Barst
7th November 2007, 16:02
Wat u moet weten over Brussel-Halle-Vilvoorde - Een institutioneel buitenbeentje in 10 vragen en antwoorden
BRUSSEL - De eis van 25 Vlaams-Brabantse gemeenten om de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde te splitsen, doet communautaire spanning in de Weststraat stijgen. Waarover gaat de heisa precies? Wat maakt de kieskring tot een institutioneel buitenbeentje? Mogen dissidente gemeenten zomaar verkiezingen boycotten?
1 Wat maakt de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde uniek?
Het federale België bestaat uit drie eentalige gebieden (het Nederlandse, het Franse en het Duitse) en één tweetalig gebied (Brussel-Hoofdstad). De administratieve en gerechtelijke indeling van ons land is op die taalgebieden gebaseerd. De enige uitzondering is Brussel-Halle-Vilvoorde. Die kieskring strekt zich uit over twee verschillende taalgebieden. Ze omvat de 19 gemeenten van het tweetalige gebied Brussel en de 35 gemeenten uit Vlaams-Brabant.
2. Welke invloed heeft het niet-splitsen?
Dankzij de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde kunnen Franstalige partijen voor de federale en Europese verkiezingen stemmen ronselen in de 35 Vlaamse gemeenten. Bij de federale verkiezingen van 2003 ging het om ruim 73.000 stemmen. In Brussel kunnen Vlamingen op hun beurt voor de Vlaamse kandidaten uit Halle-Vilvoorde stemmen.
3. Waarover verschillen de Vlaamse en de Franstalige partijen van mening?
De Vlaamse partijen vragen een splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde in drie kieskringen:
Vlaams-Brabant, Waals-Brabant en Brussel. Op die manier hopen ze de sluipende verfransing van de regio te stoppen. De Franstalige politici zijn daar resoluut tegen gekant. Zij willen niet weten van een splitsing. ,,On n'y touche pas'', klinkt het unisono. Niet voor de verkiezingen van 13 juni en niet erna.
4. Waaruit bestaat de boycot van de dissidente gemeenten?
De 25 gemeenten dreigen met een boycot van de Europese verkiezingen als de kieskring niet wordt gesplitst. Die boycot neemt de vorm aan van een weigering om de kiezerslijsten vast te leggen door het college van burgemeester en schepenen. Voor de Europese verkiezingen moet een aparte kiezerslijst worden opgemaakt, omdat ook niet-Belgen uit de EU aan die verkiezingen kunnen deelnemen.
5. Zitten alle burgemeesters op dezelfde lijn?
Niet alle dissidente burgemeesters zijn bereid even ver te gaan. Negen gemeenten hebben de kiezerslijst voor de Europese verkiezingen vastgesteld op voorwaarde dat de kieskring voor 13 juni wordt gesplitst. 16 andere hebben de kiezerslijst onder het voorbehoud van de splitsing vastgesteld. Zij behouden zich het recht voor, wanneer aan het voorbehoud niet is voldaan, de uitslag van de Europese verkiezingen aan te vechten. Tien gemeenten houden zich afzijdig. Het gaat naast de taalgrensgemeente Bever en de zes faciliteitengemeenten rond Brussel om Merchtem, Affligem en Dilbeek.
6. Mogen gemeenten verkiezingen boycotten?
Volgens de 25 dissidenten is de bestaande situatie in strijd met de Grondwet omdat ze geen rekening houdt met de grondwettelijke indeling van het land in taalgebieden, gewesten en gemeenschappen. Daarnaast is er een arrest van het Arbitragehof. In mei vorig jaar kreeg de federale overheid van het hof vier jaar de tijd om een provinciale kieskring Vlaams-Brabant op te richten en bijgevolg de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde (BHV) te splitsen. Het hof merkte wel op dat er bij een splitsing bijzondere modaliteiten kunnen gelden ,,om de gewettigde belangen van de Nederlandstaligen en de Franstaligen in de vroegere provincie te vrijwaren''.
Voor de Franstaligen is het eenvoudig. Ze benadrukken dat het verboden is het normale verloop van verkiezingen te hinderen. Minister van binnenlandse Zaken Patrick Dewael (VLD) moet volgens hen optreden bij eventuele acties. Die laatste heeft al aangekondigd dat de voorzitter van het hoofdbureau van de kieskring kan ingrijpen. De dissidente burgemeesters betwisten dat.
7. Wie kan optreden tegen dissidente burgemeesters en schepenen?
De Vlaamse minister van Binnenlandse Aangelegenheden, Paul Van Grembergen (Spirit), is bevoegd voor het toezicht op de schepenen. Hij heeft al aangekondigd niet op te treden tegen Vlaamse schepenen die de Europese verkiezingen boycotten. Zijn federale collega Patrick Dewael (VLD) is voorlopig nog bevoegd voor tuchtmaatregelen tegen burgemeesters. In een antwoord op een parlementaire vraag antwoordde Dewael onlangs dat burgemeesters over een politieke kwestie een mening mogen hebben en deze ook mogen uiten. ,,Maar dat mag niet leiden tot handelingen waarbij de uitoefening van de politieke rechten van de burgers in het gedrang komt.'' Indien een burgemeester zijn wettelijke verplichtingen op 13 juni niet nakomt, kan dit volgens Dewael geïnterpreteerd worden als een grove nalatigheid zoals bepaald in artikel 82 van de nieuwe gemeentewet. Dat artikel voorziet dat de burgemeester in dat geval voor hoogstens drie maanden geschorst of afgezet kan worden.
8. Kunnen Franstaligen in Vlaanderen na een splitsing nog stemmen voor Franstalige kandidaten?
Niets belet de Franstaligen een aparte lijst in te dienen. Bij de verkiezingen van het Vlaams parlement in er geen kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde, wel een kieskring Vlaams-Brabant. MR, PS en CDH bundelen er de krachten en trekken onder de naam Union des Francophones (UF) naar de kiezer. Het verschil met de bestaande situatie is dat de Franstalige politieke tenoren niet op die lijsten staan en partijen als de UF met een probleem van naamsbekendheid kampen. De resultaten van de voorbije verkiezingen tonen het verschil aan. Bij de federale verkiezingen van 2003 haalden de Franstalige partijen in Halle-Vilvoorde 73.000 stemmen, bij de regionale verkiezingen waren dat er slechts 36.000 voor het UF
9. Heeft de boycot een invloed op het aantal verkozen Franstaligen?
De zetelverdeling voor het Europees parlement ligt wettelijk vast. Het gaat om 14 zetels voor het Nederlandse taalgebied, 9 voor het Frans en 1 voor het Duitse. Voor de Kamer van Volksvertegenwoordigers ligt de zaak anders. In de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde zijn in totaal 22 zetels te verdelen. Bij de verkiezingen van 1999 haalden Franstaligen en Nederlandstaligen ieder elf zetels. In 2003 haalden de Nederlandstaligen slechts 9 zetels en de Franstaligen 13. Bij eventuele onderhandelingen over de splitsing zal die betere uitgangspositie ongetwijfeld uitgespeeld worden door de Franstaligen.
10. Welke oplossingen kunnen er uit de bus komen?
De splitsing van de kieskring kan via een gewone wet gerealiseerd worden. De Vlaamse kamerleden zijn in de meerderheid en zouden dat theoretisch kunnen. De Vlaamse socialisten en liberalen willen de splitsing pas na de verkiezingen bespreken in het Forum, zoals overeengekomen in het paarse regeerakkoord. Als de Franstaligen akkoord gaan met een splitsing zullen ze daarvoor ongetwijfeld een zware prijs vragen.
DS, 20-04-2004 (Steven Samyn)
BRUSSEL - De eis van 25 Vlaams-Brabantse gemeenten om de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde te splitsen, doet communautaire spanning in de Weststraat stijgen. Waarover gaat de heisa precies? Wat maakt de kieskring tot een institutioneel buitenbeentje? Mogen dissidente gemeenten zomaar verkiezingen boycotten?
1 Wat maakt de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde uniek?
Het federale België bestaat uit drie eentalige gebieden (het Nederlandse, het Franse en het Duitse) en één tweetalig gebied (Brussel-Hoofdstad). De administratieve en gerechtelijke indeling van ons land is op die taalgebieden gebaseerd. De enige uitzondering is Brussel-Halle-Vilvoorde. Die kieskring strekt zich uit over twee verschillende taalgebieden. Ze omvat de 19 gemeenten van het tweetalige gebied Brussel en de 35 gemeenten uit Vlaams-Brabant.
2. Welke invloed heeft het niet-splitsen?
Dankzij de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde kunnen Franstalige partijen voor de federale en Europese verkiezingen stemmen ronselen in de 35 Vlaamse gemeenten. Bij de federale verkiezingen van 2003 ging het om ruim 73.000 stemmen. In Brussel kunnen Vlamingen op hun beurt voor de Vlaamse kandidaten uit Halle-Vilvoorde stemmen.
3. Waarover verschillen de Vlaamse en de Franstalige partijen van mening?
De Vlaamse partijen vragen een splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde in drie kieskringen:
Vlaams-Brabant, Waals-Brabant en Brussel. Op die manier hopen ze de sluipende verfransing van de regio te stoppen. De Franstalige politici zijn daar resoluut tegen gekant. Zij willen niet weten van een splitsing. ,,On n'y touche pas'', klinkt het unisono. Niet voor de verkiezingen van 13 juni en niet erna.
4. Waaruit bestaat de boycot van de dissidente gemeenten?
De 25 gemeenten dreigen met een boycot van de Europese verkiezingen als de kieskring niet wordt gesplitst. Die boycot neemt de vorm aan van een weigering om de kiezerslijsten vast te leggen door het college van burgemeester en schepenen. Voor de Europese verkiezingen moet een aparte kiezerslijst worden opgemaakt, omdat ook niet-Belgen uit de EU aan die verkiezingen kunnen deelnemen.
5. Zitten alle burgemeesters op dezelfde lijn?
Niet alle dissidente burgemeesters zijn bereid even ver te gaan. Negen gemeenten hebben de kiezerslijst voor de Europese verkiezingen vastgesteld op voorwaarde dat de kieskring voor 13 juni wordt gesplitst. 16 andere hebben de kiezerslijst onder het voorbehoud van de splitsing vastgesteld. Zij behouden zich het recht voor, wanneer aan het voorbehoud niet is voldaan, de uitslag van de Europese verkiezingen aan te vechten. Tien gemeenten houden zich afzijdig. Het gaat naast de taalgrensgemeente Bever en de zes faciliteitengemeenten rond Brussel om Merchtem, Affligem en Dilbeek.
6. Mogen gemeenten verkiezingen boycotten?
Volgens de 25 dissidenten is de bestaande situatie in strijd met de Grondwet omdat ze geen rekening houdt met de grondwettelijke indeling van het land in taalgebieden, gewesten en gemeenschappen. Daarnaast is er een arrest van het Arbitragehof. In mei vorig jaar kreeg de federale overheid van het hof vier jaar de tijd om een provinciale kieskring Vlaams-Brabant op te richten en bijgevolg de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde (BHV) te splitsen. Het hof merkte wel op dat er bij een splitsing bijzondere modaliteiten kunnen gelden ,,om de gewettigde belangen van de Nederlandstaligen en de Franstaligen in de vroegere provincie te vrijwaren''.
Voor de Franstaligen is het eenvoudig. Ze benadrukken dat het verboden is het normale verloop van verkiezingen te hinderen. Minister van binnenlandse Zaken Patrick Dewael (VLD) moet volgens hen optreden bij eventuele acties. Die laatste heeft al aangekondigd dat de voorzitter van het hoofdbureau van de kieskring kan ingrijpen. De dissidente burgemeesters betwisten dat.
7. Wie kan optreden tegen dissidente burgemeesters en schepenen?
De Vlaamse minister van Binnenlandse Aangelegenheden, Paul Van Grembergen (Spirit), is bevoegd voor het toezicht op de schepenen. Hij heeft al aangekondigd niet op te treden tegen Vlaamse schepenen die de Europese verkiezingen boycotten. Zijn federale collega Patrick Dewael (VLD) is voorlopig nog bevoegd voor tuchtmaatregelen tegen burgemeesters. In een antwoord op een parlementaire vraag antwoordde Dewael onlangs dat burgemeesters over een politieke kwestie een mening mogen hebben en deze ook mogen uiten. ,,Maar dat mag niet leiden tot handelingen waarbij de uitoefening van de politieke rechten van de burgers in het gedrang komt.'' Indien een burgemeester zijn wettelijke verplichtingen op 13 juni niet nakomt, kan dit volgens Dewael geïnterpreteerd worden als een grove nalatigheid zoals bepaald in artikel 82 van de nieuwe gemeentewet. Dat artikel voorziet dat de burgemeester in dat geval voor hoogstens drie maanden geschorst of afgezet kan worden.
8. Kunnen Franstaligen in Vlaanderen na een splitsing nog stemmen voor Franstalige kandidaten?
Niets belet de Franstaligen een aparte lijst in te dienen. Bij de verkiezingen van het Vlaams parlement in er geen kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde, wel een kieskring Vlaams-Brabant. MR, PS en CDH bundelen er de krachten en trekken onder de naam Union des Francophones (UF) naar de kiezer. Het verschil met de bestaande situatie is dat de Franstalige politieke tenoren niet op die lijsten staan en partijen als de UF met een probleem van naamsbekendheid kampen. De resultaten van de voorbije verkiezingen tonen het verschil aan. Bij de federale verkiezingen van 2003 haalden de Franstalige partijen in Halle-Vilvoorde 73.000 stemmen, bij de regionale verkiezingen waren dat er slechts 36.000 voor het UF
9. Heeft de boycot een invloed op het aantal verkozen Franstaligen?
De zetelverdeling voor het Europees parlement ligt wettelijk vast. Het gaat om 14 zetels voor het Nederlandse taalgebied, 9 voor het Frans en 1 voor het Duitse. Voor de Kamer van Volksvertegenwoordigers ligt de zaak anders. In de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde zijn in totaal 22 zetels te verdelen. Bij de verkiezingen van 1999 haalden Franstaligen en Nederlandstaligen ieder elf zetels. In 2003 haalden de Nederlandstaligen slechts 9 zetels en de Franstaligen 13. Bij eventuele onderhandelingen over de splitsing zal die betere uitgangspositie ongetwijfeld uitgespeeld worden door de Franstaligen.
10. Welke oplossingen kunnen er uit de bus komen?
De splitsing van de kieskring kan via een gewone wet gerealiseerd worden. De Vlaamse kamerleden zijn in de meerderheid en zouden dat theoretisch kunnen. De Vlaamse socialisten en liberalen willen de splitsing pas na de verkiezingen bespreken in het Forum, zoals overeengekomen in het paarse regeerakkoord. Als de Franstaligen akkoord gaan met een splitsing zullen ze daarvoor ongetwijfeld een zware prijs vragen.
DS, 20-04-2004 (Steven Samyn)