Barst
3rd March 2007, 17:13
In één klap was ik nutteloos: ik had niets meer, ik was niets meer
Einde 2005 pleegde de man van Valerie Zerck (40) uit De Panne zelfmoord, nadat hij eerst hun drie kinderen Laura (9), Gauthier (7) en Audrey (5) had gedood. ,,Wat ik ook probeer, ik krijg dat gat in mijn leven nooit meer gevuld.''
,,Ik troost me soms met het idee dat het allemaal nog erger had kunnen zijn. Mijn kinderen hadden kunnen verdwijnen, zodat ik nooit had geweten wat er met hen gebeurd was. Of ze hadden kunnen lijden voor hun dood. Dat is nu niet gebeurd. Ze zijn alledrie met één schot gedood. En ik weet zeker dat hij ze vooraf verdoofd heeft. Hij had zijn moeder gebeld om te vragen hoe hij wentelteefjes moest maken. Waarschijnlijk heeft hij het verdovingsmiddel daarin gedaan. Geneesmiddelen had hij genoeg in huis.''
Het is een van de weinige keren tijdens het gesprek dat Valerie Zerck naar haar ex-man Raoul Lhoir verwijst. Ze zwijgt over hem, alsof hij nooit bestaan heeft. ,,Bewust. Ik denk niet meer aan hem. Ik heb vrijwel direct beslist dat ik mijzelf niet zou laten kapotmaken door haat. Ik heb mijn gevoelens tegenover hem proberen te bannen. Ik heb hem gewist. Een kennis heeft mij ooit gevraagd of ik voor hem bid. Maar dat kan ik niet. Voor hem bidden is een stap te ver.''
Ze vindt wel veel steun in haar geloof. Het neemt de pijn niet weg, maar het geeft haar wel kracht. ,,De overtuiging dat dit leven niet het einde is, helpt mij. Ik geloof dat er nog een leven komt, dat ook ik ooit zal kennen en waarin ik mijn kinderen zal terugzien. Zoals ik hen nu ook al af en toe in mijn dromen terugzie. In het begin waren het alleen nachtmerries, gruwelijke dromen vol pijn en bloed. Maar geleidelijk aan werden ze vrolijker. Nu komen de kinderen in mijn dromen zelfs met mij praten. Een voor een. Nooit samen. Vreemd, he? En nog vreemder is dat ze geleidelijk aan ook ouder worden. Ze groeien voort.''
Terwijl ze vertelt, glimlacht ze af en toe. Heel soms lacht ze zelfs. Maar dan volgt er altijd een verontschuldiging. Alsof ze zich schuldig voelt voor elke schijn van levensvreugde. ,,Mensen begrijpen het niet als ze mij soms eens zien lachen. Het lijkt wel alsof dat verboden is. Ik zie het aan hun blikken, ik hoor het hen denken. Mensen verwachten dat ik niet meer kan lachen. Ze verwachten dat ik onder de medicamenten zit, een wrak ben, zelfs zelfmoord pleeg. Ik begrijp die reactie. Maar ik ben niet zo. Ik heb geleerd dat ik sterk moet zijn, dat ik voort moet.''
Ze is ook opvallend snel gestopt met het innemen van kalmeringsmiddelen. ,,De eerste weken kon ik natuurlijk niet anders. Maar na drie maanden ben ik op eigen houtje beginnen af te bouwen. Eerst nog een halfje, dan een kwartje, dan niets meer. Heel bewust. Ik wou de realiteit niet verstoppen achter een artificiële roes. Ik wou de realiteit in de ogen kijken, de confrontatie aangaan.''
Niet dat ze huppelend door het leven gaat. ,,Natuurlijk niet. Er zijn momenten dat het enorm moeilijk gaat. Er is een periode geweest dat ik 's morgens niet eens de fut vond om mijn bed uit te komen. Of dat ik niet verder kwam dan de zetel en mij dan daarin neerplofte. Maar mijn vriend heeft mij toen een enorme schop tegen mijn achterwerk gegeven. Er zijn harde woorden gevallen, die veel pijn gedaan hebben. Maar ze hebben mij wel geholpen om mijn leven weer in handen te nemen.''
Aan de rand van de krater
,,Sinds de dood van mijn kinderen zit er wel een enorm gat in mijn leven'', zegt Valerie Zerck. ,,Er is een krater geslagen en die krijg ik nooit meer gevuld. Soms zijn er van die dagen dat ik aan de rand van die krater sta, en zin heb om erin te springen. Andere dagen sta ik verder weg van die krater. Maar ook dan is hij er. Hij is er altijd.''
Mensen vragen haar nog geregeld hoe het er nu mee gaat. Goede vrienden krijgen het echte antwoord. En dat varieert van dag tot dag. Anderen blokt ze af met een handig: ,,Het moet wel''. ,,Wat moet ik anders zeggen?''
Wat niemand te zien krijgt, zijn haar tranen. Die spaart ze voor de momenten dat er niemand in de buurt is en ze zich zonder toeschouwers kan laten gaan. Of voor bij de psychologe waar ze sinds kort naartoe gaat. ,,Ik laat het schild rond mij niet gemakkelijk zakken. Maar als het eens gebeurt, dan is er echt geen houden meer aan. Dan is het alsof de sluizen openstaan. Echt, dat wil je niet meemaken.'' Ze glimlacht. ,,Sorry.''
Een van de onverwachte moeilijkheden waarmee ze te kampen kreeg, was het gevoel van nutteloosheid. Haar hele leven draaide rond de zorg voor haar drie kinderen. Gemakkelijk was het lang niet altijd, want de kleine Gauthier leed aan autisme. Maar ze deed het met plezier, het gaf haar leven zin. Haar man had haar trouwens onder druk gezet om haar leven ten dienste te stellen van het gezin en haar job als lerares Frans op te geven. ,,En plots vielen die kinderen weg. Ik had niets meer te doen. Ik was ook niets meer. Dat gevoel heeft aangesleept tot ik besefte dat ik mijn leven weer moest opvullen, dat ik iets moest zoeken om mijn handen en mijn hoofd bezig te houden. Daarom ben ik naar het instituut gestapt waar Gauthier school had gelopen. Ik ging er vragen of ze mijn hulp niet konden gebruiken. Ik wist hoe ik moest omgaan met autistische kinderen en ik wilde die ervaring nuttig gebruiken. Sindsdien ga ik twee halve dagen per week helpen als vrijwilliger. Iedereen geholpen.''
Het is soms wel confronterend. Zoals die eerste dag, toen een van de jongetjes op haar afkwam en 'Goeiedag, mama van Gauthier' tegen haar zei. En er was dat andere jongetje dat elke woensdag kwam vragen 'of Gauthier nu al een beetje beter was?'. ,,Ik heb de directie toen gevraagd hoe ik daarmee moest omgaan, want ik had geen idee wat ik moest antwoorden. Op hun vraag heb ik hem gezegd dat hij toch wel wist dat Gauthier dood was. Het werkte. Hij heeft zijn vraag nadien nooit meer gesteld. Het lijkt wel alsof hij het pas kon geloven toen ik het hem zelf bevestigde.''
Het waarom van Nijvel
De jongste dagen heeft ze het nieuws over het gezinsdrama in Nijvel gevolgd via de televisie. ,,Ik zap niet weg als er weer zo'n drama op het nieuws is. Ik wil weten waarom iemand zoiets doet, wat iemand zo ver drijft. Maar al die randinformatie interesseert mij niet. Ik heb geen zin in interviews met de buren, want die weten toch niet wat er aan de hand is. Dat weten alleen de rechtstreeks betrokkenen.''
Wat haar man betreft, kent ze het antwoord op die vraag. Raoul Lhoir was heel obsessioneel. Hij beschouwde zijn vrouw als zijn bezit en behandelde haar ook zo. De kinderen waren zijn pressiemiddel om haar aan zich te binden. ,,Hij zei geregeld dat hij de kinderen zou vermoorden als ik hem zou verlaten. En zo is het ook gegaan. Het was pure wraak omdat ik was weggegaan. Toen de kinderen een weekend bij hem op bezoek waren, heeft hij gedaan wat hij voordien al zo vaak had aangekondigd: hij heeft de kinderen vermoord. En mij heeft hij laten leven omdat ik dan langer zou lijden.''
Ze weet dat het raar kan klinken, maar eigenlijk was het niet eens een echte verrassing toen ze het vreselijke nieuws te horen kreeg. ,,Een deel van mij is altijd blijven denken: 'het zal wel niet gebeuren'. Maar een ander deel wist dat hij niet zomaar dreigde, maar ook in staat zou zijn het echt te doen. Hij was zo, hij deed altijd wat hij zei. Ik heb mijn best gedaan om uit zijn buurt te blijven en ook de kinderen uit zijn buurt te houden. Maar dat was praktisch en wettelijk gewoon niet mogelijk. Ik kon niet anders dan de kinderen af en toe bij hem op bezoek laten gaan. ''
Begin oktober 2005 gebeurde wat ze al zo lang gevreesd had. Raul Lhoir schoot de drie kinderen dood. Ze kregen elk een kogel in het hoofd, terwijl ze naast elkaar op bed lagen. Nadien legde hij zich op hun lichamen en schoot ook zichzelf dood.
,,Het was te vermijden'', denkt Valerie nog altijd . ,,Zoals er ook veel andere gezinsdrama's te vermijden zijn. Ik spreek mij niet uit over het geval in Nijvel.''
,,Maar ik durf wel te zeggen dat er te weinig preventief wordt ingegrepen. Ik ben ervan overtuigd dat er voor een gezinsdrama altijd signalen uitgestuurd worden. Het komt er alleen op aan ze juist te interpreteren. En daar loopt het vaak fout in België. Het is toch niet normaal dat er in dit land zoveel gezinsdrama's voorkomen?''
Spullen leven voort
Voor haar maakt het allemaal niets meer uit. Het is te laat. Ze moet verder zonder haar kinderen en daar valt niets meer aan te veranderen. Ze kan alleen nog haar dagelijkse gevecht tegen de herinneringen voeren. ,,Want wat je ook doet, overal duiken de herinneringen op. Als ik ga winkelen en ik passeer de gang met de schoolkoeken die ik vroeger kocht, dan zijn ze er. Onlangs ging ik zwemmen en stootte ik daar op de klas waar Laura vroeger deel van uitmaakte. In de kerk zat ik een tijdje geleden naast een jongetje dat zijn communie ging doen. Audrey had dat normaal ook moeten doen nu. En zo is er altijd wel iets.''
Andere ouders die een kind verloren hebben, zorgen ervoor dat de slaapkamer en de spulletjes van hun kind onaangeroerd blijven. Jarenlang soms. Valerie niet. ,,Ik heb alleen de foto's bewaard, en een paar tekeningen en speciale spullen. Maar niet veel. Het zit allemaal veilig opgeborgen in een klein kastje. Nu kijk ik daar niet in, maar ik weet wat erin zit en ik weet dat ik er altijd in kan kijken als ik dat zou willen. De rest van hun kleren en speelgoed heb ik weggegeven. Ik wilde niet dat die dingen samen met hen zouden sterven. Ik wilde dat andere kinderen er plezier zouden aan beleven, dat ze zouden voortleven. Laura, Gauthier en Audrey hebben er toch niets meer aan.''
Bijna anderhalf jaar is er verstreken sinds de dood van haar kinderen. Valerie heeft de kans gehad om terug te keren naar haar geboortestreek in de buurt van Bergen, maar ze heeft beslist om aan de kust te blijven. Ze verbouwt er een huis. Ze probeert er - zo goed en zo kwaad als het gaat - voort te leven. Soms lukt dat. Soms niet. Sommige mensen weten wat haar overkomen is. Anderen weten het niet. En ze voelt ook lang niet altijd de behoefte om het te vertellen. Als iemand haar vraagt of ze kinderen heeft, dan zegt ze gewoon: ,,Ik heb er drie gehad''.
DS, 03-03-2007 (Steven De Bock)
Einde 2005 pleegde de man van Valerie Zerck (40) uit De Panne zelfmoord, nadat hij eerst hun drie kinderen Laura (9), Gauthier (7) en Audrey (5) had gedood. ,,Wat ik ook probeer, ik krijg dat gat in mijn leven nooit meer gevuld.''
,,Ik troost me soms met het idee dat het allemaal nog erger had kunnen zijn. Mijn kinderen hadden kunnen verdwijnen, zodat ik nooit had geweten wat er met hen gebeurd was. Of ze hadden kunnen lijden voor hun dood. Dat is nu niet gebeurd. Ze zijn alledrie met één schot gedood. En ik weet zeker dat hij ze vooraf verdoofd heeft. Hij had zijn moeder gebeld om te vragen hoe hij wentelteefjes moest maken. Waarschijnlijk heeft hij het verdovingsmiddel daarin gedaan. Geneesmiddelen had hij genoeg in huis.''
Het is een van de weinige keren tijdens het gesprek dat Valerie Zerck naar haar ex-man Raoul Lhoir verwijst. Ze zwijgt over hem, alsof hij nooit bestaan heeft. ,,Bewust. Ik denk niet meer aan hem. Ik heb vrijwel direct beslist dat ik mijzelf niet zou laten kapotmaken door haat. Ik heb mijn gevoelens tegenover hem proberen te bannen. Ik heb hem gewist. Een kennis heeft mij ooit gevraagd of ik voor hem bid. Maar dat kan ik niet. Voor hem bidden is een stap te ver.''
Ze vindt wel veel steun in haar geloof. Het neemt de pijn niet weg, maar het geeft haar wel kracht. ,,De overtuiging dat dit leven niet het einde is, helpt mij. Ik geloof dat er nog een leven komt, dat ook ik ooit zal kennen en waarin ik mijn kinderen zal terugzien. Zoals ik hen nu ook al af en toe in mijn dromen terugzie. In het begin waren het alleen nachtmerries, gruwelijke dromen vol pijn en bloed. Maar geleidelijk aan werden ze vrolijker. Nu komen de kinderen in mijn dromen zelfs met mij praten. Een voor een. Nooit samen. Vreemd, he? En nog vreemder is dat ze geleidelijk aan ook ouder worden. Ze groeien voort.''
Terwijl ze vertelt, glimlacht ze af en toe. Heel soms lacht ze zelfs. Maar dan volgt er altijd een verontschuldiging. Alsof ze zich schuldig voelt voor elke schijn van levensvreugde. ,,Mensen begrijpen het niet als ze mij soms eens zien lachen. Het lijkt wel alsof dat verboden is. Ik zie het aan hun blikken, ik hoor het hen denken. Mensen verwachten dat ik niet meer kan lachen. Ze verwachten dat ik onder de medicamenten zit, een wrak ben, zelfs zelfmoord pleeg. Ik begrijp die reactie. Maar ik ben niet zo. Ik heb geleerd dat ik sterk moet zijn, dat ik voort moet.''
Ze is ook opvallend snel gestopt met het innemen van kalmeringsmiddelen. ,,De eerste weken kon ik natuurlijk niet anders. Maar na drie maanden ben ik op eigen houtje beginnen af te bouwen. Eerst nog een halfje, dan een kwartje, dan niets meer. Heel bewust. Ik wou de realiteit niet verstoppen achter een artificiële roes. Ik wou de realiteit in de ogen kijken, de confrontatie aangaan.''
Niet dat ze huppelend door het leven gaat. ,,Natuurlijk niet. Er zijn momenten dat het enorm moeilijk gaat. Er is een periode geweest dat ik 's morgens niet eens de fut vond om mijn bed uit te komen. Of dat ik niet verder kwam dan de zetel en mij dan daarin neerplofte. Maar mijn vriend heeft mij toen een enorme schop tegen mijn achterwerk gegeven. Er zijn harde woorden gevallen, die veel pijn gedaan hebben. Maar ze hebben mij wel geholpen om mijn leven weer in handen te nemen.''
Aan de rand van de krater
,,Sinds de dood van mijn kinderen zit er wel een enorm gat in mijn leven'', zegt Valerie Zerck. ,,Er is een krater geslagen en die krijg ik nooit meer gevuld. Soms zijn er van die dagen dat ik aan de rand van die krater sta, en zin heb om erin te springen. Andere dagen sta ik verder weg van die krater. Maar ook dan is hij er. Hij is er altijd.''
Mensen vragen haar nog geregeld hoe het er nu mee gaat. Goede vrienden krijgen het echte antwoord. En dat varieert van dag tot dag. Anderen blokt ze af met een handig: ,,Het moet wel''. ,,Wat moet ik anders zeggen?''
Wat niemand te zien krijgt, zijn haar tranen. Die spaart ze voor de momenten dat er niemand in de buurt is en ze zich zonder toeschouwers kan laten gaan. Of voor bij de psychologe waar ze sinds kort naartoe gaat. ,,Ik laat het schild rond mij niet gemakkelijk zakken. Maar als het eens gebeurt, dan is er echt geen houden meer aan. Dan is het alsof de sluizen openstaan. Echt, dat wil je niet meemaken.'' Ze glimlacht. ,,Sorry.''
Een van de onverwachte moeilijkheden waarmee ze te kampen kreeg, was het gevoel van nutteloosheid. Haar hele leven draaide rond de zorg voor haar drie kinderen. Gemakkelijk was het lang niet altijd, want de kleine Gauthier leed aan autisme. Maar ze deed het met plezier, het gaf haar leven zin. Haar man had haar trouwens onder druk gezet om haar leven ten dienste te stellen van het gezin en haar job als lerares Frans op te geven. ,,En plots vielen die kinderen weg. Ik had niets meer te doen. Ik was ook niets meer. Dat gevoel heeft aangesleept tot ik besefte dat ik mijn leven weer moest opvullen, dat ik iets moest zoeken om mijn handen en mijn hoofd bezig te houden. Daarom ben ik naar het instituut gestapt waar Gauthier school had gelopen. Ik ging er vragen of ze mijn hulp niet konden gebruiken. Ik wist hoe ik moest omgaan met autistische kinderen en ik wilde die ervaring nuttig gebruiken. Sindsdien ga ik twee halve dagen per week helpen als vrijwilliger. Iedereen geholpen.''
Het is soms wel confronterend. Zoals die eerste dag, toen een van de jongetjes op haar afkwam en 'Goeiedag, mama van Gauthier' tegen haar zei. En er was dat andere jongetje dat elke woensdag kwam vragen 'of Gauthier nu al een beetje beter was?'. ,,Ik heb de directie toen gevraagd hoe ik daarmee moest omgaan, want ik had geen idee wat ik moest antwoorden. Op hun vraag heb ik hem gezegd dat hij toch wel wist dat Gauthier dood was. Het werkte. Hij heeft zijn vraag nadien nooit meer gesteld. Het lijkt wel alsof hij het pas kon geloven toen ik het hem zelf bevestigde.''
Het waarom van Nijvel
De jongste dagen heeft ze het nieuws over het gezinsdrama in Nijvel gevolgd via de televisie. ,,Ik zap niet weg als er weer zo'n drama op het nieuws is. Ik wil weten waarom iemand zoiets doet, wat iemand zo ver drijft. Maar al die randinformatie interesseert mij niet. Ik heb geen zin in interviews met de buren, want die weten toch niet wat er aan de hand is. Dat weten alleen de rechtstreeks betrokkenen.''
Wat haar man betreft, kent ze het antwoord op die vraag. Raoul Lhoir was heel obsessioneel. Hij beschouwde zijn vrouw als zijn bezit en behandelde haar ook zo. De kinderen waren zijn pressiemiddel om haar aan zich te binden. ,,Hij zei geregeld dat hij de kinderen zou vermoorden als ik hem zou verlaten. En zo is het ook gegaan. Het was pure wraak omdat ik was weggegaan. Toen de kinderen een weekend bij hem op bezoek waren, heeft hij gedaan wat hij voordien al zo vaak had aangekondigd: hij heeft de kinderen vermoord. En mij heeft hij laten leven omdat ik dan langer zou lijden.''
Ze weet dat het raar kan klinken, maar eigenlijk was het niet eens een echte verrassing toen ze het vreselijke nieuws te horen kreeg. ,,Een deel van mij is altijd blijven denken: 'het zal wel niet gebeuren'. Maar een ander deel wist dat hij niet zomaar dreigde, maar ook in staat zou zijn het echt te doen. Hij was zo, hij deed altijd wat hij zei. Ik heb mijn best gedaan om uit zijn buurt te blijven en ook de kinderen uit zijn buurt te houden. Maar dat was praktisch en wettelijk gewoon niet mogelijk. Ik kon niet anders dan de kinderen af en toe bij hem op bezoek laten gaan. ''
Begin oktober 2005 gebeurde wat ze al zo lang gevreesd had. Raul Lhoir schoot de drie kinderen dood. Ze kregen elk een kogel in het hoofd, terwijl ze naast elkaar op bed lagen. Nadien legde hij zich op hun lichamen en schoot ook zichzelf dood.
,,Het was te vermijden'', denkt Valerie nog altijd . ,,Zoals er ook veel andere gezinsdrama's te vermijden zijn. Ik spreek mij niet uit over het geval in Nijvel.''
,,Maar ik durf wel te zeggen dat er te weinig preventief wordt ingegrepen. Ik ben ervan overtuigd dat er voor een gezinsdrama altijd signalen uitgestuurd worden. Het komt er alleen op aan ze juist te interpreteren. En daar loopt het vaak fout in België. Het is toch niet normaal dat er in dit land zoveel gezinsdrama's voorkomen?''
Spullen leven voort
Voor haar maakt het allemaal niets meer uit. Het is te laat. Ze moet verder zonder haar kinderen en daar valt niets meer aan te veranderen. Ze kan alleen nog haar dagelijkse gevecht tegen de herinneringen voeren. ,,Want wat je ook doet, overal duiken de herinneringen op. Als ik ga winkelen en ik passeer de gang met de schoolkoeken die ik vroeger kocht, dan zijn ze er. Onlangs ging ik zwemmen en stootte ik daar op de klas waar Laura vroeger deel van uitmaakte. In de kerk zat ik een tijdje geleden naast een jongetje dat zijn communie ging doen. Audrey had dat normaal ook moeten doen nu. En zo is er altijd wel iets.''
Andere ouders die een kind verloren hebben, zorgen ervoor dat de slaapkamer en de spulletjes van hun kind onaangeroerd blijven. Jarenlang soms. Valerie niet. ,,Ik heb alleen de foto's bewaard, en een paar tekeningen en speciale spullen. Maar niet veel. Het zit allemaal veilig opgeborgen in een klein kastje. Nu kijk ik daar niet in, maar ik weet wat erin zit en ik weet dat ik er altijd in kan kijken als ik dat zou willen. De rest van hun kleren en speelgoed heb ik weggegeven. Ik wilde niet dat die dingen samen met hen zouden sterven. Ik wilde dat andere kinderen er plezier zouden aan beleven, dat ze zouden voortleven. Laura, Gauthier en Audrey hebben er toch niets meer aan.''
Bijna anderhalf jaar is er verstreken sinds de dood van haar kinderen. Valerie heeft de kans gehad om terug te keren naar haar geboortestreek in de buurt van Bergen, maar ze heeft beslist om aan de kust te blijven. Ze verbouwt er een huis. Ze probeert er - zo goed en zo kwaad als het gaat - voort te leven. Soms lukt dat. Soms niet. Sommige mensen weten wat haar overkomen is. Anderen weten het niet. En ze voelt ook lang niet altijd de behoefte om het te vertellen. Als iemand haar vraagt of ze kinderen heeft, dan zegt ze gewoon: ,,Ik heb er drie gehad''.
DS, 03-03-2007 (Steven De Bock)