Waarom iedereen van ons een vluchtmisdrijf kan plegen

[Barst]

Laffe daad in verkeer


> Vluchtmisdrijven zitten weer in stijgende lijn > Dader uit Heusden-Zolder opgesloten > Vrijdag vindt begrafenis van slachtoffer plaats


'Niets is zo frustrerend wanneer je als slachtoffer van een verkeersmisdrijf aan je lot wordt overgelaten, zonder ook maar iets van de dader te weten.'

Het zijn de woorden van de initiatiefnemers achter vluchtmisdrijf.net, een website die aankondigt slachtoffers van een vluchtmisdrijf in contact te brengen met mogelijke getuigen. Markthandelaar Guy Simons lanceerde de site in 2005, nadat hij zelf het slachtoffer was geworden van een vluchtmisdrijf, gelukkig enkel met materiële schade.

'Tot nu hebben we weinig ruchtbaarheid gegeven aan het bestaan van onze website,' zegt Simons, 'maar het blijft de bedoeling het grote publiek aan te spreken.' De markthandelaar wil met zijn initiatief het aantal onopgeloste vluchtmisdrijven terugdringen. Hij getuigt ook over het gevoel van machteloosheid en woede dat groot is bij slachtoffers van een vluchtmisdrijf.

Nabij Heusden-Zolder heeft afgelopen weekeinde opnieuw iemand het leven verloren, gevolgd door een vluchtmisdrijf. Een fietsend scoutsmeisje van twintig werd aangereden. Ze overleed ter plekke. De vriendin die haar vergezelde, liep lichte verwondingen op. De bestuurder van de wagen reed door, zich niet bekommerend om de slachtoffers. Een dergelijk voorval roept telkens heftige gevoelens van verontwaardiging op. Welk onmens doet nu zoiets?

De dader is inmiddels opgepakt. Hij wilde zijn misdrijf verbergen door zijn autoruit onmiddellijk te laten herstellen. De garagist die via de media van het schokkend vluchtmisdrijf op de hoogte was, verwittigde de politie. Na een korte ondervraging ging de bestuurder door de knieën. Enkele verfschilfertjes van zijn auto die op de plaats van het ongeval werden teruggevonden, hebben hem verraden.

Het gebeurt niet dikwijls dat bestuurders die een vluchtmisdrijf plegen, onontdekt blijven. De politie stelt doorgaans alles in het werk om de dader te vinden en met de huidige wetenschappelijke politiemethoden, volstaat de minste aanwijzing. Een splintertje verf of een stukje van de spiegel is soms al voldoende om uit te maken om welk type auto het gaat en wat de kleur ervan is.

Toch kunnen we het allemaal doen, in een paniekreactie doorrijden na een ongeval. De wetgever heeft daar ook rekening mee gehouden. Een bestuurder die bij een verkeersongeluk is betrokken en wegrijdt, krijgt 24 uur tijd om zich bij de politie te melden.

Het achterliggende idee is dat zelfs de meest rationele persoon in een moment van ontreddering een vluchtmisdrijf plegen. Maar zodra de waas is weggetrokken, moet de verantwoordelijkheidszin terugkeren en staat de bestuurder maar één ding te doen: zich bij de gerechtelijke autoriteiten bekend maken. Als hij dat binnen het etmaal doet, is er geen sprake van een vluchtmisdrijf.

Wie zich toch verborgen houdt, loopt grote risico's. De gevangenisstraf op vluchtmisdrijf is de jongste jaren systematisch opgetrokken, tot vier jaar nu al.

In 2006 bijvoorbeeld liepen 11.920 bestuurders een veroordeling wegens vluchtmisdrijf op. Bij de meesten was enkel sprake van blikschade, maar zo'n duizend veroordeelden lieten hun slachtoffers ernstig gewond op de openbare weg achter, zonder enige hulp te bieden. In achttien gevallen schoot het slachtoffer er het leven bij in.

Politierechter Peter D'Hondt uit Dendermonde zag al heel wat daders van een vluchtmisdrijf voor zijn rechtbank passeren. Het valt onmogelijk een robotfoto van hen te geven, zei hij vorig jaar aan deze krant. 'Rijk en arm, jong en oud, slim en minder slim: de daders van een vluchtmisdrijf zijn een dwarsdoorsnede van onze samenleving.'

Hij ziet de laffe trend ook niet onmiddellijk verdwijnen. 'We leven hoe langer in een egoïstische maatschappij. Dat manifesteert zich ook in het verkeer. Vluchtmisdrijven zijn een uiting van een collectief gebrek aan fatsoen.'

De cijfers blijken hem voorlopig gelijk te geven. Van 2000 tot 2004 nam het aantal vluchtmisdrijven stelselmatig af, van meer dan 14.000 tot iets minder dan 10.000. Maar de trend is opnieuw gekeerd, met 11.920 geregistreerde vluchtmisdrijven in 2006.

Het toenemend aantal vluchtmisdrijven heeft bijvoorbeeld de provincie Limburg ertoe aangespoord specifieke controleacties uit te voeren. Bij ruim 700 verkeersongevallen was er sprake van een vlucht van een van de betrokken bestuurders. Dat is één geval op de vijf, een ontstellend hoog percentage.

De Limburgse politie controleert onder meer op onleesbare nummerplaten en stelde vast dat die onleesbaarheid niet altijd aan slijtage of gebrek aan onderhoud was te wijten, maar soms ook het gevolg was van bewuste sabotage. De bestuurder van de wagen is in dat geval ook dikwijls niet in orde met de verzekering of heeft geen geldige papieren.

De 24-jarige bestuurder uit Heusden-Zolder is inmiddels aangehouden en opgesloten in de gevangenis van Hasselt. Hij wordt verdacht van vluchtmisdrijf en onopzettelijke doding. Vrijdag beslist de raadkamer of zijn verdere aanhouding nodig is.

Diezelfde vrijdag wordt ook het slachtoffer, Leen Dayers, begraven. Zij was lid van scoutsgroep De Trappers uit Bolderberg en zou vandaag op voorkamp vertrekken. Na overleg met onder meer de vader van het slachtoffer heeft de scoutsleiding beslist pas zaterdag te vertrekken, onder meer om de scoutsleden de mogelijkheid te geven afscheid te nemen van Leen.


DS, 15-07-2008 (Filip Verhoest)

[Barst]

'Regels over vluchtmisdrijf moeten duidelijker'


BRUSSEL - Zelfs als een aanrijder direct naar de plaats van het ongeval terugkeert, gaat het om vluchtmisdrijf. De regels daarover zijn niet altijd even duidelijk.


Volgens een hardnekkig geloof bij het grote publiek heeft een bestuurder die een aanrijding veroorzaakt, een etmaal de tijd om zich bij de politie te melden. In dat geval zou er geen sprake zijn van een vluchtmisdrijf.

Volgens het Steunpunt Verkeersslachtoffers is dat echter een mythe. 'De wet zegt dat wie op de vlucht slaat om aan de vaststellingen door de politie te ontsnappen, zich schuldig maakt aan vluchtmisdrijf', zegt stafmedewerker Hilde Peeters van het steunpunt.

'Het Hof van Cassatie is zeer streng in zijn interpretatie hiervan. Zelfs als de aanrijder wegrijdt en al na twee minuten naar de plaats van het ongeval terugkeert, is er nog altijd sprake van een vluchtmisdrijf. Het gaat om een zogenaamd onmiddellijk aflopend misdrijf.'

Er is met andere woorden sprake van een vluchtmisdrijf zodra men de plaats van het ongeval verlaat. Dit heeft verregaande gevolgen. Zelfs wie een visitekaartje achter de ruitenwisser achterlaat, maakt zich schuldig aan een vluchtmisdrijf.

Waar komt het idee vandaan dat men 24 uur de tijd heeft om aangifte te doen van een verkeersongeval?

In het verkeersreglement (artikel 52) staat wat iemand moet doen als hij betrokken is bij een ongeval.

Bij louter materiële schade moet men ter plaatse blijven om samen met de andere personen die bij het ongeval betrokken zijn, de vaststellingen te doen. Komt men niet tot een akkoord, dan roept men de politie erbij. Als men geen bevoegd persoon binnen een redelijke termijn kan bereiken, mag men later ('zodra mogelijk') aangifte doen.

Als bij het ongeval ook lichamelijk letsel is veroorzaakt, moet elke betrokkene hulp verlenen aan de gewonden. Men moet ook ter plaatse blijven.

Daarop zijn slechts twee uitzonderingen. Eén: men verlaat tijdelijk de plaats van het ongeval om bijvoorbeeld gewonden naar het ziekenhuis te brengen.

Twee: er kan geen bevoegd persoon binnen een redelijke tijd worden bereikt. In dat laatste geval moet men binnen de 24 uur aangifte doen. Het is net deze bepaling die aanleiding geeft tot zoveel verwarring.

Hoe moeten we die tegenstrijdige regels nu begrijpen?

'Er bestaat maar één mogelijke interpretatie', zegt Hilde Peeters van het Steunpunt Verkeersslachtoffers. 'Het is niet altijd mogelijk voor de politie om ter plaatse te komen. De radiokamer beslist op grond van de ernst van de feiten of de politie al dan niet onmiddellijk naar de plaats van het ongeval komt.'

'Neem het voorbeeld dat er slechts zeer lichte verwondingen zijn zoals een schaafwonde op het been. In dat geval kan de politie aan de betrokkenen vragen om niet ter plekke te blijven, maar naar het politiekantoor te komen.'

Kan de 24 uur-regel van toepassing zijn op bijvoorbeeld het ophefmakende vluchtmisdrijf in Heusden-Zolder, waarbij een scoutsmeisje werd gedood?

Nee, zegt Peeters: 'Het gaat om iemand die een fietser aanrijdt en dodelijk verwondt, daarbij zijn voorruit aan diggelen rijdt en naar de garage gaat om de sporen uit te wissen. Het kan niet de bedoeling zijn zo iemand 24 uur de tijd te geven om zich aan te geven. Maar het zou beter zijn dat de wetgever deze onduidelijkheid uit de wereld helpt.'

Wat als de aanrijder vluchtmisdrijf pleegt om thuis te ontnuchteren en zich binnen de 24 uur bij de politie aanmeldt?

Politierechters treden bijzonder streng op tegen dergelijke overtreders. Er is in elk geval sprake van vluchtmisdrijf. De straffen hierop zijn een gevangenisstraf tot zes maanden en een boete tot 2.000 euro als er enkel materiële schade is, en tot twee jaar cel en 5.000 euro boete als er gewonden of doden te betreuren vallen. In dat laatste geval moet er ook een rijverbod van ten minste drie maanden worden opgelegd.

Wat als de aanrijder in paniek wegrijdt, na enkele uren weer bij zinnen komt en zich dan spontaan gaat aangeven?

Ook dan is er sprake van een vluchtmisdrijf, maar de rechters zullen geneigd zijn rekening te houden met de goede trouw van de aanrijder en hem veeleer de minimumstraf opleggen. Het Steunpunt Verkeersslachtoffers pleit ervoor de strafmaat aan te passen zodat veroorzakers van een ongeval aangespoord worden zich zo vlug mogelijk na het ongeval aan te geven.

'Het is voor slachtoffers van een verkeersongeval en nabestaanden van groot belang om de omstandigheden en de veroorzaker van het ongeval te kennen.'

Steunpunt Verkeersslachtoffer, Diksmuidelaan 50, 2600 Berchem, tel. 03-312.85.15.


DS, 08-08-2008 (Filip Verhoest)