Vlaanderen, terre d'accueil

[Barst]

Vlaanderen, terre d'accueil


Nog nooit ben ik zo bang geweest tijdens een reportage. Dit weekend was het (voorlopig) windstil in de Wetstraat; ik mocht dus de fans van AFC Tubeke naar het stadion van Antwerp vergezellen. Bedoeling was een stuk te maken over de sfeer rond de beslissende wedstrijd voor de promotie van een vijfde Waalse ploeg naar eerste klasse. Een citytrip naar de mooiste stad van de wereld (Antwerpen, niet Tubeke) is altijd leuk meegenomen, vooral tijdens de diensturen. Veel volk. Zonnig weer. Het beloofde een aangename namiddag te worden.


Maar van in het begin, gebeurden er bizarre dingen. Als de spelers van Tubeke verschenen, schreeuwde een hele tribune Antwerpse fans: 'Walen buiten'. Ik waande me precies 40 jaar terug in de tijd, toen de Franstaligen de Leuvense universiteit moesten verlaten. De supporters zijn blijkbaar geschiedenisfreaks.

De Walen bleven. En overwonnen: 0-1 voor Tubeke. Doelpunt van Kevin Stuckens, een Vlaming overigens. Zoals Thierry Berghmans, de doelman die alle Antwerpse pogingen verijdelde. In België is niets 'etnisch zuiver'. Was Alex Czerniatinsky, de chouchou van het publiek van the Great Old, geen Waal?

Na de wedstrijd liep het mis. Vlaamse heethoofden raakten slaags met de politie. Toen de herrieschoppers merkten dat een politieman met een Frans accent sprak, was het alweer raak: 'Walen buiten', in koor. Ik kreeg meerdere opmerkingen in de stijl van: 'RTBf weg', 'Walen buiten' (oké jongens, hoe vaker, hoe minder effect het sorteert), 'Fuck Milquet' (sic), 'Fuck you' (nee, bedankt) et cetera… Ik droeg nochtans geen enkel uiterlijk teken dat de menigte kon ophitsen. Op onze micro en camera stond geen RTBf-sticker. Niets. Ik praatte amper met mijn cameraman, opdat de mensen niet zouden opmerken dat we Franstalig waren. Maar ja: sommige supporters herkenden me waarschijnlijk van mijn enkele passages op de VRT. Volgende keer vraag ik misschien beter dat mijn gezicht onherkenbaar wordt gemaakt.

Nadat de sfeer rond het stadion bedaarde, ging ik rustig te voet naar mijn wagen. Op drie verschillende plaatsen werd ik echter geconfronteerd met een supporter die me een klap wou geven met een 'vuile Waal, maak dat je wegkomt' of iets van die (elegante) strekking erbij. Ik ben 1,92 m groot, zie er sterk uit en spreek nieman tegen. Er is dus niets gebeurd.

Vandaag blijf ik nochtans vol onbegrip achter. Wat heeft men die mensen verteld over Wallonië? Waarom komt een nederlaag tegen een Waalse ploeg harder aan, zoals een toeschouwer me vertelde? Heeft men die mensen ingeprent dat Wallonië nooit succes mag hebben? Dat er bij ons geen talent is?

Ik weet echter dat Vlaanderen niet te associëren valt met zo'n supportersgroep na een pijnlijke mislukking. Trouwens, ook in Wallonië groeit het misverstand rond de perceptie van de Vlamingen. Zeker als ik de woorden van Laurette Onkelinx dit weekend in De Standaard lees: 'Walen hebben genoeg van de Vlamingen. De indruk is dat Vlaanderen de trots van de Walen probeert te breken. Dat hoorden we niet voor de crisis. Ik ben bang voor België.' Dat zijn precies de overdreven uitspraken die het land in gevaar brengen.

Ik stel derhalve een Mo-plan voor. Een Waalse personage zou opduiken in een populaire reeks op een Vlaamse zender. Zoals Mo, Aïsha en Waldek in Thuis. Dat resulteerde in een positievere perceptie van allochtonen in de Vlaamse maatschappij. Waarom dan geen succesvolle Waalse ondernemer in Kinderen van Dewindt, om te breken met het miserabele imago van Wallonië in het Noorden. (En een Tubeekse voetballer in FC De Kampioenen, speciaal voor mijn vrienden van Antwerp.) Omgekeerd zou een Vlaams gezin een hoofdrol moeten spelen in de RTBf-soap Melting Pot Café. De Nederlandse hoogleraar communicatiewetenschap Baldwin Van Gorp zei onlangs: 'Een entertainend concept werkt, want door een informerend programma kan de kijker het gevoel krijgen dat hem iets wordt opgedrongen.' Voor de RTBf-versie van dit concept zie ik een personage dat aantoont hoezeer Vlaanderen een Terre d'Accueil is, iets waar ik rotsvast van overtuigd ben. Als u een idee hebt : cde@rtbf.be

Ik blijf realistisch. Professor Van Gorp zei ook: 'Het is veel moeilijker een houding te veranderen dan er één te vormen.' Het voordeel van het Mo-plan is dat de roerloze federale regering zich hier niet eens mee moet bemoeien. Het moet 'van de basis' komen. Als de basis zin heeft in een verdere Belgische samenwerking.

Christophe Deborsu is journalist bij de RTBf


DS, 04-06-2008

[Barst]

Walen buiten

Deze Antwerp-supporter, die vrij vaak in Wallonië komt, heeft de wedstrijd Antwerp-Tubeke ook bijgewoond. Ik kan erin komen dat u angst hebt gehad voor al dat verbaal geweld, maar, zoals u terecht opmerkt, geeft de doorsnee supporter niet altijd weer wat de doorsnee burger denkt.

De supporters hebben al eens de neiging zich onsportief te gedragen als het op het terrein misloopt en dat deed het zondag behoorlijk.

Jammer dat u geschrokken bent. Schrikken is niet erg prettig. Het is het gevoel waarmee veel van uw regiogenoten zaten toen de RTBf uitpakte met een verzonnen nieuwsuitzending over de Vlaamse onafhankelijkheid. Ik ben bang dat de schrik daar veel langer is blijven hangen en moeilijker te verwerken dan de nederlaag voor ons Antwerp-supporters. Als je kunt, bespaar je je medemens zoiets. Daarom heb ik zondag niet geroepen 'Walen buiten'.


Lezersbrief Jan Bauwens, DS 05-06-2008

[Barst]

Ik herken mijn land niet meer


Ik moet iets kwijt. De media zijn de enige die de huidige waanzin kunnen duiden en hopelijk stoppen. Ik doe een greep uit het nieuws van de laatste weken en ik doe een oproep aan alle mensen van goede wil (die ik ook persoonlijk zal aanschrijven).


Lees Christophe Deborsu in De Standaard van gisteren over de match Antwerpen-Tubeke waar gedurende de hele match 'Walen buiten' geroepen wordt en de journalist aangepakt wordt op zijn Franstalig zijn. Waar is onze minnelijkheid en ons consensusstreven? Waar is onze gastvrijheid?

Vorige vrijdag las ik dat Dilbeek, mijn geboortedorp, een 'taalbrief' stuurt naar zijn handelaars om hen te vragen hun waren niet in andere talen dan het Vlaams aan te prijzen. Wanneer slaan heethoofden de vensters stuk? Metropolitan Area Brussels, de hoofdstad van Europa? Waar is er integratie?

Na het speelpleintje in Liedekerke; de taalvoorwaarden voor het bekomen van een sociale woning, het marktverbod in Merchtem; de verplichting om 75 procent Vlaamse boeken in de openbare bibliotheek te hebben in een gemeente waar 80 procent van de bevolking Franstalig is en andere kleine pesterijen kan ik alleen maar intolerantie vaststellen.

Zet daarbij de opmerking van de hoofdredacteur van Flanders Today dat hij onder druk gezet wordt door een minister om wat hij geschreven heeft en die hem - en ik citeer Derek Blyth - 'agressief en bedreigend' behandeld heeft. Hij stelt zich vragen bij zijn journalistieke onafhankelijkheid.

Ik voel mij alle dagen minder goed. Ik word alle dagen ongeruster. Het klinkt hard, maar de vergelijking met 1932 is toch niet ver. We hebben een vijandsbeeld gecreëerd: dé Waal. We krijgen bijna knokploegen en we worden aangesproken op ons gedrag (onlangs sprak ik Frans in een Gents restaurant; ik kreeg een schouderklopje en er werd mij gevraagd waarom ik als Vlaming Frans sprak - moet er nog zand zijn).

Ik ben niet meer verbaasd dat The Herald Tribune spreekt over pacific ethnic cleansing (maar volgens Peter De Roover, de politiek secretaris van de Vlaamse Volksbeweging in De Zevende Dag, hebben we dat ook verkeerd begrepen). Er lijkt veel te veel slecht begrepen vandaag en dat kan alleen maar betekenen dat er iets aan de hand is, dat het niet goed is. Wat er ook van zij - if perception is reality - dan heeft ons imago een flinke deuk gekregen. En de schuld daarvan bij de Walen leggen, zoals minister Geert Bourgeois (N-VA) recentelijk deed, is er wat mij betreft lichtjes over.

Wie begrijpt die mensen nog/wie gelooft die mensen nog. That is the question.

Laat ons stoppen met onze dogmatische aanpak, met onze emoties voor onze ratio te zetten, met ons te baseren op clichés. Laat ons gezond verstand en ons ingeboren streven tot consensus weer zegevieren. Ik doe een oproep dat allen die het goed menen het huidige opbod stopzetten en dat we ons weer gaan bezighouden met de belangrijke zaken van het ogenblik. Het sociaal-economische en het demografische. Daar zullen we al genoeg werk mee hebben.

Tony Mary is lid van denkgroep België Anders en een ongeruste burger die zijn land niet meer herkent


DS, 05-06-2008

[Barst]

Joden aan het gas


En ah! Het is weer tijd om een award uit te reiken voor flagrante holocaustschennis, het zinloze aanroepen van de jaren dertig in discussies die daar niets mee te maken hebben. Deze keer aan een man van wie we dat nooit verwacht hadden: Tony Mary, zelf vaak genoeg vergeleken met Napoleon om voorzichtig te zijn met historische verwijzingen. Maar nee: 'Het klinkt hard, maar de vergelijking met 1932 is toch niet ver', aldus de oud-VRT-chef donderdag, in deze krant. En waarom? Omdat hij een terechtwijzing kreeg toen hij Frans sprak in een Gents restaurant. Waar heeft hij het over? In 1932 sprak iederéén Frans op restaurant in Gent!


Maar dat is natuurlijk niet waar Mary op doelt. Hij sprokkelt een aantal gebeurtenissen uit de recente actualiteit, de meeste uit het sprokkelwoud van de Vlaamse Rand, en concludeert: 'We hebben een vijandbeeld gecreëerd: dé Waal.' De vergelijking met Hitlers gooi naar het presidentschap ligt voor de hand: ook toen werden Vlaamse winkeliers gevraagd hun waren in het Nederlands aan te prijzen, ook toen kregen bibliotheken een quotum Nederlandstalige boeken opgelegd, ook toen kregen hoofdredacteurs van overheidsbladen boze telefoontjes van de minister die hun blad financiert. En we weten allemaal waar dat toe geleid heeft. Nog een geluk dat er geen zes miljoen Walen zìjn.

Mary's ernstigste voorbeeld, waar ik zelf ook van geschrokken was, is het verhaal dat Christophe Deborsu woensdag in deze krant deed. Tijdens de wedstrijd Antwerp-Tubeke werd er door de harde kern Antwerp-supporters 'Walen buiten!' gescandeerd. Na de match, die gewonnen werd door Tubeke, werd Deborsu fysiek belaagd en 'vuile Waal' genoemd. Hij vraagt zich vertwijfeld af: 'Wat heeft men die mensen verteld over Wallonië? Waarom komt een nederlaag tegen een Waalse ploeg harder aan, zoals een toeschouwer me vertelde? Heeft men die mensen ingeprent dat Wallonië nooit succes mag hebben? Dat er bij ons geen talent is?'

Allereerst: als Antwerpenaar ben ik beschaamd dat onze voetbalsupporters de negatieve clichés over onze stad nog maar eens bevestigd hebben. Op die lui kun je altijd rekenen. Niettemin denk ik dat wat Deborsu meegemaakt heeft, in wezen niets te maken heeft met het communautaire klimaat. Wel met specifieke voetbalzeden. Want wat roepen Antwerp-supporters als hun ploeg speelt tegen Lier? 'Boeren!' Wat roepen ze tegen Beveren, waar veel zwarten spelen? 'Oeh-oeh-oeh.' Wat roepen ze tijdens een derby tegen GBA? 'Kielse ratten!' En wat roepen de Kielenaars terug? 'Hamas! Hamas! Joden aan het gas!'

Van dat laatste zou ik het nog kunnen begrijpen, als iemand er een 'terugkeer naar 1932' in zag. Maar zelfs dat klopt niet. Hooligans roepen om het even wat, als het maar beledigend is voor de tegenstander. Meestal kiezen ze iets dat verwijst naar de afkomst van de ploeg. Antwerp heeft de reputatie een 'jodenploeg' te zijn, god weet waarom, vandaar dat gas. Een Waalse ploeg krijgt vanzelfsprekend 'Walen buiten!' naar het hoofd. Maar om dát nu te verbinden met de moeizame regeringsvorming, de rondzendbrief-Peeters of de strubbelingen rond BHV, dat is het intellectuele niveau van onze hooligans zwáár overschatten. Die mannen zouden Di Rupo niet eens herkennen als hij in zijn blote flikker voor hen danste, met 'mijn naam is Elio di Rupo' op zijn borst getatoeëerd. Ze haten de tegenstander simpelweg omdát hij de tegenstander is. En ze haten alles aan hem: zijn kleur, zijn taal, zijn vrouw, zijn schoenveters. Als ik op de avond van een derby door Deurne loop, en ik heb toevallig iets paars bij me - zeg: een pamflet van VlaamsProgressieven - dan word ik ook aangevallen.

Ik wil maar zeggen: er is veel agressie en onverdraagzaamheid in Vlaanderen, maar die hoef je niet altijd communautair te duiden. Ik begrijp Tony Mary's bezorgdheid: er is iets van de afkeer tussen de politici aan het doorsijpelen in het dagelijkse leven. Maar je bestrijdt geen schematische, bekrompen, hysterische denkbeelden door er andere tegenover te plaatsen. De nazi's, dat zou Mary toch moeten weten, zijn voor een discussie wat een clusterbom is voor een veldslag: het is onmogelijk om er een precies doelwit mee te raken, wel vernietig je alles in de ruime omgeving.

Als we met elkaar willen blijven samenleven - wat we hoe dan ook moeten, wat er ook met België gebeurt - dan moeten we elke wrijving zo genuanceerd en concreet mogelijk proberen te begrijpen. Het is even dom om een Vlaming die Frans spreekt te berispen, als om die berisping toe te schrijven aan een op handen zijnde zuivering. Ik ben eigenlijk wel benieuwd naar de concrete context van die berisping. Misschien was daar wel een reden voor. Als die berisper dit leest: kunt u mij eens schrijven?


DS, 07-06-2008 (Tom Naegels is schrijver)