PDA

Bekijk de volledige versie : Shut up and sing


Barst
14th August 2007, 13:33
Zwijgen en zingen

Shut up and sing, van: Barbara Kopple en Cecilia Peck. 94 minuten.


Eén zinnetje onverholen kritiek op George W. Bush en de invasie in Irak volstond om de Dixie Chicks het slachtoffer te maken van de meest draconische culturele en commerciële boycotactie uit de moderne geschiedenis.


10 maart 2003, kort voor de Amerikaanse invasie in Irak. In Londen worden anti-oorlogsdemonstraties gehouden. Die avond treden in het Shepherds Bush Empire de Dixie Chicks op: drie leuke Texaanse meiden, die met hun mix van authentieke bluegrass en melodieuze country, hun schitterende stemmen en instrumentale virtuositeit de countrymuziek naar een hoger niveau tillen. De Dixie Chicks zijn dan al een jaar of vijf gigantisch populair in de VS: bijna veertig miljoen verkochte albums en twaalf Grammy's maken van hen de meest succesvolle damesband uit de muziekgeschiedenis.

Maar de vocaliste Natalie Maines voelt zich als Amerikaanse niet zo lekker die avond. Tegen haar fans zegt ze: 'Wij zijn ook tegen deze oorlog. En we schamen ons dat de president van de VS uit Texas komt, net als wij.' Via concertrecensies in Britse kranten bereiken de woorden al snel de voorpagina's van alle Amerikaanse media. De reacties zijn furieus, vooral in het conservatieve zuiden, waar country & westernmuziek verkoopt als zoete broodjes.

De conservatieve radioketens die de smaak dicteren in de zuidelijke staten, spreken een banvloek uit over de voormalige succesnummers. Twee dj's die de boycot negeren, worden ontslagen. Fans worden opgeroepen om hun cd's van het meidentrio op een berg te gooien, die vervolgens met een tractor wordt platgewalst.

De controverse brengt de Chicks op de cover van Time en Entertainment Weekly: naakt, met op cruciale plaatsen censuurstroken met teksten als 'boycot' en 'Saddam's bitches'. Ook Bush reageert, niet zonder leedvermaak: hij zegt dat zangeressen inderdaad het recht op vrije meningsuiting hebben, net zoals fans het recht hebben om bepaalde muziek niet langer te kopen. Er volgen zelfs doodsbedreigingen: Maines zal tijdens hun volgende concert neergekogeld worden. Ze laat zich niet afschrikken, maar zingt met de bibber op het lijf voor een publiek van juichende fans en jouwende ex-fans.

Steun van andere country & westernsterren krijgen de Chicks niet. Alleen mainstream-sterren als Bruce Springsteen en Madonna nemen het voor hen op.


Veldslag

De documentaire Shut up & sing - vanaf vandaag in Vlaamse bioscopen - schetst het leven achter de schermen. De veldslag met de media, de strategische vergaderingen waarop bandleden en managers bespreken hoe ze het tij kunnen keren zonder hun principes te verloochenen. We zijn getuige van boosheid, droefenis, twijfel, kortstondige aarzeling en hervonden standvastigheid. En er zijn huiselijke scènes: dit is wellicht de enige band ter wereld die hun zeven kinderen mee op tournee nemen.

Dat we zo op de eerste rij zitten, is te danken aan het toeval. De bekroonde documentairemakers Kopple en Peck waren die avond in Londen beelden aan het draaien voor een muziekreportage. Dat het zou uitdraaien op jaren werk aan een documentaire over moed en vrije meningsuiting, konden ze niet vermoeden.

Shut up and sing is inhoudelijk fascinerend, en geeft via repetities en concertfragmenten ook de kans de prima songs van de Chicks te ontdekken. De film is bovendien vaak grappig. Wie kan er weerstaan aan de onbedoelde humor van een dikke besnorde hillbilly die beweert dat hij 'voor vrijheid van meningsuiting en zo is, maar niet in het openbaar, en zeker niet in het buitenland'?

De film wekt vooral bewondering voor de moed van deze drie jonge vrouwen en hun entourage. Ze hebben een nieuw publiek aangeboord, treden niet meer op in de zuiderse staten maar wel in Europa en Canada. Maar de tijd van nummer één-hits en miljoenenalbums is voorbij. De documentaire eindigt met de vorig jaar uitgebrachte single 'I'm not ready to make nice', waarin Maines haar woede over de hele affaire nog eens uitzingt. Ook in de Londense concertzaal waar het allemaal begon, en waar ze met plezier haar woorden herhaalt.

Wie denkt dat het onweer zal overtrekken nu de Irak-politiek van Bush bij de Amerikaanse bevolking vrijwel alle steun kwijt is, vergist zich: toen Shut up and sing in december in première ging in de VS, weigerden diverse grote radio- en tv-stations advertenties te plaatsen.


DS, 14-08-2007 (Steven de Foer)