Barst
24th November 2007, 02:14
Pietluttigheid genaamd hoofddoek
Baharak Bashar legt uit waarom ze de tekst van 'Het platform hoofddoek of niet - De vrouw beslist' niet ondertekent.
Tussen mijn mails zat er onlangs de vraag om een platform te onderschrijven met als titel 'Het platform hoofddoek of niet - De vrouw beslist'. De hoofding deed me onmiddellijk denken aan de recent gewonnen strijd (pas in 1990) op 'Abortus of niet - De vrouw beslist', 'Baas over eigen hoofd' versus 'Baas over eigen buik'. Deze laatste zou ik met plezier hebben ondertekend, maar hoofddoeken, dat is een ander paar mouwen.
Op 5 november was er een uitzonderlijke zitting van het Gentse stadsbestuur over 'het dragen van opvallende religieuze, levensbeschouwelijke of ideologische symbolen door stadsambtenaren'. Omdat een dergelijk kledingsrichtlijn er in Antwerpen zonder inspraak en overleg is gekomen, willen de initiatiefnemers van het platform een dergelijk incident in Gent vermijden. Daarom roepen ze iedereen op zich te kanten tegen het verbod op hoofddoeken. Een dergelijk verbod zou de fundamentele grondwettelijke principes met voeten treden, namelijk het 'zelfbeschikkingsrecht van de vrouw', en 'het recht op godsdienstvrijheid'. Het beschermen van dié rechten is noodzakelijk. Maar er zit me iets dwars, namelijk dat ze een veel fundamentelere maatschappelijke discriminatie die alle 'allochtonen' treft, verengen tot het al dan niet dragen van de hoofddoek.
We hebben in België ongeveer 10 procent mensen met buitenlandse roots. Wat ze allen gemeen hebben, met of zonder hoofddoek, is dat ze op de arbeidmarkt gediscrimineerd worden. Hoeveel Congolezen ziet u in een apotheek staan om u te helpen? Hoeveel Marokkaanse rechters lopen er rond? Hoeveel Senegalezen bedienen u aan het bankloket?
Dat noem ik pas discriminatie. Eigenlijk zou dat een belangrijk strijdpunt moeten zijn waar een speciale zitting aan gewijd wordt, in plaats van aan het al dan niet mogen werken met een hoofddoek. Hoe relevant is het hoofddoekdebat in het licht van een bredere maatschappelijke discriminatie?
Het dragen van een hoofddoek zou de neutraliteit van het uitoefenen van een openbare dienstverlening niet in gedrang brengen binnen een actief pluralistische samenleving, menen de initiatiefnemers. Leven we nu niet net in een maatschappij die naar rechts opschuift. Met een politiek die overweegt om de migratie nog meer te beperken, meer eisen stelt aan de 'nieuwe Belgen' betreffende 'integratie', in een maatschappij waar het Vlaams Belang hoogtij viert, waar intolerantie toeneemt? Binnen deze context lijkt het me naïef om te denken dat de introductie van de hoofddoek in openbare diensten niet voor extra weerstand en problemen zal zorgen.
Een tweede argument dat wordt aangehaald is dat een dergelijk verbod streeft naar het onzichtbaar maken van de moslimvrouwen in de stedelijke dienstverlening. Ik vraag me dan af wat is er daar mis mee? Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden minderheden opzettelijk gemarkeerd, nu willen sommige 'geëmancipeerde' moslima's zich zo nodig vrijwillig markeren. Is die reactie van die dames een teken van verveling, fanatisme of een Terecht protest tegen de achterstelling die zij meemaken? Indien het dit laatste is, dan steun ik ze ten volle en ga uit sympathie ook een hoofddoek dragen.
Het derde argument is dat de stad een voorbeeldfunctie zou moeten geven als werkgever en daarom hoofddoeken niet mag weren. Indien er een verbod op de hoofddoek bestaat, dan worden de dames met een hoofddoek uitgesloten van werk en dat is nefast voor hun emancipatie. Het leven gaat nu eenmaal over compromissen sluiten en keuzes maken. Mijns inziens is een dame die de kans krijgt om deel te nemen aan de maatschappij, maar dit weigert omdat er bepaalde algemene kledijrichtlijnen van kracht zijn, een vrouw die haar geloof fanatiek beleeft. En toegeven aan fanatieke principes in een 'seculiere' maatschappij is een gevaarlijk spoor.
Ten slotte hebben de initiatiefnemers het over de emancipatie van de hoofddoekdragende moslima's. Ik citeer: 'Het al of niet dragen van een hoofddoek zegt op zich niets over de emancipatie van de vrouw in kwestie. Het is het feit zelf de keuze te kunnen maken die emancipatorisch is. Dit zelfbeschikkingsrecht van vrouwen is een belangrijke verworvenheid.' Met die stelling ben ik het volledig eens, maar dat zelfbeschikkingsrecht dient aangepast te worden aan verschillende socialen contexten. Sinds kort hechten sommige feministen veel belang aan de 'multiculturele' samenleving en de positie van de moslima's mét hoofddoek. Maar ik vraag me af in hoeverre ze zich achter de hoofddoek-ideologie scharen? Strookt dit met hun eigen feministisch emancipatorische ideologie? Ze roepen hard als naakte vrouwenlichamen als verkoopmiddel worden ingezet. Beseffen ze dan niet dat het bedekken van het vrouwenlichaam eenzelfde betekenis heeft? Hebben ze dan niet door dat in beide gevallen de 'zelfbeschikking' van de vrouw over haar lichaam maatschappelijk gestuurd wordt?
Niemand verbiedt mij in België om in mijn bikini rond te lopen. Maar zo een moskee binnenstappen of naar de bakker gaan, zal me behalve negatieve reacties niets opleveren. Dat dwangmaatregelen een averechts effect hebben op de betrokken individuen, is waar. Maar de betrokkenen moeten ook wat gezond verstand aan de dag leggen en bereid zijn een compromis te sluiten en niet pleiten voor uitzonderingsmaatregelen. De achterstelling van 'allochtonen' moet structureel worden aangepakt. Maar dan moeten we onze verantwoordelijkheid nemen en over de kern van de zaak te debatteren en de aandacht niet laten afleiden door een 'pietluttigheid'.
Baharak Bashar is VRT-redacteur
DS, 23-11-2007
Baharak Bashar legt uit waarom ze de tekst van 'Het platform hoofddoek of niet - De vrouw beslist' niet ondertekent.
Tussen mijn mails zat er onlangs de vraag om een platform te onderschrijven met als titel 'Het platform hoofddoek of niet - De vrouw beslist'. De hoofding deed me onmiddellijk denken aan de recent gewonnen strijd (pas in 1990) op 'Abortus of niet - De vrouw beslist', 'Baas over eigen hoofd' versus 'Baas over eigen buik'. Deze laatste zou ik met plezier hebben ondertekend, maar hoofddoeken, dat is een ander paar mouwen.
Op 5 november was er een uitzonderlijke zitting van het Gentse stadsbestuur over 'het dragen van opvallende religieuze, levensbeschouwelijke of ideologische symbolen door stadsambtenaren'. Omdat een dergelijk kledingsrichtlijn er in Antwerpen zonder inspraak en overleg is gekomen, willen de initiatiefnemers van het platform een dergelijk incident in Gent vermijden. Daarom roepen ze iedereen op zich te kanten tegen het verbod op hoofddoeken. Een dergelijk verbod zou de fundamentele grondwettelijke principes met voeten treden, namelijk het 'zelfbeschikkingsrecht van de vrouw', en 'het recht op godsdienstvrijheid'. Het beschermen van dié rechten is noodzakelijk. Maar er zit me iets dwars, namelijk dat ze een veel fundamentelere maatschappelijke discriminatie die alle 'allochtonen' treft, verengen tot het al dan niet dragen van de hoofddoek.
We hebben in België ongeveer 10 procent mensen met buitenlandse roots. Wat ze allen gemeen hebben, met of zonder hoofddoek, is dat ze op de arbeidmarkt gediscrimineerd worden. Hoeveel Congolezen ziet u in een apotheek staan om u te helpen? Hoeveel Marokkaanse rechters lopen er rond? Hoeveel Senegalezen bedienen u aan het bankloket?
Dat noem ik pas discriminatie. Eigenlijk zou dat een belangrijk strijdpunt moeten zijn waar een speciale zitting aan gewijd wordt, in plaats van aan het al dan niet mogen werken met een hoofddoek. Hoe relevant is het hoofddoekdebat in het licht van een bredere maatschappelijke discriminatie?
Het dragen van een hoofddoek zou de neutraliteit van het uitoefenen van een openbare dienstverlening niet in gedrang brengen binnen een actief pluralistische samenleving, menen de initiatiefnemers. Leven we nu niet net in een maatschappij die naar rechts opschuift. Met een politiek die overweegt om de migratie nog meer te beperken, meer eisen stelt aan de 'nieuwe Belgen' betreffende 'integratie', in een maatschappij waar het Vlaams Belang hoogtij viert, waar intolerantie toeneemt? Binnen deze context lijkt het me naïef om te denken dat de introductie van de hoofddoek in openbare diensten niet voor extra weerstand en problemen zal zorgen.
Een tweede argument dat wordt aangehaald is dat een dergelijk verbod streeft naar het onzichtbaar maken van de moslimvrouwen in de stedelijke dienstverlening. Ik vraag me dan af wat is er daar mis mee? Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden minderheden opzettelijk gemarkeerd, nu willen sommige 'geëmancipeerde' moslima's zich zo nodig vrijwillig markeren. Is die reactie van die dames een teken van verveling, fanatisme of een Terecht protest tegen de achterstelling die zij meemaken? Indien het dit laatste is, dan steun ik ze ten volle en ga uit sympathie ook een hoofddoek dragen.
Het derde argument is dat de stad een voorbeeldfunctie zou moeten geven als werkgever en daarom hoofddoeken niet mag weren. Indien er een verbod op de hoofddoek bestaat, dan worden de dames met een hoofddoek uitgesloten van werk en dat is nefast voor hun emancipatie. Het leven gaat nu eenmaal over compromissen sluiten en keuzes maken. Mijns inziens is een dame die de kans krijgt om deel te nemen aan de maatschappij, maar dit weigert omdat er bepaalde algemene kledijrichtlijnen van kracht zijn, een vrouw die haar geloof fanatiek beleeft. En toegeven aan fanatieke principes in een 'seculiere' maatschappij is een gevaarlijk spoor.
Ten slotte hebben de initiatiefnemers het over de emancipatie van de hoofddoekdragende moslima's. Ik citeer: 'Het al of niet dragen van een hoofddoek zegt op zich niets over de emancipatie van de vrouw in kwestie. Het is het feit zelf de keuze te kunnen maken die emancipatorisch is. Dit zelfbeschikkingsrecht van vrouwen is een belangrijke verworvenheid.' Met die stelling ben ik het volledig eens, maar dat zelfbeschikkingsrecht dient aangepast te worden aan verschillende socialen contexten. Sinds kort hechten sommige feministen veel belang aan de 'multiculturele' samenleving en de positie van de moslima's mét hoofddoek. Maar ik vraag me af in hoeverre ze zich achter de hoofddoek-ideologie scharen? Strookt dit met hun eigen feministisch emancipatorische ideologie? Ze roepen hard als naakte vrouwenlichamen als verkoopmiddel worden ingezet. Beseffen ze dan niet dat het bedekken van het vrouwenlichaam eenzelfde betekenis heeft? Hebben ze dan niet door dat in beide gevallen de 'zelfbeschikking' van de vrouw over haar lichaam maatschappelijk gestuurd wordt?
Niemand verbiedt mij in België om in mijn bikini rond te lopen. Maar zo een moskee binnenstappen of naar de bakker gaan, zal me behalve negatieve reacties niets opleveren. Dat dwangmaatregelen een averechts effect hebben op de betrokken individuen, is waar. Maar de betrokkenen moeten ook wat gezond verstand aan de dag leggen en bereid zijn een compromis te sluiten en niet pleiten voor uitzonderingsmaatregelen. De achterstelling van 'allochtonen' moet structureel worden aangepakt. Maar dan moeten we onze verantwoordelijkheid nemen en over de kern van de zaak te debatteren en de aandacht niet laten afleiden door een 'pietluttigheid'.
Baharak Bashar is VRT-redacteur
DS, 23-11-2007