Barst
23rd June 2008, 18:50
HERSENEN
In een democratie wordt één ding meer gevreesd dan al het andere: elitair zijn. Daarom wordt alles in de openbaarheid leuk vormgegeven. Leuk is het tegenovergestelde van 'streng', 'kritisch' of 'exclusief'. Leuk doet niet moeilijk. Het leuke van leuk is dat iedereen het leuk vindt en mensen die het niet leuk vinden zijn spelbrekers, ondankbaar, in ieder geval ondemocratisch.
Toen mij afgelopen woensdag in Terzake werd gevraagd of er een boekenprogramma moet komen, had ik mijn vuist dwars door de tafel willen slaan. Natuurlijk moet dat er komen omdat het simpelweg niet meer bestaat. 'Is het niet te moeilijk?' werd er quasi-naiëf gevraagd. De angst dat iets te moeilijk is maakt dat mensen op de televisie dom 'doen' terwijl ze dat misschien helemaal niet zijn.
Is televisie alleen voor mensen die doodmoe thuiskomen, geen energie meer hebben om initiatieven te nemen of voor wie de grote stad ver weg is? Televisie associeer ik met verveling, passiviteit, afleiding. Het interessante leven vindt elders plaats. Ik kijk niet graag naar mensen die iets te vertellen hebben maar er de kans niet toe krijgen, of mensen die niets te vertellen hebben en daar wel de kans toe krijgen. Ik houd niet van roepen zonder denken. Ik wil die beelden niet meenemen in mijn slaap.
Ik word niet graag onderbroken als ik zelf iets te vertellen heb door opgefokte interviewers die zogenaamd voor hun publiek denken. Niemand lijkt op de televisie in zijn kracht te staan.
Natuurlijk zou er kwaliteitstelevisie moeten komen. Een hele zender vol en wel permanent. Die zich niets hoeft aan te trekken van reclame-inkomsten en de gemiddelde kijker. Het zou cynisch zijn om zoiets niet te willen. Ik zou een zender willen zien waar gasten avondenlang de tijd krijgen om te praten over maatschappelijke en culturele onderwerpen. Geprikkeld door goede interviewers die geen sidekicks en babes nodig hebben om de kijkers te boeien.
Fuck de gemiddelde kijker! De overheid moet alles wat elitair is in stand houden, want de commercie zorgt wel voor de rest.
'Hoe kan het dat commerciële, zelfbedruipende kranten en weekbladen in Vlaanderen dagelijks of wekelijks aandacht aan cultuur besteden, terwijl een zwaar gesubsidieerd mediabedrijf dat geen winst moet maken nul komma nul aan kunstactualiteit doet? Terwijl het zwart op wit staat in de beheersovereenkomst dat de VRT ook cultuurprogramma's moét ontwikkelen en daar veel geld voor krijgt. Waarom pikken we het dan dat de openbare omroep alleen spelletjesformats en microwave-televisie brengt?' Aan het woord is Jos Van den Bergh in de Humo van deze week. De cultuurredacteur heeft Canvas inmiddels uit onvrede verlaten.
De lat zo hoog mogelijk leggen. Zo zou het moeten zijn. Net zoals er gestreefd moet worden naar nul verkeersdoden per jaar. Goede televisiemakers stimuleren het denken van een volk. Alleen het goede kan een massa vooruithelpen. Het domme, angstvallige en oppervlakkige laat haar trappelen ter plaatse.
Guy Cassiers had een paar jaar geleden toen hij artistiek leider was van het RO theater in Rotterdam te maken met de vooroordelen van de Nederlandse versie van het Vlaams Belang: 'Stadstheaters zijn elitair'. Omdat de politici van Leefbaar Rotterdam het theater niet kenden, besloot Cassiers de afstand te verkleinen. Van de door mij geschreven voorstelling Lava Lounge maakte hij de volledige speelreeks gratis. Zo waren alle drempels weg en konden ze het gesprek met de Rotterdamse bevolking op gang brengen. Het was een ideale voorzet om elkaars opvattingen te leren kennen en begrijpen. De reacties waren uiterst positief, mensen bleven na afloop zitten om te luisteren en deel te nemen aan discussies. De drempel ging omlaag, niet omdat de voorstelling werd geïnfantiliseerd, maar omdat de deuren opengingen. De publieke omroep kan dat bij uitstek doen: deuren openen.
Elitair is een scheldwoord. De massa is het uitganspunt. Niet het volk moet naar de kunst komen, maar de kunst naar het volk. De Canvascollectie was één knieval naar het grote publiek. Mede mogelijk gemaakt door een aan lager wal geraakte elite. Het was een succes, omdat er zoveel aanmeldingen waren… Sinds wanneer is in de kunsten een aantal in godsnaam een criterium? Is onze minister van Cultuur een volksmenner eerste klas? Kunstkermis. Literatuurkermis. Gelukkig bestaat er nog de Koningin Elisabeth wedstrijd.
Wie werkelijk vooruitstrevend is, moet op het gebied van cultuur wel oerconservatief zijn. Verdoemd is de wereld waarin niet meer wordt nagedacht, maar gekeken. Niet eens gekeken, maar gestaard. Zou televisie hersenen kunnen hebben?
Oscar van den Boogaard is schrijver.
DS, 23-06-2008
In een democratie wordt één ding meer gevreesd dan al het andere: elitair zijn. Daarom wordt alles in de openbaarheid leuk vormgegeven. Leuk is het tegenovergestelde van 'streng', 'kritisch' of 'exclusief'. Leuk doet niet moeilijk. Het leuke van leuk is dat iedereen het leuk vindt en mensen die het niet leuk vinden zijn spelbrekers, ondankbaar, in ieder geval ondemocratisch.
Toen mij afgelopen woensdag in Terzake werd gevraagd of er een boekenprogramma moet komen, had ik mijn vuist dwars door de tafel willen slaan. Natuurlijk moet dat er komen omdat het simpelweg niet meer bestaat. 'Is het niet te moeilijk?' werd er quasi-naiëf gevraagd. De angst dat iets te moeilijk is maakt dat mensen op de televisie dom 'doen' terwijl ze dat misschien helemaal niet zijn.
Is televisie alleen voor mensen die doodmoe thuiskomen, geen energie meer hebben om initiatieven te nemen of voor wie de grote stad ver weg is? Televisie associeer ik met verveling, passiviteit, afleiding. Het interessante leven vindt elders plaats. Ik kijk niet graag naar mensen die iets te vertellen hebben maar er de kans niet toe krijgen, of mensen die niets te vertellen hebben en daar wel de kans toe krijgen. Ik houd niet van roepen zonder denken. Ik wil die beelden niet meenemen in mijn slaap.
Ik word niet graag onderbroken als ik zelf iets te vertellen heb door opgefokte interviewers die zogenaamd voor hun publiek denken. Niemand lijkt op de televisie in zijn kracht te staan.
Natuurlijk zou er kwaliteitstelevisie moeten komen. Een hele zender vol en wel permanent. Die zich niets hoeft aan te trekken van reclame-inkomsten en de gemiddelde kijker. Het zou cynisch zijn om zoiets niet te willen. Ik zou een zender willen zien waar gasten avondenlang de tijd krijgen om te praten over maatschappelijke en culturele onderwerpen. Geprikkeld door goede interviewers die geen sidekicks en babes nodig hebben om de kijkers te boeien.
Fuck de gemiddelde kijker! De overheid moet alles wat elitair is in stand houden, want de commercie zorgt wel voor de rest.
'Hoe kan het dat commerciële, zelfbedruipende kranten en weekbladen in Vlaanderen dagelijks of wekelijks aandacht aan cultuur besteden, terwijl een zwaar gesubsidieerd mediabedrijf dat geen winst moet maken nul komma nul aan kunstactualiteit doet? Terwijl het zwart op wit staat in de beheersovereenkomst dat de VRT ook cultuurprogramma's moét ontwikkelen en daar veel geld voor krijgt. Waarom pikken we het dan dat de openbare omroep alleen spelletjesformats en microwave-televisie brengt?' Aan het woord is Jos Van den Bergh in de Humo van deze week. De cultuurredacteur heeft Canvas inmiddels uit onvrede verlaten.
De lat zo hoog mogelijk leggen. Zo zou het moeten zijn. Net zoals er gestreefd moet worden naar nul verkeersdoden per jaar. Goede televisiemakers stimuleren het denken van een volk. Alleen het goede kan een massa vooruithelpen. Het domme, angstvallige en oppervlakkige laat haar trappelen ter plaatse.
Guy Cassiers had een paar jaar geleden toen hij artistiek leider was van het RO theater in Rotterdam te maken met de vooroordelen van de Nederlandse versie van het Vlaams Belang: 'Stadstheaters zijn elitair'. Omdat de politici van Leefbaar Rotterdam het theater niet kenden, besloot Cassiers de afstand te verkleinen. Van de door mij geschreven voorstelling Lava Lounge maakte hij de volledige speelreeks gratis. Zo waren alle drempels weg en konden ze het gesprek met de Rotterdamse bevolking op gang brengen. Het was een ideale voorzet om elkaars opvattingen te leren kennen en begrijpen. De reacties waren uiterst positief, mensen bleven na afloop zitten om te luisteren en deel te nemen aan discussies. De drempel ging omlaag, niet omdat de voorstelling werd geïnfantiliseerd, maar omdat de deuren opengingen. De publieke omroep kan dat bij uitstek doen: deuren openen.
Elitair is een scheldwoord. De massa is het uitganspunt. Niet het volk moet naar de kunst komen, maar de kunst naar het volk. De Canvascollectie was één knieval naar het grote publiek. Mede mogelijk gemaakt door een aan lager wal geraakte elite. Het was een succes, omdat er zoveel aanmeldingen waren… Sinds wanneer is in de kunsten een aantal in godsnaam een criterium? Is onze minister van Cultuur een volksmenner eerste klas? Kunstkermis. Literatuurkermis. Gelukkig bestaat er nog de Koningin Elisabeth wedstrijd.
Wie werkelijk vooruitstrevend is, moet op het gebied van cultuur wel oerconservatief zijn. Verdoemd is de wereld waarin niet meer wordt nagedacht, maar gekeken. Niet eens gekeken, maar gestaard. Zou televisie hersenen kunnen hebben?
Oscar van den Boogaard is schrijver.
DS, 23-06-2008