Barst
2nd November 2007, 15:37
Ouders staan niet aan de zijlijn
BRUSSEL - 'Ouders en kinderen zijn niet elkaars spiegelbeeld, maar ze laten onmiskenbaar hun stempel na', zegt Jessy Siongers, doctor in de Sociale Wetenschappen van de VUB.
'Als ik aan het begin van het interview aan jongeren vroeg of en door wie ze beïnvloed werden, dan antwoordden ze allemaal dat ze hun eigen keuzes hadden gemaakt en hun eigen mening hadden gevormd. Maar op het einde van het interview stelden ze vast dat ze meer gelijkenissen met hun ouders vertonen dan ze dachten.' Dat zegt VUB-sociologe Jessy Siongers.
Voor haar doctoraatsonderzoek onderzocht ze in welke mate ouders invloed hebben op de culturele smaak en maatschappelijke mening van hun kinderen. Ze peilde naar hoe ouders en hun kinderen ( 16- 18 jaar) denken over allochtonen, criminaliteit, democratie en het nastreven van eigenbelang. Daarvoor legde ze 6.974ouder-kindparen een aantal stellingen voor zoals: 'allochtonen nemen ons werk af', 'we moeten erop toezien dat we ons ras zuiver houden', 'om het even wat iemand gedaan heeft, hij heeft altijd recht op een eerlijk proces' of 'zonder politieke partijen zou het beter gaan in het land'.
De culturele smaak van ouders en kinderen werd getoetst door hen 30 muziekgenres, 17 soorten televisieprogramma's en 15 soorten filmgenres voor te leggen. Daarnaast deed Siongers zo'n 20 diepte-interviews met ouder-kindparen.
Wat is uw conclusie?
'Jongeren en hun ouders vinden authenticiteit en zelfontplooiing belangrijk. Zeker op het vlak van smaakontwikkeling willen ouders niet te bemoeizuchtig optreden. Dat hoort nu eenmaal bij de jeugdcultuur, zo denken ze. Toch worden kinderen in hun maatschappijvisie en smaak erg beïnvloed door hun ouders.'
'De grootste invloed is er inzake allochtonen en verdraagzaamheid en hun visie op criminaliteit. Ouders die zich verdraagzaam opstellen, hebben vaak kinderen die verdraagzaam zijn.'
'Ouders hebben een rechtstreekse invloed op de kinderen. Zij worden immers dagelijks geconfronteerd met de houdingen die hun ouders voorleven en in gezinnen wordt frequent gediscussieerd over maatschappelijke thema's. Ouders hopen ook dat ze op die manier hun kijk op de samenleving kunnen doorgeven. Ouders en kinderen halen hun argumenten vaak uit de media. Wat in de krant staat, wordt vaak als aanleiding tot discussie gebruikt. Op die manier doen de media ook aan agendasetting.'
'Ouders fungeren duidelijk nog als voorbeeld. Onbewust gaan de kinderen het gedrag van hun ouders imiteren, opslaan, reproduceren. Uit de diepte-interviews bleek duidelijk dat de argumenten om bepaalde stellingen te verdedigen, bij ouders en kinderen erg gelijklopend waren.'
Is de invloed ook zo sterk als het om culturele interesses gaat?
'Wat de culturele smaak betreft, onderscheiden we vier cultuurtypes. De cultureel correcte stijl: jongeren die van klassieke muziek, jazz, wereldmuziek houden, voor het journaal, actualiteitsprogramma's, praatprogramma's en cultfilms kiezen. De machostijl: vooral jongens die voor techno en gabbermuziek kiezen, de voorkeur geven aan gevecht-,actie- en avonturenfilms. De amusementsstijl: diegenen die een voorkeur hebben voor shows, soaps, romantische films, hitparademuziek en disco. En ten slotte de alternatieven, die van new wave, grunge, reggae houden.'
'De invloed van de ouders is hier minder groot, ten nadele van de vrienden, en minder rechtstreeks, behalve voor de groep die tot de categorie “amusement, behoort. Daar zien we een sterke invloed van de ouders, ook voor wat hun “afkeur, van bepaalde zaken betreft.'
'Maar ouders hebben wel onrechtstreeks een invloed. Zij geleiden hun kinderen naar bepaalde onderwijsvormen en beïnvloeden zo de keuze van de vrienden. Ze hebben een invloed op de keuze van vrijetijdsbesteding en bepalen mee naar welke televisiezenders er gekeken wordt en welke krant er wordt gelezen.'
'Als ouders en kinderen een vergelijkbaar onderwijsniveau hebben, versterkt dat hun invloed nog.'
Waarom denken we dan al zo lang dat ouders nauwelijks invloed hebben op hoe onze kinderen denken en op wat ze doen?
'Door een aantal ontwikkelingen in de jaren vijftig. Onderwijs en media hebben de laatste decennia aan impact gewonnen. Het aantal zenders dat we kunnen bekijken, is gigantisch, we brengen ook veel meer uren voor de televisie door dan dertig jaar geleden. We gaan naar de crèche vanaf onze babytijd en volgen onderwijs tot we twintiger zijn. bovendien is het pakket dat het onderwijs behandelt, veel ruimer geworden. Daardoor denken mensen binnen én buiten de wetenschap dat de impact van ouders op hun kinderen gedaald is.'
'Bovendien groeien steeds meer kinderen op in een gebroken gezin. Ook daardoor denken mama en papa dat hun invloed daalt. Ook relaties binnen gezinnen zijn veranderd: ouders waren vroeger gezagsfiguren, nu is er veel meer dialoog. Dat alles valt dan nog samen met een aantal culturele verschuivingen: we hebben allemaal veel meer aandacht voor zelfontplooiing en authenticiteit.'
'Maar al die veranderingen betekenen dus niet dat ouders geen invloed meer hebben op hun kinderen.'
Hebben moeders meer invloed op hun dochter en vaders meer invloed op hun zoon?
'De jongeren die de vragenlijst invulden, mochten die door moeder of vader laten invullen. In 68 procent van de gevallen was het de moeder die de vragen invulde. Dus hebben we die gender-invloed gecontroleerd, maar die bleek er niet te zijn.'
Broers en zussen verschillen wel vaak heel erg van elkaar. Hoe verklaar je dat dan?
'Ik beweer ook niet dat ouders en kinderen elkaars spiegelbeeld zijn. Vrienden, vrijetijdsbesteding, wat je studeert, speelt ook een rol.'
Is er een verschil tussen kinderen die uit gebroken gezinnen komen en kinderen die nog bij beide ouders wonen?
'De waarde-overdracht inzake allochtonen en verdraagzaamheid is iets minder sterk bij kinderen die in een gebroken gezin opgroeien, maar dat is de enige uitzondering. Voor al de andere aspecten die ik onderzocht heb, is er geen verschil.'
Hebben moeders die buitenshuis werken, minder invloed op hun kinderen?
'Helemaal niet, veeleer integendeel.'
Er is jarenlang gedacht dat de vrienden de belangrijkste rol speelden. Klopt dat dan niet?
'We hebben gevraagd wie hun beste vriend in de klas was en zo konden we de smaken en houdingen van vrienden aan elkaar koppelen. Daaruit bleek dat ouders minstens een even grote invloed hebben op de maatschappijvisie van de jongeren dan de vrienden. Vrienden wegen wel zwaarder door voor wat betreft de culturele smaak.'
'Ik beweer ook niet dat ouders en kinderen elkaars spiegelbeeld zijn en dat er geen ruimte is voor de jongeren om zichzelf te ontplooien. Maar het idee dat ouders alleen maar toekijken van aan de zijlijn, klopt helemaal niet met de werkelijkheid.'
DS, 02-11-2007 (Inge Ghijs)
BRUSSEL - 'Ouders en kinderen zijn niet elkaars spiegelbeeld, maar ze laten onmiskenbaar hun stempel na', zegt Jessy Siongers, doctor in de Sociale Wetenschappen van de VUB.
'Als ik aan het begin van het interview aan jongeren vroeg of en door wie ze beïnvloed werden, dan antwoordden ze allemaal dat ze hun eigen keuzes hadden gemaakt en hun eigen mening hadden gevormd. Maar op het einde van het interview stelden ze vast dat ze meer gelijkenissen met hun ouders vertonen dan ze dachten.' Dat zegt VUB-sociologe Jessy Siongers.
Voor haar doctoraatsonderzoek onderzocht ze in welke mate ouders invloed hebben op de culturele smaak en maatschappelijke mening van hun kinderen. Ze peilde naar hoe ouders en hun kinderen ( 16- 18 jaar) denken over allochtonen, criminaliteit, democratie en het nastreven van eigenbelang. Daarvoor legde ze 6.974ouder-kindparen een aantal stellingen voor zoals: 'allochtonen nemen ons werk af', 'we moeten erop toezien dat we ons ras zuiver houden', 'om het even wat iemand gedaan heeft, hij heeft altijd recht op een eerlijk proces' of 'zonder politieke partijen zou het beter gaan in het land'.
De culturele smaak van ouders en kinderen werd getoetst door hen 30 muziekgenres, 17 soorten televisieprogramma's en 15 soorten filmgenres voor te leggen. Daarnaast deed Siongers zo'n 20 diepte-interviews met ouder-kindparen.
Wat is uw conclusie?
'Jongeren en hun ouders vinden authenticiteit en zelfontplooiing belangrijk. Zeker op het vlak van smaakontwikkeling willen ouders niet te bemoeizuchtig optreden. Dat hoort nu eenmaal bij de jeugdcultuur, zo denken ze. Toch worden kinderen in hun maatschappijvisie en smaak erg beïnvloed door hun ouders.'
'De grootste invloed is er inzake allochtonen en verdraagzaamheid en hun visie op criminaliteit. Ouders die zich verdraagzaam opstellen, hebben vaak kinderen die verdraagzaam zijn.'
'Ouders hebben een rechtstreekse invloed op de kinderen. Zij worden immers dagelijks geconfronteerd met de houdingen die hun ouders voorleven en in gezinnen wordt frequent gediscussieerd over maatschappelijke thema's. Ouders hopen ook dat ze op die manier hun kijk op de samenleving kunnen doorgeven. Ouders en kinderen halen hun argumenten vaak uit de media. Wat in de krant staat, wordt vaak als aanleiding tot discussie gebruikt. Op die manier doen de media ook aan agendasetting.'
'Ouders fungeren duidelijk nog als voorbeeld. Onbewust gaan de kinderen het gedrag van hun ouders imiteren, opslaan, reproduceren. Uit de diepte-interviews bleek duidelijk dat de argumenten om bepaalde stellingen te verdedigen, bij ouders en kinderen erg gelijklopend waren.'
Is de invloed ook zo sterk als het om culturele interesses gaat?
'Wat de culturele smaak betreft, onderscheiden we vier cultuurtypes. De cultureel correcte stijl: jongeren die van klassieke muziek, jazz, wereldmuziek houden, voor het journaal, actualiteitsprogramma's, praatprogramma's en cultfilms kiezen. De machostijl: vooral jongens die voor techno en gabbermuziek kiezen, de voorkeur geven aan gevecht-,actie- en avonturenfilms. De amusementsstijl: diegenen die een voorkeur hebben voor shows, soaps, romantische films, hitparademuziek en disco. En ten slotte de alternatieven, die van new wave, grunge, reggae houden.'
'De invloed van de ouders is hier minder groot, ten nadele van de vrienden, en minder rechtstreeks, behalve voor de groep die tot de categorie “amusement, behoort. Daar zien we een sterke invloed van de ouders, ook voor wat hun “afkeur, van bepaalde zaken betreft.'
'Maar ouders hebben wel onrechtstreeks een invloed. Zij geleiden hun kinderen naar bepaalde onderwijsvormen en beïnvloeden zo de keuze van de vrienden. Ze hebben een invloed op de keuze van vrijetijdsbesteding en bepalen mee naar welke televisiezenders er gekeken wordt en welke krant er wordt gelezen.'
'Als ouders en kinderen een vergelijkbaar onderwijsniveau hebben, versterkt dat hun invloed nog.'
Waarom denken we dan al zo lang dat ouders nauwelijks invloed hebben op hoe onze kinderen denken en op wat ze doen?
'Door een aantal ontwikkelingen in de jaren vijftig. Onderwijs en media hebben de laatste decennia aan impact gewonnen. Het aantal zenders dat we kunnen bekijken, is gigantisch, we brengen ook veel meer uren voor de televisie door dan dertig jaar geleden. We gaan naar de crèche vanaf onze babytijd en volgen onderwijs tot we twintiger zijn. bovendien is het pakket dat het onderwijs behandelt, veel ruimer geworden. Daardoor denken mensen binnen én buiten de wetenschap dat de impact van ouders op hun kinderen gedaald is.'
'Bovendien groeien steeds meer kinderen op in een gebroken gezin. Ook daardoor denken mama en papa dat hun invloed daalt. Ook relaties binnen gezinnen zijn veranderd: ouders waren vroeger gezagsfiguren, nu is er veel meer dialoog. Dat alles valt dan nog samen met een aantal culturele verschuivingen: we hebben allemaal veel meer aandacht voor zelfontplooiing en authenticiteit.'
'Maar al die veranderingen betekenen dus niet dat ouders geen invloed meer hebben op hun kinderen.'
Hebben moeders meer invloed op hun dochter en vaders meer invloed op hun zoon?
'De jongeren die de vragenlijst invulden, mochten die door moeder of vader laten invullen. In 68 procent van de gevallen was het de moeder die de vragen invulde. Dus hebben we die gender-invloed gecontroleerd, maar die bleek er niet te zijn.'
Broers en zussen verschillen wel vaak heel erg van elkaar. Hoe verklaar je dat dan?
'Ik beweer ook niet dat ouders en kinderen elkaars spiegelbeeld zijn. Vrienden, vrijetijdsbesteding, wat je studeert, speelt ook een rol.'
Is er een verschil tussen kinderen die uit gebroken gezinnen komen en kinderen die nog bij beide ouders wonen?
'De waarde-overdracht inzake allochtonen en verdraagzaamheid is iets minder sterk bij kinderen die in een gebroken gezin opgroeien, maar dat is de enige uitzondering. Voor al de andere aspecten die ik onderzocht heb, is er geen verschil.'
Hebben moeders die buitenshuis werken, minder invloed op hun kinderen?
'Helemaal niet, veeleer integendeel.'
Er is jarenlang gedacht dat de vrienden de belangrijkste rol speelden. Klopt dat dan niet?
'We hebben gevraagd wie hun beste vriend in de klas was en zo konden we de smaken en houdingen van vrienden aan elkaar koppelen. Daaruit bleek dat ouders minstens een even grote invloed hebben op de maatschappijvisie van de jongeren dan de vrienden. Vrienden wegen wel zwaarder door voor wat betreft de culturele smaak.'
'Ik beweer ook niet dat ouders en kinderen elkaars spiegelbeeld zijn en dat er geen ruimte is voor de jongeren om zichzelf te ontplooien. Maar het idee dat ouders alleen maar toekijken van aan de zijlijn, klopt helemaal niet met de werkelijkheid.'
DS, 02-11-2007 (Inge Ghijs)