Frankrijk zegt nee

[Barst]

Frankrijk zegt nee


BRUSSEL - De Fransen hebben de Europese grondwet afgekeurd in het referendum dat vandaag gehouden werd. Volgens voorlopige resultaten heeft ongeveer 55 % van de Fransen ,,neen'' gestemd.


De cijfers zijn afkomstig van exit-polls die de Franse televisiestations hielden in samenwerking met een aantal bureaus voor marktonderzoek.France 3 noteerde 55,6 procent voor neen, en 44,4 procent voor ja. France 2 berekende dat 55 procent neen stemde en 45 procent ja. Volgens TF1 heeft 54,5 procent van de kiezers de Europese grondwet verworpen.
Dat het referendum de Franse opinie in bijna twee gelijke kampen verdeelt, ligt in de lijn van de verwachtingen. De laatste opiniepeileingen hadden een voorsprong van tien procent voorspeld voor het neen-kamp.

De opkomst voor het referendum lag hoog. Volgens de eerste cijfers is bijna zeventig procent van de kiezers opgedaagd. Dat is meer dan de opkomst in 1992 bij het referendum over het verdrag van Maastricht.

Tien EU-lidstaten hebben de grondwet al goedgekeurd. Het verdrag moest goedgekeurd worden door alle 25 EU-lidstaten om van kracht te kunnen gaan in november 2006. In principe zet het Franse ,,Neen'' de Europese ratificatie van de grondwet nu op de helling.

Weblog DS, 29/05/2005 - belga, dpa - rab

[Barst]

Eu-referendum frankrijk / Franse volk en regering begrijpen elkaar niet meer


Wat willen de nee-zeggers nu eigenlijk, en wie zijn ze? Op het slagveld van het Franse referendum zijn de verliezers gemakkelijker aan te wijzen dan de overwinnaars.


Frankrijk zegt nee, met overtuiging. Maar pas als er duidelijke antwoorden komen op de vragen die deze uitslag oproept, zullen we weten wie van de neestemmers er werkelijk krijgt wat hij hoopte. Ja, zij die gewoon verlangden naar de grote kladderadatsj. Maar verder?

Komen er nieuwe onderhandelingen over de Europese grondwet, zoals onder meer oud-premier en dissidente socialist Laurent Fabius wil? Treedt Frankrijk uit de EU, zoals in de stoutste dromen van de extreemrechtse leider Jean-Marie Le Pen? Is dit het begin van een nieuw sociaal reveil waar mei '68 niks bij is, zoals de revolutionaire postbode en presidentskandidaat Olivier Besancenot het voor zich ziet? Al diegenen die in weerwil van hun immense onderlinge verschillen samen 'het nee-kamp' zijn gaan heten, zullen zich er nu, in hun overwinningsroes, misschien niet eens druk om maken.

Maar degenen die tot het laatste moment hebben geprobeerd om Frankrijk binnenboord te houden, moeten zich beraden op de toekomst van het land. Doordat het debat over de Europese grondwet de afgelopen maanden zo beheerst is door landelijke thema's, was de reflex van veel waarnemers gisteravond om daarbij eerst de binnenlandse schade te inventariseren en pas daarna over de positie van Frankrijk in Europa te praten.

Eerste constatering: volk en regering zijn definitief van elkaar vervreemd. Na de afstraffingen bij de Europese verkiezingen en vervolgens de regionale en kantonale, waarbij telkens de regeringpartijen zwaar verloren, zegt het electoraat nu rechtstreeks nee tegen een voorstel dat kabinet en president te vuur en te zwaard hebben verdedigd.

Het vermoeden is gerechtvaardigd dat dit nee minstens zozeer tegen die verdedigers als tegen het voorstel zelf is gericht. De voorzitter van de Europese Conventie, oud-president Valéry Giscard d'Estaing, verzocht niet voor niets Chirac en Raffarin om zich buiten de campagne te houden. De 'nieuwe impuls' in de landelijke politiek die president Chirac nu heeft aangekondigd, betekent waarschijnlijk dat Frankrijk deze week een nieuwe premier krijgt en dat de uitgebluste Raffarin zal vertrekken. Maar of dat helpt?

Tweede waarneming: binnen de Franse socialistische partij zijn de stromingen belangrijker geworden dan de partij zelf. Elk van hen had gisteravond een eigen plek gekozen om de uitslag af te wachten - het partijkantoor was voorbehouden aan de ja-stemmers. Eigenlijk kan er niet meer van één Parti Socialiste gesproken worden sinds Fabius en nog enkele anderen voor zichzelf begonnen.

De regering is verliezer, maar als de regering onder druk van de omstandigheden werk zou willen maken van de toenadering tot de socialistische oppositie is het niet zeker dat die onder één telefoonnummer te bereiken is. Dat was het probleem dat Henry Kissinger zei te hebben met Europa, en het lijkt besmettelijk voor degenen die de Europese eenwording willen verdedigen.

Internationaal bezien beleven we de primeur van een Europees voortrekker uit de naoorlogse jaren, die zich ontwikkelde tot twijfelaar bij het verdrag van Maastricht in 1991 en tenslotte tot weigeraar aan het begin van de de 21-ste eeuw. Tot de gaven der Fransen behoort ook het vermogen om op elke fase van dit vreemde proces even trots te zijn. Eén goede reden daartoe hebben ze in elk geval: het Grand Non is de uitslag van waarachtig democratisch debat in alle geledingen van de maatschappij.


Trouw, 30-05-2005