E.U.: ziek-zieker-ziekst...

[Barst]

Europese grondwet / Het ziekbed van de EU kan lang gaan duren


Verslagen zat de Europese familie bijeen rondom de Grondwet in coma. Niemand durft de stekker eruit te trekken, niemand durft een nieuwe operatie aan te bevelen. We zullen wel zien, was de moedeloze conclusie.


Guy Verhofstadt, de premier van België, had donderdagavond nog strijdbaar geklonken. ,,Ik ben niet bereid de vervroegde begrafenis van de Grondwet te organiseren, want dat zou ook de begrafenis zijn van de idee van een politiek Europa.''

Na het dubbele nee van zijn zuider- en noorderburen, is Verhofstadt nog steeds een overtuigd federalist. Hij droomt van een Europese Unie die uiteindelijk de lidstaten opslokt. ,,Ik wil niet dat we terugvallen tot alleen een vrije markt'', had hij uitgeroepen tijdens het sombere samenzijn met zijn collega-regeringsleiders.

Er waren er meer die probeerden nog een sprankje hoop te ontdekken. Zoals tijdelijk EU-voorzitter Jean Claude Juncker van Luxemburg. De nee-stemmers in Frankrijk en Nederland, betoogde hij, hadden het niet zo goed begrepen. Ze hadden meer uitleg moeten krijgen dat hun zorgen juist weggenomen worden door de Grondwet. Maar Juncker sprak die woorden uit met een stem en een gezichtsuitdrukking die passend waren geweest bij een begrafenis.

Maar de nee-stemmers boden Juncker geen hoop. ,,Het Nederlandse nee is helder'', zei premier Balkenende. ,,Dat is de positie van Nederland, meer is er niet van te maken.'' De Franse president Chirac bracht dezelfde boodschap.

Maar de logische conclusie dat het dus allemaal voor niets is geweest, durft niemand nog te trekken. Ze schuiven de levenloze Grondwet voor zich uit door te vragen om een periode van debat en reflectie. Waarover en wie dat debat zou moeten voeren, bleef onduidelijk.

Een voorstel van voorzitter Jun cker om gedurende die denkperiode de ratificatie in de dertien resterende landen een jaar lang op te schorten, werd niet aanvaard. Want dat moeten die landen zelf beslissen.

Een opmerking van Chirac zal in de achterhoofden blijven knagen: we zullen moeten nadenken over de antigevoelens bij de bevolking over verdere uitbreiding van de EU. Bovendien, zei hij, vindt iedereen dat het bestaande huishoudelijk reglement van de EU, het Verdrag van Nice, ongeschikt is voor een nog grotere unie.

Chirac noemde geen kandidaat-leden bij naam, maar iedereen weet dat het gaat om achtereenvolgens Roemenië, Bulgarije, Kroatië en (over een hele tijd) Turkije. Roemenië en Bulgarije zijn al zo goed als binnen, ook al is het met de hakken over de sloot. Alleen als ze onvoldoende werk maken van de rechtsstaat en de uitbanning van corruptie, kunnen die landen tot 2008 in de wachtkamer worden gehouden.

Het prima draaiende Kroatië was totnogtoe zeer welkom, mits het land nog een vuiltje bij het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag weet weg te werken.

Turkije is de donderwolk aan de horizon. Niemand kan voorspellen hoe Europees Turkije zal zijn over tien, vijftien jaar, als de onderhandelingen, die nog niet eens begonnen zijn, worden afgerond. Niemand kan zeggen welk beeld de EU-burgers dan van het land zullen hebben.

Als die kwesties ook bij het denken over de Grondwet-in-coma worden betrokken, dan zal het ziekbed lang gaan duren.


Trouw, 18-06-2005

[Barst]

EU Leaders Blame Each Other After Summit By JOHN LEICESTER, Associated Press Writer


BRUSSELS, Belgium - European Union leaders blamed each other after a summit collapsed without any real agreement on what lies ahead for the half-century project of uniting the continent. But they agreed Europe is in a crisis.


At an EU summit held amid a growing sense of anxiety and drift, leaders of the 25 member states failed to resolve strident disputes over spending. Nor did they present a clear plan to save a proposed EU constitution that was decisively shot down by voters in France and the Netherlands.

Luxembourg Prime Minister Jean-Claude Juncker called the damage profound. In the weeks ahead, EU diplomats and others "will tell you that Europe is not in crisis," he said early Saturday. "It is in a deep crisis."

The leaders agreed to postpone the November 2006 deadline by which all members were to have ratified the charter. They said the extra time would be used to digest the results of the French and Dutch referendums.

But they didn't explain what will happen next, or how long their period of "reflection" will last. All 25 nations must ratify the charter for it to take effect, and 10 have already done so.

In the meantime, Denmark and Portugal joined Britain in putting their planned referendums on the constitution on ice.

"This is no more than a holding exercise," said Richard Whitman of the London-based think-tank Chatham House.

Among the problems faced by the bloc are mounting competition from growing powerhouses like China, double-digit unemployment in EU heavyweights like France and Germany, and how to deal with membership bids from poor regional neighbors like Turkey.

But EU leaders disagree on the way forward, with France and Britain arguing over the latter's budget refund and the former's prodigious farming subsidies.

At the heart of the problem, there appears to be a widening philosophical gulf among the EU's biggest members. Are free-market economic reforms the answer, as Britain advocates? Can they be reconciled with the generous welfare systems of France and Germany?

On Saturday, Britain's Foreign Secretary Jack Straw blamed the collapse of the summit on member countries that are "trapped in the past" and refuse to reform their economies.

"Europe is divided," he said in an interview with the BBC. "It is essentially a division between whether you want a European Union that is able to cope with the future, or whether you want a European Union that is trapped in the past," he said.

"The choice before Europe and the EU is how we achieve both prosperity and social welfare," Straw said.

Graham Watson, who leads the Liberal Democratic group in the European Parliament, was more blunt. "Europe is leaderless," he said. He warned that "drift and delay rather than decisive action" could characterize EU dealings for months.

EU leaders refused to accept, at least openly, that the proposed constitution is gravely wounded.

"I obstinately want to believe that neither the French nor the Dutch rejected the constitutional treaty," Juncker said.

"Citizens very often say 'no' to the constitution because they refuse Europe in its current state," he said.

There are strong fears in France, the Netherlands and elsewhere that eastward expansion has gone too far, too fast.

The resounding rebuke of the EU constitution in both of those countries was seen as cries of alarm about the expansion process — and European leaders took note by taking enlargement off the summit agenda for the first time in years.

The prospect of membership for predominantly Muslim Turkey raises questions about cultural identity for many Europeans. But some analysts see a deeper dilemma.

"The real problem is that in most European countries — in the 'old' ones, not just in the 'new' ones — there is a total lack of European identity," said Peter Filzmaier, a political scientist at the University of Klagenfurt in Austria.

The constitution was designed to help combat this problem, calling for ever closer union among the bloc's 450 million citizens. It would bestow trappings of statehood — including a flag, a president and an anthem — on the alliance and foster closer cooperation in areas like defense and crime-fighting.

But the skepticism of French and Dutch voters is spreading. Questions have even been asked of the euro, the common currency used by 12 nations that went into circulation in 2002.

In short, there is a growing gap between EU leaders and their people.

"What we can see now is not a crisis of the EU, it is a crisis of the EU elite," said Miroslav Sevcik, director of the Liberal Institute think-tank in the Czech Republic. "They seem not to serve the citizens any more but to form a group of people who attempted to dictate to the others."

___

John Leicester, the Associated Press bureau chief in Paris, has been reporting from France since 2002

[Barst]

EU op drift zonder overeenstemming


Een stuurloze Europese Unie komt volgende week in handen van Tony Blair, de Britse premier. Met een knetterende ruzie op de achtergrond, zal hij proberen een nieuwe koers te vinden.


De 25 regeringsleiders gingen vrijdagnacht na bittere woordenwisselingen naar huis. Op hun EU-top hadden ze niets bereikt: geen oplossing voor de Grondwet en ook geen begroting. Met een vijfvoudig veto, van onder andere Nederland, was het laatste begrotingsvoorstel van voorzitter Luxemburg op de klippen gelopen.

De armste landen van de EU, de nieuwe leden in Oost-Europa, probeerden de kibbelende rijke landen voor schut te zetten. Ze boden vrijdagnacht aan om een deel van de financiële hulp die ze van de EU kunnen verwachten, in te leveren. Zo zouden ze de contributie die de rijkere landen niet willen betalen, kunnen verlagen.

,,Mijn voorstel was een reactie op het egoïsme van enkele lidstaten'', zei de Poolse premier Marek Belka. ,,Ik vroeg: gaat het alleen om geld en zo ja, hoeveel moet het zijn?'' Die zet verraste de top. Maar de nee-zeggers Groot-Brittannië, Zweden, Spanje, Finland en Nederland gaven geen krimp. Premier Balkenende vond dat geen juiste solidariteit, zei hij achteraf. Het was 'onevenwichtig'.

De Franse president Chirac was wel onder de indruk. Hij noemde het Oost-Europese aanbod 'roerend en een goede les voor Europa'.

Toch was het was niet alleen grootmoedigheid van de nieuwe leden. Want zij hebben veel te verliezen nu de begroting voor 2007 tot 2013 misschien pas over een jaar rond komt. Dan is er wellicht te weinig tijd om alle juridische en administratieve regelingen voor hulp aan de nieuwe landen klaar te krijgen.

Vooraf was er al weinig hoop meer dat de Luxemburgse premier Juncker zijn 24 collega's op één lijn zou kunnen krijgen. Sommigen, zoals minister Zalm (financiën), zagen maanden geleden al een mislukking aankomen. ,,Ik heb tegen Juncker gezegd dat als 't hem lukt, ik een brief naar de paus zal schrijven om hem voor te dragen voor zaligverklaring'', zei Zalm in maart al.

Toch bleef er hoop gevestigd op Juncker met zijn lange ervaring als regeringsleider en minister van financiën. Nu Juncker zijn voorzitterschap verbitterd afsluit, mag Tony Blair het proberen als tijdelijk EU-voorzitter. Dat voorzitterschap maakt het voor hem moeilijker om keihard te vechten voor behoud van de grote korting op de EU-contributie die Groot-Brittannië al ruim twintig jaar krijgt.

Wél kan hij proberen, tegen de zin van de zuidelijke landen en vooral Frankrijk in, de in beton verankerde landbouwsubsidies ter discussie te stellen. Veel kans maakt hij niet. Als de belangrijkste nee-stemmer vrijdagnacht heeft hij in de EU krediet verspeeld.

Waarschijnlijk zal zijn opvolger, Oostenrijk, de draad van de begroting begin 2006 oppakken.


Trouw, 20-06-2005