Barst
14th July 2008, 16:23
Misdaad en straf: Vangt het Internationaal Strafhof bij zijn eerste beschuldigde al bot?
Erst kommt das Fressen, dann kommt die Moral . In tijden van onbetaalbaar dure olie staat het bestraffen van misdaden tegen de menselijkheid niet meer zo hoog op de internationale politieke agenda. Tien jaar geleden vroegen de genocide in Rwanda en de slachtpartij in het Bosnische moslimstadje Srebrenica om een duidelijk antwoord: dat soort van gruweldaden mocht niet onbestraft blijven.
Enkele landen introduceerden een systeem van universele rechtsmacht, waardoor ze misdaden tegen de menselijkheid konden vervolgen - waar ze ook waren gepleegd. Het systeem werd onder meer in België politiek al snel misbruikt. Klachten tegen Amerikaanse generaals en de Israëlische premier Ariel Sharon zorgden voor forse diplomatieke rellen. In 1998 werd het zogenaamde Statuut van Rome ondertekend, dat voorzag in de oprichting van een Internationaal Strafhof voor de bestraffing van oorlogsmisdaden, genocide en misdaden tegen de menselijkheid. In 2003 hadden genoeg landen de tekst geratificeerd om het Hof in Den Haag te installeren. Ondertussen doen ruim honderd landen mee. Daar horen de VS, China en Rusland helaas nog altijd niet bij. Zij vrezen dat het Hof hun internationale bewegingsvrijheid zou beperken.
Intussen wachten in de gevangenis van Scheveningen vier mensen op een proces. Dat zijn niet toevallig vier Congolezen. De oorlogen in Midden-Afrika in de voorbije tien jaar doen in gruwelijkheid niet onder voor The Killing Fields in het Cambodja van de late jaren zeventig. Vorige week nog leverde België de Congolese oppositieleider Jean-Pierre Bemba aan het Hof uit. Het ving daarmee zijn eerste echt grote vis.
Toch hangt er nu een donkere schaduw over de tiende verjaardag van de ondertekening van het Statuut van Rome. Er zou eind juni een begin worden gemaakt met het eerste proces dat voor het Hof zou worden gevoerd. Hoofdaanklager Luis Moreno-Ocampo verwijt de Congolese militieleider Thomas Lubanga het gebruik van kindsoldaten. Maar het proces werd eerst uitgesteld, waarna de rechtbank vorige week besliste dat Lubanga moet worden vrijgelaten. Moreno-Ocampo maakte een aantal documenten niet aan de verdediging over, zodat Lubanga - volgens de rechtbank - geen eerlijk proces kan krijgen.
In een gesprek met Knack klaagde Moreno-Ocampo enkele weken geleden al over de problemen die hij ondervindt om bewijsmateriaal aan te dragen. In het geval van Lubanga steunt zijn aanklacht op vertrouwelijke documenten van de VN-vredesmacht in de regio. De VN wil die niet vrijgeven om Moreno-Ocampo van dienst te zijn. Daarnaast vond de aanklager acht voormalige kindsoldaten bereid om voor het Hof te getuigen. Hij acht het delicaat om hun identiteit te vroeg bekend te maken.
De problemen met de bewijsvoering hebben te maken met de moeilijke omstandigheden waarin het Hof moet werken. De aanklager ging tegen de beslissing van de rechters in beroep; begin deze week blijkt of militieleider Lubanga in triomf naar Congo terug kan. Het Hof heeft in alle opzichten een voorbeeldfunctie. Het werkt ook in een juridisch mijnenveld. Er kan uiteraard niet op de rechten van de verdediging worden beknibbeld omdat het toevallig beter zou uitkomen. Maar tegelijk moet het Hof duidelijk blijven maken dat mensen zoals Lubanga hun straf uiteindelijk niet ontlopen. Ook al heeft de wereld vandaag andere zorgen.
Blog Knack, 14-07-2008 (Hubert van Humbeeck)
Erst kommt das Fressen, dann kommt die Moral . In tijden van onbetaalbaar dure olie staat het bestraffen van misdaden tegen de menselijkheid niet meer zo hoog op de internationale politieke agenda. Tien jaar geleden vroegen de genocide in Rwanda en de slachtpartij in het Bosnische moslimstadje Srebrenica om een duidelijk antwoord: dat soort van gruweldaden mocht niet onbestraft blijven.
Enkele landen introduceerden een systeem van universele rechtsmacht, waardoor ze misdaden tegen de menselijkheid konden vervolgen - waar ze ook waren gepleegd. Het systeem werd onder meer in België politiek al snel misbruikt. Klachten tegen Amerikaanse generaals en de Israëlische premier Ariel Sharon zorgden voor forse diplomatieke rellen. In 1998 werd het zogenaamde Statuut van Rome ondertekend, dat voorzag in de oprichting van een Internationaal Strafhof voor de bestraffing van oorlogsmisdaden, genocide en misdaden tegen de menselijkheid. In 2003 hadden genoeg landen de tekst geratificeerd om het Hof in Den Haag te installeren. Ondertussen doen ruim honderd landen mee. Daar horen de VS, China en Rusland helaas nog altijd niet bij. Zij vrezen dat het Hof hun internationale bewegingsvrijheid zou beperken.
Intussen wachten in de gevangenis van Scheveningen vier mensen op een proces. Dat zijn niet toevallig vier Congolezen. De oorlogen in Midden-Afrika in de voorbije tien jaar doen in gruwelijkheid niet onder voor The Killing Fields in het Cambodja van de late jaren zeventig. Vorige week nog leverde België de Congolese oppositieleider Jean-Pierre Bemba aan het Hof uit. Het ving daarmee zijn eerste echt grote vis.
Toch hangt er nu een donkere schaduw over de tiende verjaardag van de ondertekening van het Statuut van Rome. Er zou eind juni een begin worden gemaakt met het eerste proces dat voor het Hof zou worden gevoerd. Hoofdaanklager Luis Moreno-Ocampo verwijt de Congolese militieleider Thomas Lubanga het gebruik van kindsoldaten. Maar het proces werd eerst uitgesteld, waarna de rechtbank vorige week besliste dat Lubanga moet worden vrijgelaten. Moreno-Ocampo maakte een aantal documenten niet aan de verdediging over, zodat Lubanga - volgens de rechtbank - geen eerlijk proces kan krijgen.
In een gesprek met Knack klaagde Moreno-Ocampo enkele weken geleden al over de problemen die hij ondervindt om bewijsmateriaal aan te dragen. In het geval van Lubanga steunt zijn aanklacht op vertrouwelijke documenten van de VN-vredesmacht in de regio. De VN wil die niet vrijgeven om Moreno-Ocampo van dienst te zijn. Daarnaast vond de aanklager acht voormalige kindsoldaten bereid om voor het Hof te getuigen. Hij acht het delicaat om hun identiteit te vroeg bekend te maken.
De problemen met de bewijsvoering hebben te maken met de moeilijke omstandigheden waarin het Hof moet werken. De aanklager ging tegen de beslissing van de rechters in beroep; begin deze week blijkt of militieleider Lubanga in triomf naar Congo terug kan. Het Hof heeft in alle opzichten een voorbeeldfunctie. Het werkt ook in een juridisch mijnenveld. Er kan uiteraard niet op de rechten van de verdediging worden beknibbeld omdat het toevallig beter zou uitkomen. Maar tegelijk moet het Hof duidelijk blijven maken dat mensen zoals Lubanga hun straf uiteindelijk niet ontlopen. Ook al heeft de wereld vandaag andere zorgen.
Blog Knack, 14-07-2008 (Hubert van Humbeeck)