Barst
8th November 2007, 02:53
Geluk / Doe wat je kunt en wees daarmee tevreden
Hoe doe je dat eigenlijk, gelukkig worden? De komende weken wijzen deskundigen ons de weg naar méér geluk in werk, liefde en levensbeschouwing. Vandaag: Gelukkig(er) worden door te bewegen.
Aanstaande zondag rent een bijzonder groepje mee met de marathon van Brussel: Mik Borsten en een aantal van zijn patiënten. De één lijdt aan depressies, de ander aan psychoses. Maar hardlopen geeft ze vleugels.
Runningtherapeut Mik Borsten: Wie fitter is, kan meer aan.Mik Borsten (45), fysiotherapeut, ’runningtherapeut’ en sportfanaat, wordt van hardlopen gelukkig – o zeker, zegt hij. Voor zichzelf traint hij een uurtje of 20 per week; in zijn werk probeert hij er wat van over te dragen aan mensen die minder gelukkig in het leven staan. Psychiatrische patiënten. Sombere ouderen, met wie hij in de sportschool traint. Werklozen die proberen te komen tot reïntegratie op de arbeidsmarkt.
Reïntegreren door een fitnessprogramma? Ja, dat kan zeker helpen, zegt Borsten. „Wie fitter is, kan meer aan. Werkloze mensen hebben vaak niet veel zelfvertrouwen. Door middel van fitness proberen wij ze in ieder geval fysiek wat sterker te maken. Dat doet iets met hun zelfvertrouwen, hun uitstraling.”
De bewegingstherapeut werkt het grootste deel van zijn tijd in psychiatrisch centrum Zon en Schild in Amersfoort. Daar komt, zegt hij, ’van alles binnen’ aan psychische problematiek: mensen met een acute crisis, met schizofrenie, met een depressie. De patiënten die ervoor in aanmerking komen laat Borsten eerst voorzichtig ruiken aan sport. Hen enthousiasmeren, in beweging krijgen – dat is het grootste obstakel dat hij moet nemen. ,,Lukt dat, dan moet ik vervolgens uitleggen dat het niet de bedoeling is om zo fanatiek mogelijk te gaan trainen. Het gaat erom te doen wat je kúnt – en daar tevreden mee te zijn. We gaan samen sporten, samen rennen, naar eigen vermogen. Dat is moeilijk, want ons wordt altijd geleerd om te streven naar het beste. Prestatiedrang is ook niet alleen verkeerd, maar die moet komen vanuit je eigen ambities. Niet vanuit je ouders of je psychiater.”
Beweging, zegt Mik Borsten gedreven, is een van de basisvoorwaarden voor een gelukkig leven. Daar heb je dagelijks een minimale portie van nodig, net als van voeding, en van liefde. En hardlopen is zo’n goede vorm van beweging omdat het ’monocyclisch’ is. ,,Hardlopen is een beweging die je makkelijk kunt uitvoeren zonder dat je erbij hoeft na te denken. Doordat de intensiteit zo hoog is, werkt het bewustzijnsvernauwend en dat ontspant. De mensen met wie ik werk hebben last van allerlei gedachten die veel onrust geven. Wanneer zij erin slagen om niet aan twintig dingen maar aan één ding te denken, geeft dat rust. Het is eigenlijk een vorm van meditatie.”
Meermalen is uit onderzoek gebleken dat hardlopen de levenskwaliteit van depressieve patiënten verbetert en de depressie doet afnemen. ,,Zeker bij lichte en middelzware depressies kun je beter gaan hardlopen dan antidepressiva slikken”, stelt Borsten. Het zijn de befaamde geluksstofjes in ons hoofd, die aangemaakt worden bij voldoende intensief sporten, die daarvoor waarschijnlijk verantwoordelijk zijn. ,,Wie heel intensief rent, maakt voornamelijk adrenaline aan. Adrenaline is een fantastisch stofje als er een tijger achter je aan zit of als je de bus moet halen, maar die stof laat het bewustzijn op een hoog niveau functioneren en geeft dus ook veel onrust. Als je wilt bewerkstelligen dat mensen zich rustiger en minder depressief gaan voelen, moet je zorgen dat ze langdurig, in een langzaam tempo lopen: dan maken ze vooral serotonine en endorfine aan. Na een half uur lopen zijn die effecten al duidelijk waarneembaar.”
Maar ook voor ’gewone’, gezonde mensen zou Mik Borsten graag dit recept uitschrijven: iedere dag een half uur ’matig intensief bewegen’ (wandelen, fietsen, zwemmen), en twee- tot driemaal per week intensief bewegen, bijvoorbeeld een half uur hardlopen. Met afgrijzen zegt hij: ,,Nog geen dertig procent van de Nederlanders voldoet aan de norm voor gezond bewegen! Dat moet echt omhoog want juist preventie is zo belangrijk. Je kunt beter zorgen dat mensen gelukkig blijven dan dat ze weer gelukkig moeten worden. Beweging, gezonde voeding, stressvermindering: dat is voor iedereen van belang en dat is te beïnvloeden.”
Maar is hardlopen ook voor iedereen weggelegd? Nee natuurlijk, want er zijn een aantal minimale fysieke capaciteiten voor nodig. Plus zelfdiscipline, of een omgeving die je voldoende kan stimuleren. Er zijn gelukkig alternatieven met een iets lagere drempel. Wandelen bijvoorbeeld, zegt hij, is eenzelfde soort beweging als hardlopen, alleen is de intensiteit iets lager en het effect dus ook. Maar effect heeft het wel.
Sporten op zich leidt tot geluk, is zijn stellige overtuiging; met elkáár sporten helemaal. ,,Ik heb laatst met een groepje de Alpe d’Huez beklommen, op de fiets. Er deden patiënten mee maar ook een verpleegkundige en een psychiater. Wanneer je daar boven aankomt, is iedereen moe en voldaan, én iedereen is gelijk. Fantastisch.”
Met dertien patiënten heeft hij inmiddels al een marathon gelopen – en daar waren mensen met zware psychische aandoeningen en zware medicijnen bij. ,,Iedereen leeft daar helemaal naartoe, maar ik waarschuw ze wel: erna krijg je vaak een terugval. Dat is in het hele leven zo: je werkt ergens naartoe, dan val je in een gat en begin je weer opnieuw. Voor mensen die zich hier krampachtig aan vastklampen, kan dat moeilijk zijn.”
En, waarschuwt hij verder, van hardlopen kun je ook ongelukkig worden. ,,Vooral vrouwen lopen het risico om obsessief te gaan sporten. Vrouwen met anorexia, of vrouwen die van zichzelf moeten hardlopen om een schoonheidsideaal te bereiken. Dat is eigenlijk het misbruiken van sport. Ook is het een blessuregevoelige sport. Je kunt ontzettend blij van hardlopen worden, maar er ook blessures aan overhouden waar je niet blij van wordt.”
Trouw, 11-10-2007
Hoe doe je dat eigenlijk, gelukkig worden? De komende weken wijzen deskundigen ons de weg naar méér geluk in werk, liefde en levensbeschouwing. Vandaag: Gelukkig(er) worden door te bewegen.
Aanstaande zondag rent een bijzonder groepje mee met de marathon van Brussel: Mik Borsten en een aantal van zijn patiënten. De één lijdt aan depressies, de ander aan psychoses. Maar hardlopen geeft ze vleugels.
Runningtherapeut Mik Borsten: Wie fitter is, kan meer aan.Mik Borsten (45), fysiotherapeut, ’runningtherapeut’ en sportfanaat, wordt van hardlopen gelukkig – o zeker, zegt hij. Voor zichzelf traint hij een uurtje of 20 per week; in zijn werk probeert hij er wat van over te dragen aan mensen die minder gelukkig in het leven staan. Psychiatrische patiënten. Sombere ouderen, met wie hij in de sportschool traint. Werklozen die proberen te komen tot reïntegratie op de arbeidsmarkt.
Reïntegreren door een fitnessprogramma? Ja, dat kan zeker helpen, zegt Borsten. „Wie fitter is, kan meer aan. Werkloze mensen hebben vaak niet veel zelfvertrouwen. Door middel van fitness proberen wij ze in ieder geval fysiek wat sterker te maken. Dat doet iets met hun zelfvertrouwen, hun uitstraling.”
De bewegingstherapeut werkt het grootste deel van zijn tijd in psychiatrisch centrum Zon en Schild in Amersfoort. Daar komt, zegt hij, ’van alles binnen’ aan psychische problematiek: mensen met een acute crisis, met schizofrenie, met een depressie. De patiënten die ervoor in aanmerking komen laat Borsten eerst voorzichtig ruiken aan sport. Hen enthousiasmeren, in beweging krijgen – dat is het grootste obstakel dat hij moet nemen. ,,Lukt dat, dan moet ik vervolgens uitleggen dat het niet de bedoeling is om zo fanatiek mogelijk te gaan trainen. Het gaat erom te doen wat je kúnt – en daar tevreden mee te zijn. We gaan samen sporten, samen rennen, naar eigen vermogen. Dat is moeilijk, want ons wordt altijd geleerd om te streven naar het beste. Prestatiedrang is ook niet alleen verkeerd, maar die moet komen vanuit je eigen ambities. Niet vanuit je ouders of je psychiater.”
Beweging, zegt Mik Borsten gedreven, is een van de basisvoorwaarden voor een gelukkig leven. Daar heb je dagelijks een minimale portie van nodig, net als van voeding, en van liefde. En hardlopen is zo’n goede vorm van beweging omdat het ’monocyclisch’ is. ,,Hardlopen is een beweging die je makkelijk kunt uitvoeren zonder dat je erbij hoeft na te denken. Doordat de intensiteit zo hoog is, werkt het bewustzijnsvernauwend en dat ontspant. De mensen met wie ik werk hebben last van allerlei gedachten die veel onrust geven. Wanneer zij erin slagen om niet aan twintig dingen maar aan één ding te denken, geeft dat rust. Het is eigenlijk een vorm van meditatie.”
Meermalen is uit onderzoek gebleken dat hardlopen de levenskwaliteit van depressieve patiënten verbetert en de depressie doet afnemen. ,,Zeker bij lichte en middelzware depressies kun je beter gaan hardlopen dan antidepressiva slikken”, stelt Borsten. Het zijn de befaamde geluksstofjes in ons hoofd, die aangemaakt worden bij voldoende intensief sporten, die daarvoor waarschijnlijk verantwoordelijk zijn. ,,Wie heel intensief rent, maakt voornamelijk adrenaline aan. Adrenaline is een fantastisch stofje als er een tijger achter je aan zit of als je de bus moet halen, maar die stof laat het bewustzijn op een hoog niveau functioneren en geeft dus ook veel onrust. Als je wilt bewerkstelligen dat mensen zich rustiger en minder depressief gaan voelen, moet je zorgen dat ze langdurig, in een langzaam tempo lopen: dan maken ze vooral serotonine en endorfine aan. Na een half uur lopen zijn die effecten al duidelijk waarneembaar.”
Maar ook voor ’gewone’, gezonde mensen zou Mik Borsten graag dit recept uitschrijven: iedere dag een half uur ’matig intensief bewegen’ (wandelen, fietsen, zwemmen), en twee- tot driemaal per week intensief bewegen, bijvoorbeeld een half uur hardlopen. Met afgrijzen zegt hij: ,,Nog geen dertig procent van de Nederlanders voldoet aan de norm voor gezond bewegen! Dat moet echt omhoog want juist preventie is zo belangrijk. Je kunt beter zorgen dat mensen gelukkig blijven dan dat ze weer gelukkig moeten worden. Beweging, gezonde voeding, stressvermindering: dat is voor iedereen van belang en dat is te beïnvloeden.”
Maar is hardlopen ook voor iedereen weggelegd? Nee natuurlijk, want er zijn een aantal minimale fysieke capaciteiten voor nodig. Plus zelfdiscipline, of een omgeving die je voldoende kan stimuleren. Er zijn gelukkig alternatieven met een iets lagere drempel. Wandelen bijvoorbeeld, zegt hij, is eenzelfde soort beweging als hardlopen, alleen is de intensiteit iets lager en het effect dus ook. Maar effect heeft het wel.
Sporten op zich leidt tot geluk, is zijn stellige overtuiging; met elkáár sporten helemaal. ,,Ik heb laatst met een groepje de Alpe d’Huez beklommen, op de fiets. Er deden patiënten mee maar ook een verpleegkundige en een psychiater. Wanneer je daar boven aankomt, is iedereen moe en voldaan, én iedereen is gelijk. Fantastisch.”
Met dertien patiënten heeft hij inmiddels al een marathon gelopen – en daar waren mensen met zware psychische aandoeningen en zware medicijnen bij. ,,Iedereen leeft daar helemaal naartoe, maar ik waarschuw ze wel: erna krijg je vaak een terugval. Dat is in het hele leven zo: je werkt ergens naartoe, dan val je in een gat en begin je weer opnieuw. Voor mensen die zich hier krampachtig aan vastklampen, kan dat moeilijk zijn.”
En, waarschuwt hij verder, van hardlopen kun je ook ongelukkig worden. ,,Vooral vrouwen lopen het risico om obsessief te gaan sporten. Vrouwen met anorexia, of vrouwen die van zichzelf moeten hardlopen om een schoonheidsideaal te bereiken. Dat is eigenlijk het misbruiken van sport. Ook is het een blessuregevoelige sport. Je kunt ontzettend blij van hardlopen worden, maar er ook blessures aan overhouden waar je niet blij van wordt.”
Trouw, 11-10-2007