Eindfase Doha dramatisch

[Barst]

Eindfase Doha dramatisch


GENEVE - Zowel de rijke landen onderling als de ontwikkelingslanden onderling gingen gisteravond verdeeld de eindfase in van het Doha-vrijhandelsoverleg. Een historisch akkoord lag in het bereik. Maar alle blokken gingen tot uiterste.


De EU is volledig verdeeld. Er is kletterende ruzie tussen de ontwikkelingslanden onderling over landbouw. De nieuwe economieën China en India zetten zich af tegen de Verenigde Staten en strijden onderling over de hegemonie over Azië.

Zo gingen de 153 landen van de Wereldhandelsorganisatie WTO gisteravond de eindfase in van het overleg over de Doha-Ontwikkelingsronde. Het is nog steeds de bedoeling om morgen en uiterlijk donderdag een historisch akkoord te sluiten. WTO-woordvoerder Keith Rockwell gebruikte het beeld van olifanten die met elkaar aan het vechten waren.

Hoe het ook afloopt, nu al staat vast dat de EU en zeker het Franse EU-voorzitterschap met averij uit de Doha-onderhandelingen in Genève zal vertrekken. Gisteravond vergaderde op de Italiaanse ambassade in Genève zowaar een EU-afwijzingsfront. Naast Italië zat ook EU-voorzitter Frankrijk rond de tafel. Verder waren er Ierland, Hongarije, Griekenland, Litouwen, Cyprus, Portugal en Polen. Op de agenda stond de heikele kwestie van de geografische indicaties, de bescherming van de namen als 'Parmaham' of 'Champagne' of 'Roquefort'. Daarover zal in Genève geen akkoord mogelijk zijn, alleen een belofte om er een tegen eind dit jaar af te sluiten. Maar de acht vinden dat de EU ook te weinig markttoegang krijgt voor industrieproducten in ruil voor de aanzienlijke toegevingen over landbouw, al staan ze daarover zwak omdat Duistland er niet bij is. Het Franse EU-voorzitterschap is ook bijzonder geïrriteerd omdat het zaterdag op de EU-ministerraad in Genève niet voldoende steun kreeg voor zijn verzet tegen het basisakkoord onder de zeven belangrijkste onderhandelaars. Via Commissievoorzitter Barroso sommeerde president Nicolas Sarkozy zaterdag EU-commissaris Peter Mandelson naar het Elysée te komen. Maar Barroso weigerde.

Het conflict tussen de VS, India en China gaat over de hoge afscherming die India en China willen houden voor hun katoen-, suiker- en rijstboeren en de bescherming van hun industriële sectoren. Maar ook ontwikkelingslanden die leven van de landbouwexport vinden dat de afscherming die ontwikkelingslanden mogen houden van hun landbouw - het speciale beschermingsmechanisme - te ver gaat. Uruguay en Paraguay deden daarover gisteravond nog een dramatische oproep.


DS, 29-07-2008 (Bernard Bulcke)

[Barst]

WTO-top Genève eindigt in fiasco


Onenigheid tussen de Verenigde Staten en opkomende economieën als India heeft geleid tot het mislukken van het overleg over liberalisering van de wereldhandel.


Het overleg over verdere liberalisering van de wereldhandel in Genève is mislukt. Hoofdoorzaak is een meningsverschil tussen de Verenigde Staten en opkomende economieën over maatregelen om arme landen te beschermen tegen goedkope voedselimporten.

Dagenlang hebben 153 landen, waaronder belangrijke handelsblokken als de Verenigde Staten, Europa, India, China en Brazilië tot diep in de nacht geprobeerd de zogeheten Doha-handelsronde nieuw leven in te blazen. Die ronde begon in 2001 en moet ontwikkelingslanden meer laten profiteren van de wereldhandel. Nadat dit weekeinde een handelsakkoord dichterbij leek dan ooit, botsten China en India met de Verenigde Staten.

Volgens de Amerikaanse handelsminister Susan Schwab zijn de onderhandelingen stukgelopen omdat opkomende economieën de mogelijkheid willen hebben importtarieven te heffen op landbouwproducten als de import stijgt. Zo willen ze hun eigen boeren beschermen. Ze worden daarin gesteund door een stoet aan ontwikkelingslanden. Maar volgens Schwab betekent dit concurrentievervalsing voor andere arme landen, bijvoorbeeld Paraguay en Uruguay, die veel landbouwproducten exporteren.

Volgens Pascal Lamy, topman van de Wereldhandelsorganisatie WTO, is het meningsverschil tussen opkomende economieën en de Verenigde Staten over invoerheffingen in ontwikkelingslanden niet de enige oorzaak voor de mislukking. De afgelopen anderhalve week is dit thema namelijk nauwelijks aan de orde geweest en kwamen de VS, Europa, China en India op belangrijke punten tot overeenstemming.

Zo beloofde Europa zijn tariefmuren voor landbouwproducten – doorn in het oog voor ontwikkelingslanden – met liefst 80 procent terug te brengen; de Verenigde Staten waren bereid landbouwsubsidies af te bouwen van 48 miljard tot 14,5 miljard dollar. En de Indiase handelsminister Nath, die door westerse landen gevreesd wordt vanwege zijn felle onderhandelingstactieken, was zeer positief gestemd.

Staatssecretaris Heemskerk zegt in een reactie zeer teleurgesteld te zijn. Volgens hem was een vrijhandelsakkoord binnen handbereik. „De opkomende economieën waren bereid te praten om hun markten te openen op sommige punten. Een belangrijke opsteker voor de Nederlandse chemiesector die daarvan had kunnen profiteren.”

De positieve geluiden van Heemskerk, Lamy en eurocommissaris voor handel Peter Mandelson werden afgelopen dagen ook overschaduwd door negatieve berichten. Zo vinden Italië en Frankrijk dat China en India hun markten nog veel meer moeten openstellen voor industriële producten uit het Westen.

Bovendien hebben de veranderende verhoudingen in de wereld het overleg er niet gemakkelijker op gemaakt. De Doha-handelsronde, begonnen vlak na de aanslagen van 11 september, was bedoeld om arme landen te behoeden voor terrorisme door ze meer te laten profiteren van de wereldhandel. Landen als India, China en Brazilië waren in die tijd nog niet zulke economische grootmachten als nu en hadden weinig in te brengen bij het handelsoverleg. Hun economieën groeien stormachtig, en daarmee hun macht. De Verenigde Staten en Europa moeten constant concessies doen.


Het voordeel van vrijhandel

Vrijhandel betekent zo veel als vrij verkeer van goederen en diensten tussen verschillende landen. De internationale handel wordt dan niet belemmerd door beschermende maatregelen van overheden.

Voorbeelden van belemmering van de handel zijn Europese en Amerikaanse boeren die gesubsidieerd worden door de eigen overheid, die tegelijkertijd buitenlandse producten kan belasten met invoerheffingen. Zo probeert de regering de eigen landbouw te beschermen. Maar verscheidene instanties, waaronder de Wereldhandelsorganisatie (WTO), stellen dat beschermende maatregelen de wereldeconomie schaden. Zo meldde de Wereldbank dat de mondiale economie met 96 miljard dollar per jaar kan groeien als goederen en diensten onbelemmerd de grenzen over kunnen.


Trouw, 30-07-2008 (Janne Chaudron)

[Barst]

DOHA: IEDEREEN WOU MAAR NIEMAND WILDE


GENEVE - De onderhandelingen van de afgelopen week in Genève over de afronding van het Doha-ontwikkelingspakket waren een thriller. Alle ingrediënten waren er: grote ego's, slechte karakters, doorzetters, ingewikkelde dossiers, en tactische manoeuvres. Zoals toen de Indiase minister Kamal Nath doelbewust en al spottend rond de tafel liep terwijl hij zijn Amerikaanse tegenspeelster Susan Schwab van antwoord diende. 'Hij wist goed wat hij deed. Hij wilde haar destabiliseren. Ze was er gewoon niet tegen opgewassen', zegt een van de onderhandelaars binnenskamers. 'Ze kent het tactische spel niet.'


Gisteren nog probeerden alle betrokken partijen te doen geloven hoe doodjammer ze het vonden dat het is mislukt.

Peter Mandelson, de EU-onderhandelaar, zei dat het 'geen realistische optie' is om in het najaar nog snel een akkoord te halen met de Amerikaanse verkiezingen voor de deur. Maar gisteren liet hij tijdens een afsluitende bijeenkomst van de delegaties optekenen dat 'hij en zijn team er naar uitzien om snel naar Genève terug te keren, niet om voort te doen vanaf het punt waar we gekomen waren maar wel om veilig te stellen wat er bereikt werd'. Velen tipten Mandelson de afgelopen dagen als 'het slechtste karakter rond de tafel'.

Maar is er echt iets bereikt?

Vrijdagavond, 25juli, kwam er plots 'een belangrijke doorbraak zoals nooit eerder voordien in het Doha-overleg', zoals de Belgische minister Karel De Gucht het noemde. Het momentum was er. En alles wat daarna kwam, zou een verfijning en een aanvulling zijn om het pakket af te ronden.

Maar na het weekend keerde het tij. Meerdere bronnen wijzen daarbij naar de VS-onderhandelaarster, Susan Schwab, die vanaf maandag voortdurend op de rem ging staan.

'Ze heeft een oplossing over het probleem van het speciale veiligheidsmechanisme voor de ontwikkelingslanden nooit gewild om te vermijden dat er nog over het voor haar pijnlijkste dossier onderhandeld moest worden, namelijk de verlaging van de aanzienlijke katoensubsidies van de VS', klinkt het uit meerdere hoeken. Op zijn weblog wijst Mandelson Susan Schwab openlijk met de vinger. Er is in Washington tijdens het weekend naar Genève gebeld vanuit het Congres en het Witte Huis, klinkt het.

Dat is niet eens verwonderlijk. Schwab beschikt momenteel niet over een globaal onderhandelingsmandaat, een zogenaamde 'fast track' waardoor het Congres een akkoord in zijn geheel moet goedkeuren of verwerpen. Dat Congres heeft bovendien een nieuwe landbouwwet goedgekeurd waarin de handelsverstorende subsidies eerder vermeerderen dan verminderen. Die wet nu vlak voor de verkiezingen kelderen omwille van een internationaal akkoord, is veel gevraagd.

En de andere partijen? Zolang niet iedereen akkoord is met het geheel is er over niets een akkoord, zegt een WTO-regel.

Kamal Nath, de Indiase minister van Handel, zei maandag openlijk dat hij het akkoord van vrijdagavond 'nooit aanvaard' heeft.

En EU-onderhandelaar Peter Mandelson zal de laatste zijn om te ontkennen dat ook hij binnen de EU met een afwijzingsfront van (minstens) acht landen zat, waaronder voorzitter Frankrijk. En Italië. Zaterdag telefoneerde de Franse president en EU-voorzitter, Nicolas Sarkozy, Commissievoorzitter José Manuel Barroso 'plat' om te eisen dat Mandelson het overleg in Genève zou verlaten zodat hij tegen zeven uur 'savonds op het Elysée zou zijn. Mandelson kon hoogstens in de namiddag, tenminste indien Sarkozy zijn presidentieel vliegtuig wilde sturen om hem op te halen. Sarkozy belde ook alle EU-leiders van het afwijzingsfront op om het akkoord van vrijdagavond te kelderen, is er te horen.

Maar uiteindelijk blokte Commissievoorzitter Barroso het onderhoud af.

En gisteren nog zegde de Franse boerenorganisatie FNSEA, zowat de machtigste drukkingsgroep in de hele Europese Unie, gewoon dat het akkoord van vrijdag onaanvaardbaar was.


DS, 31-07-2008 (bb)