Barst
5th April 2008, 17:14
Robert Mugabe, expert inflatie
'Behalve mijn zeven universitaire titels, heb ik ook nog een diploma in geweld.' Aanvankelijk door het volk van Zimbabwe bejubeld en binnengehaald als nationaal bevrijder, groeide Robert Mugabe (84) de voorbije drie decennia uit tot een dictator die aan de macht verknocht was geraakt en niet meer wilde wijken. 'Vrijwel elke politieke en economische beslissing die Mugabe de voorbije 28 jaar in Zimbabwe nam, had als bedoeling de absolute macht in handen te houden', zegt de Britse Zimbabwe-kenner Tom Porteous. 'Toen hij in 1980 aan de macht kwam, erfde hij een van de meest veelbelovende landen in Afrika.' De Zimbabwanen haalden hem binnen als een van de helden van hun strijd tegen de overheersing door een kleine, blanke minderheid van Britse afkomst. 'In de jaren tachtig was het volk goed doorvoed, goed opgeleid en had het een hoge levensverwachting', zegt Porteous. 'Sinds de doortocht van Robert Mugabe torent de werkloosheid, leeft tachtig procent van de bevolking van minder dan twee dollar per dag en is een derde afhankelijk van internationale voedselhulp.'
In januari schatte het Internationaal Muntfonds (IMF) de intussen legendarische inflatie van Zimbabwe op 150.000 procent. Moet het nog gezegd: geen enkel land ter wereld doet nog slechter.
'Om eender wat te kopen, heb je een stapel bankbiljetten nodig, en de levensverwachting is sinds 1990 gehalveerd, tot 37,3 jaar', zegt Porteous. En dat kan je allemaal terugbrengen tot Mugabe? 'Zo eenvoudig kan het soms zijn: Robert Mugabe heeft Zimbabwe verwoest.'
Hij had tien jaar geleden al moeten opstappen, zei de Zuid-Afrikaanse aartsbisschop Desmond Tutu deze week, die mogelijk de laatste week van Mugabe's decennialange bewind in Zimbabwe is geweest. 'Had hij een jaar of tien geleden een stap opzijgezet, dan was zijn erfenis gered. De Zimbabwanen zouden hem dan herinneren om zijn bevrijdingsstrijd, om zijn onderwijsbeleid...'
Robert Gabriel Mugabe werd geboren in februari 1924 in het district Zvimba, in het zuiden van toenmalig Rhodesië. Na de dood van zijn broer en het vertrek van zijn vader, in 1934, werd Robert de 'man' in de familie Mugabe. Hij genoot een rooms-katholieke opvoeding, studeerde onder meer bij de jezuïeten, waar de Ierse priester Jerome O'Hea de jonge Robert onder zijn vleugels nam.
Mugabe was bijzonder leergierig en een echte boekenwurm. Hij bleef studeren en behaalde meerdere diploma's business en economie aan universiteiten in Zuid-Afrika, Tanzania en Londen. Zelfs toen hij in 1964 wegens 'subversief taalgebruik' tien jaar cel kreeg, profiteerde hij van zijn verblijf in de gevangenis om daar nog eens drie diploma's te behalen. Tijdens die periode stierf zijn vierjarig zoontje, nadat malaria zijn hersenen had aangetast. De blanke leider Ian Smith liet Mugabe niet naar de begrafenis gaan.
In de jaren zestig kreeg Mugabe nationale bekendheid, als leider van de Zanu-beweging, de Nationale Afrikaanse Unie van Zimbabwe, in de guerrillastrijd tegen de kleine, blanke elite in het Rhodesië van Smith. Die had het land in 1965 onafhankelijk verklaard van het Verenigd Koninkrijk. Na afloop van de bevrijdingsoorlog (1964-1979) werd Mugabe in 1980 premier van Zimbabwe. Zeven jaar later breidde hij zijn macht aanzienlijk uit: het premierschap was opgedoekt, en Mugabe werd de eerste president met verregaande uitvoerende macht.
Trefwoorden van het Mugabe-bewind in zijn latere jaren werden wijdverspreide corruptie, verregaande intimidatie van critici en politieke opposanten, een landhervorming met desastreuze economische gevolgen en zware schendingen van de mensenrechten. 'Mugabe heeft geweld nooit geschuwd', zegt Porteous daarover. 'Begin jaren tachtig liet hij meer dan 20.000 burgers ombrengen in Matabeleland.'
Op buitenlands vlak oogstte Mugabe kritiek om zijn inmenging in Congo's tweede oorlog. Hij schoot de rebellenleider Laurent Kabila eerst te hulp, en zou later de opdracht tot zijn moord hebben gegeven.
De EU en de VS stelden zes jaar geleden een reisverbod tegen hem in, dat Mugabe in 2005 handig omzeilde door in Vaticaanstad - waar het verbod niet geldt - de begrafenis van paus Johannes Paulus II bij te wonen. Daar verschalkte hij de Britse prins Charles, door hem op een onverwacht moment de hand te reiken.
'Lange tijd kwam Mugabe het Westen goed uit, hem tolereren maakte deel uit van de Realpolitik tijdens de Koude Oorlog', besluit Porteous. 'In de jaren negentig wilde niemand ingrijpen toen het drama in Matabeleland zich afspeelde. En toen Zimbabwe het Westen later vijandig gezind werd, had ingrijpen al niet meer veel zin.'
DS, 05-04-2008 (Ine Roox)
'Behalve mijn zeven universitaire titels, heb ik ook nog een diploma in geweld.' Aanvankelijk door het volk van Zimbabwe bejubeld en binnengehaald als nationaal bevrijder, groeide Robert Mugabe (84) de voorbije drie decennia uit tot een dictator die aan de macht verknocht was geraakt en niet meer wilde wijken. 'Vrijwel elke politieke en economische beslissing die Mugabe de voorbije 28 jaar in Zimbabwe nam, had als bedoeling de absolute macht in handen te houden', zegt de Britse Zimbabwe-kenner Tom Porteous. 'Toen hij in 1980 aan de macht kwam, erfde hij een van de meest veelbelovende landen in Afrika.' De Zimbabwanen haalden hem binnen als een van de helden van hun strijd tegen de overheersing door een kleine, blanke minderheid van Britse afkomst. 'In de jaren tachtig was het volk goed doorvoed, goed opgeleid en had het een hoge levensverwachting', zegt Porteous. 'Sinds de doortocht van Robert Mugabe torent de werkloosheid, leeft tachtig procent van de bevolking van minder dan twee dollar per dag en is een derde afhankelijk van internationale voedselhulp.'
In januari schatte het Internationaal Muntfonds (IMF) de intussen legendarische inflatie van Zimbabwe op 150.000 procent. Moet het nog gezegd: geen enkel land ter wereld doet nog slechter.
'Om eender wat te kopen, heb je een stapel bankbiljetten nodig, en de levensverwachting is sinds 1990 gehalveerd, tot 37,3 jaar', zegt Porteous. En dat kan je allemaal terugbrengen tot Mugabe? 'Zo eenvoudig kan het soms zijn: Robert Mugabe heeft Zimbabwe verwoest.'
Hij had tien jaar geleden al moeten opstappen, zei de Zuid-Afrikaanse aartsbisschop Desmond Tutu deze week, die mogelijk de laatste week van Mugabe's decennialange bewind in Zimbabwe is geweest. 'Had hij een jaar of tien geleden een stap opzijgezet, dan was zijn erfenis gered. De Zimbabwanen zouden hem dan herinneren om zijn bevrijdingsstrijd, om zijn onderwijsbeleid...'
Robert Gabriel Mugabe werd geboren in februari 1924 in het district Zvimba, in het zuiden van toenmalig Rhodesië. Na de dood van zijn broer en het vertrek van zijn vader, in 1934, werd Robert de 'man' in de familie Mugabe. Hij genoot een rooms-katholieke opvoeding, studeerde onder meer bij de jezuïeten, waar de Ierse priester Jerome O'Hea de jonge Robert onder zijn vleugels nam.
Mugabe was bijzonder leergierig en een echte boekenwurm. Hij bleef studeren en behaalde meerdere diploma's business en economie aan universiteiten in Zuid-Afrika, Tanzania en Londen. Zelfs toen hij in 1964 wegens 'subversief taalgebruik' tien jaar cel kreeg, profiteerde hij van zijn verblijf in de gevangenis om daar nog eens drie diploma's te behalen. Tijdens die periode stierf zijn vierjarig zoontje, nadat malaria zijn hersenen had aangetast. De blanke leider Ian Smith liet Mugabe niet naar de begrafenis gaan.
In de jaren zestig kreeg Mugabe nationale bekendheid, als leider van de Zanu-beweging, de Nationale Afrikaanse Unie van Zimbabwe, in de guerrillastrijd tegen de kleine, blanke elite in het Rhodesië van Smith. Die had het land in 1965 onafhankelijk verklaard van het Verenigd Koninkrijk. Na afloop van de bevrijdingsoorlog (1964-1979) werd Mugabe in 1980 premier van Zimbabwe. Zeven jaar later breidde hij zijn macht aanzienlijk uit: het premierschap was opgedoekt, en Mugabe werd de eerste president met verregaande uitvoerende macht.
Trefwoorden van het Mugabe-bewind in zijn latere jaren werden wijdverspreide corruptie, verregaande intimidatie van critici en politieke opposanten, een landhervorming met desastreuze economische gevolgen en zware schendingen van de mensenrechten. 'Mugabe heeft geweld nooit geschuwd', zegt Porteous daarover. 'Begin jaren tachtig liet hij meer dan 20.000 burgers ombrengen in Matabeleland.'
Op buitenlands vlak oogstte Mugabe kritiek om zijn inmenging in Congo's tweede oorlog. Hij schoot de rebellenleider Laurent Kabila eerst te hulp, en zou later de opdracht tot zijn moord hebben gegeven.
De EU en de VS stelden zes jaar geleden een reisverbod tegen hem in, dat Mugabe in 2005 handig omzeilde door in Vaticaanstad - waar het verbod niet geldt - de begrafenis van paus Johannes Paulus II bij te wonen. Daar verschalkte hij de Britse prins Charles, door hem op een onverwacht moment de hand te reiken.
'Lange tijd kwam Mugabe het Westen goed uit, hem tolereren maakte deel uit van de Realpolitik tijdens de Koude Oorlog', besluit Porteous. 'In de jaren negentig wilde niemand ingrijpen toen het drama in Matabeleland zich afspeelde. En toen Zimbabwe het Westen later vijandig gezind werd, had ingrijpen al niet meer veel zin.'
DS, 05-04-2008 (Ine Roox)