petroleumexploitatie vandaan komen.


Het terugschroeven van het aandeel dat de provincies hiervan krijgen, wordt aangegeven als de directe oorzaak van de huidige situatie. Maar in feite neemt het jaarbudget van deze provincies nog steeds toe en weet men het niet volledig te besteden. Er zijn dus nog achterliggende oorzaken. De belangrijkste is de wil van deze regering om een herziening van het grondbezit door te voeren. 0,63 procent van de bevolking in Bolivia bezit 66 procent van de grond. Deze situatie doet zich voor in de provincies waar de oppositie de macht heeft, aangezien er in de andere regio's al een herverdeling van de landbouwgronden plaatsvond in de jaren vijftig. Niet toevallig zijn de leidersfiguren van de oppositie in deze provincies ook grootgrondbezitters.

Het klopt niet dat de oppositie kan rekenen op steun vanuit brede lagen van de bevolking. Tijdens het referendum van 10 augustus drukte 67 procent van de bevolking zijn tevredenheid uit over de nationale regering. Ook in de provincies waar de oppositie de macht heeft, lag dit nog rond de 50 procent.

De autonomievoorstellen voor de provincies van zowel de regering als de oppositie liggen in dezelfde lijn, behalve op het vlak van het gebruik van de natuurlijke hulpbronnen en grondbezit. En daar wringt het schoentje bij de gouverneurs van de oppositie. Er is een groot verschil tussen wat zij zeggen en doen.

Naar buiten toe laten de gouverneurs van de oppositie uitschijnen dat zij enkel een vreedzame dialoog met de nationale overheid willen om zo tot een duurzame oplossing te komen. Maar diezelfde oppositie weigerde in het verleden systematisch die dialoog. En nog voor de stemmen van het referendum binnen waren, riep zij op tot burgerlijke ongehoorzaamheid waarop de rellen uitbraken.


Lezersbrief DS 16-09-2008, Raf Stassen, regioverantwoordelijke Bolivia/Peru, Broederlijk Delen