Barst
3rd May 2005, 03:03
'Vroeger keek ik alleen naar de plaatjes'
Dat iedereen kan lezen en schrijven is bijna een vanzelfsprekendheid geworden. Toch zijn een miljoen Nederlandssprekenden praktisch analfabeet.
Klasgenoot Roy wordt vandaag 40 jaar. Daarom schrijft de Amsterdamse Riek van Zoelen (58) een ansichtkaart. 'Van harte gefesilteerd' komt in eerste instantie uit haar potlood gerold. ,,Dat klopt niet helemaal'', fluistert ze en gumt het laatste woord weer uit. ,,Gelukkig maak ik altijd eerst een kladje.'' Sinds januari krijgt Van Zoelen twee keer in de week les op het Kenniscentrum Alfabetisering Nederlandssprekenden in Amsterdam (KAN).
,,De eerste keer dat ik het schoolgebouw binnenliep, bekroop me het benauwde gevoel weer dat ik vroeger op school ook had.'' Tot Van Zoelens grote verbazing en opluchting, begon haar docent van het KAN niet klassikaal met het alfabet, maar kon ze zelf aangeven wat ze wilde leren.
Aan haar lagere school heeft Van Zoelen bijna uitsluitend nare herinneringen. Vanaf de eerste klas kreeg de Amsterdamse te horen dat ze niet kon lezen en schrijven. Daarom deed ze al snel haar best niet meer. ,,Als straf moest ik dan mijn bankje tegen de muur aanschuiven. Ik heb wel eens drie maanden naar de muur zitten kijken.''
Thuis was ze niet vaak, want haar ouders werkten allebei. Haar grootouders haalden haar dan op van school. ,,Zij konden ook niet goed lezen en schrijven.'' Na ouderavonden kreeg ze vanwege haar slechte resultaten steevast huisarrest.
Ze bleef twee keer zitten en verliet de basisschool pas op 15-jarige leeftijd, waarna ze in het huishouden ging werken. Toen Van Zoelen 17 was, werd ze zwanger en trouwde.
Tijdens haar huwelijk verborg ze voor de buitenwereld dat ze nauwelijks kon lezen of schrijven. Haar zoons las ze nooit voor, in plaats daarvan vertelde ze hen verhalen. Schrijven deed haar man. Door het nieuws op televisie te volgen, bleef Van Zoelen wel op de hoogte en kon ze met kennissen meepraten. Toch is ze blij dat ze inmiddels ook steeds beter de krant begrijpt.
Anderhalf jaar geleden scheidde Van Zoelen. Toen moest ze plotseling alles zelf regelen. Haar kinderen hielpen haar. ,,Maar ik wil niet afhankelijk van hen zijn.'' De Amsterdamse blijft het liefst de volle drie jaar die door de subsidie worden gedekt, zodat ze zoveel mogelijk leert.
Moeilijke woorden durfde Van Zoelen voorheen nooit te gebruiken, omdat ze bang was die verkeerd uit te spreken of te schrijven. Nu verdwijnt haar angst langzaam maar zeker. En ze is blij dat ze steeds meer kan lezen. ,,In de zomervakantie ga ik 'De Da Vinci Code' kopen. Daar heb ik zoveel over gehoord.'' Ook van kunst, geschiedenis en psychologie zou ze graag meer weten. ,,Vroeger bekeek ik alleen de plaatjes, maar eenvoudige teksten begrijp ik nu ook al.''
Trouw, 03-05-2005
Dat iedereen kan lezen en schrijven is bijna een vanzelfsprekendheid geworden. Toch zijn een miljoen Nederlandssprekenden praktisch analfabeet.
Klasgenoot Roy wordt vandaag 40 jaar. Daarom schrijft de Amsterdamse Riek van Zoelen (58) een ansichtkaart. 'Van harte gefesilteerd' komt in eerste instantie uit haar potlood gerold. ,,Dat klopt niet helemaal'', fluistert ze en gumt het laatste woord weer uit. ,,Gelukkig maak ik altijd eerst een kladje.'' Sinds januari krijgt Van Zoelen twee keer in de week les op het Kenniscentrum Alfabetisering Nederlandssprekenden in Amsterdam (KAN).
,,De eerste keer dat ik het schoolgebouw binnenliep, bekroop me het benauwde gevoel weer dat ik vroeger op school ook had.'' Tot Van Zoelens grote verbazing en opluchting, begon haar docent van het KAN niet klassikaal met het alfabet, maar kon ze zelf aangeven wat ze wilde leren.
Aan haar lagere school heeft Van Zoelen bijna uitsluitend nare herinneringen. Vanaf de eerste klas kreeg de Amsterdamse te horen dat ze niet kon lezen en schrijven. Daarom deed ze al snel haar best niet meer. ,,Als straf moest ik dan mijn bankje tegen de muur aanschuiven. Ik heb wel eens drie maanden naar de muur zitten kijken.''
Thuis was ze niet vaak, want haar ouders werkten allebei. Haar grootouders haalden haar dan op van school. ,,Zij konden ook niet goed lezen en schrijven.'' Na ouderavonden kreeg ze vanwege haar slechte resultaten steevast huisarrest.
Ze bleef twee keer zitten en verliet de basisschool pas op 15-jarige leeftijd, waarna ze in het huishouden ging werken. Toen Van Zoelen 17 was, werd ze zwanger en trouwde.
Tijdens haar huwelijk verborg ze voor de buitenwereld dat ze nauwelijks kon lezen of schrijven. Haar zoons las ze nooit voor, in plaats daarvan vertelde ze hen verhalen. Schrijven deed haar man. Door het nieuws op televisie te volgen, bleef Van Zoelen wel op de hoogte en kon ze met kennissen meepraten. Toch is ze blij dat ze inmiddels ook steeds beter de krant begrijpt.
Anderhalf jaar geleden scheidde Van Zoelen. Toen moest ze plotseling alles zelf regelen. Haar kinderen hielpen haar. ,,Maar ik wil niet afhankelijk van hen zijn.'' De Amsterdamse blijft het liefst de volle drie jaar die door de subsidie worden gedekt, zodat ze zoveel mogelijk leert.
Moeilijke woorden durfde Van Zoelen voorheen nooit te gebruiken, omdat ze bang was die verkeerd uit te spreken of te schrijven. Nu verdwijnt haar angst langzaam maar zeker. En ze is blij dat ze steeds meer kan lezen. ,,In de zomervakantie ga ik 'De Da Vinci Code' kopen. Daar heb ik zoveel over gehoord.'' Ook van kunst, geschiedenis en psychologie zou ze graag meer weten. ,,Vroeger bekeek ik alleen de plaatjes, maar eenvoudige teksten begrijp ik nu ook al.''
Trouw, 03-05-2005