Barst
18th November 2006, 04:26
Straftijd
Lieve Blancquaert, 'Straftijd', Leuven: Globe, 2006.
In Straftijd brengt fotografe Lieve Blancquaert getuigenissen bijeen, in woord en beeld, van gevangenen, hun familieleden en personeel. De locatie is de Leuvense hulpgevangenis. Hieronder leest u twee fragmenten uit het boek.
Nooit was het er stil. Nooit was het stil in de gevangenis. Nooit stopte het met rammelen. Rondrijdende karren, sleutels waar de bewakers heel de dag mee lopen te klingelen, het bleef in mijn oren kloppen. Nooit kreeg ik daar een seconde rust. Altijd was er een bel of een indringende schreeuw. En altijd weer die eeuwige intercom waar iedereen de godganse dag mee te maken heeft.
Dagenlang zat ik in de gevangenis, meestal in een kamer met een gevangene voor me. Een onbekende die ik wilde begrijpen, doorgronden. Ik bekeek hem intensief, omlijnde het beeld, nam het in mij op en legde het vast. Dagenlang luisterde ik naar hun verhalen. Ik ging buiten en binnen. Liep vlug om de hoek naar de bakker. En 's avonds kroop ik opgelucht in mijn eigen bed. Rust, eindelijk wat rust. Gedaan, voor even toch, het bonken in mijn oren, in mijn hoofd en soms in mijn ziel.
Hoe doen zij het? Hoe krijgen zij hun hoofd ooit stil? En dan dat wachten, altijd opnieuw wachten. Ook ik maakte het eeuwige wachten mee. Wachten tot na de wandeling, wachten tot na het eten, wachten tot de wissel van de wacht. Het is duidelijk: in de gevangenis heerst er een heel ander ritme dan dat wat wij in de vrije, de echte wereld, gewoon zijn. Slopend traag gaat het daar.
En dan is er nog die geur. Niks, maar dan ook niks ruikt zoals de geur van een gevangenis. Iedere keer toen ik daar binnenstapte, probeerde ik de samenstelling van dit ongewone parfum te achterhalen. Nu, terwijl ik me over de laatste beelden en pagina's van het boek buig, denk ik dat het een samensmelting is van oude sokken, zweet, soep en veel te veel mannen te dicht bij elkaar.
Het verhaal van Steven
De gevangenis is een sociale ramp, een moderne foltering die in wreedheid niet moet onderdoen voor de feiten waarvoor de gedetineerden brommen. Veel mensen denken dat de gevangenis gemakkelijk is, omdat wij bijvoorbeeld naar de televisie mogen kijken. Maar ik kan verzekeren dat de pijn, dat schroeiend verlangen naar vrijheid, enorm is. Het is zo overweldigend en beklemmend. Het is niet uit te drukken. Of toch, als ik het in een voorbeeld zou verwoorden. Stel dat iemand die twee keer groter is dan jij voor je staat en je voortdurend in bedwang houdt. Hoe je ook smeekt, wringt, schopt, roept, hij laat je nooit los. Geen seconde. Dat is het gevoel dat je hebt als je hier zit. En beeld je dan maar in hoe het voelt om acht jaar in bedwang te worden gehouden. Daarom ben ik ervan overtuigd dat sommige mensen vaak slechter buitenkomen dan ze hier binnenkomen.
De gevangenis is een rampzalig idee. Al van het eerste jaar dat je wordt opgesloten, weet je van jezelf of je inderdaad een beter mens zal worden. Het eerste jaar valt de beslissing. De volgende jaren wordt de gevangene alleen maar gesterkt in zijn goede wil of in zijn slechte bedoelingen. Maar je kan niet verwachten van iemand die acht jaar of langer mentaal gemarteld is, dat hij of zij perfect aangepast en zonder haat terugkeert in de maatschappij. Er zijn er die daarin slagen, maar geloof me, ze zijn zeldzaam.
Vaak, en niet het minst door de media, denken mensen dat al het kwaad, al de misdadigers van de wereld, in de gevangenis zitten. Ze projecteren ook vaak hun eigen zonden op ons. Dat is misschien een typisch menselijke reactie. Maar ik kan verzekeren, en ik spreek uit ervaring, ik zit hier al twee jaar, het schuim van de wereld zit niet hier. Iemand die buiten iemand pest of uitsluit, kan ook voor grote catastrofes zorgen. Alleen zijn die feiten niet zo zichtbaar voor de maatschappij. Er is veel kwaad dat ongemoeid verder zijn gang kan gaan.
Hier, in de gevangenis, ben ik aanvaard zonder vooroordelen. Mensen hierbinnen beslissen of ze je mogen of niet en ze laten dat dan ook merken. Je moet niet aan criteria voldoen voor je wordt geaccepteerd. Het zou een veel beter idee zijn om de gevangenen net zolang te laten blijven tot men weet dat ze 'veilig' zijn om terug in de maatschappij te komen. Waarna ze kunnen beginnen en tijdens hun detentie al werken aan hun schadevergoedingen tegenover hun slachtoffers. En ook een aangepaste begeleiding volgen. Zo omzeil je het nefaste effect dat een gevangenis op een mens kan hebben.
Voor mezelf kan ik alleen zeggen dat mijn weg nog lang is en dat ik er zelf voor moet zorgen dat ik mijn goede bedoelingen die ik gevormd heb in stand houd. Maar het is moeilijk, soms zeer moeilijk.
DS, 17-11-2006
Lieve Blancquaert, 'Straftijd', Leuven: Globe, 2006.
In Straftijd brengt fotografe Lieve Blancquaert getuigenissen bijeen, in woord en beeld, van gevangenen, hun familieleden en personeel. De locatie is de Leuvense hulpgevangenis. Hieronder leest u twee fragmenten uit het boek.
Nooit was het er stil. Nooit was het stil in de gevangenis. Nooit stopte het met rammelen. Rondrijdende karren, sleutels waar de bewakers heel de dag mee lopen te klingelen, het bleef in mijn oren kloppen. Nooit kreeg ik daar een seconde rust. Altijd was er een bel of een indringende schreeuw. En altijd weer die eeuwige intercom waar iedereen de godganse dag mee te maken heeft.
Dagenlang zat ik in de gevangenis, meestal in een kamer met een gevangene voor me. Een onbekende die ik wilde begrijpen, doorgronden. Ik bekeek hem intensief, omlijnde het beeld, nam het in mij op en legde het vast. Dagenlang luisterde ik naar hun verhalen. Ik ging buiten en binnen. Liep vlug om de hoek naar de bakker. En 's avonds kroop ik opgelucht in mijn eigen bed. Rust, eindelijk wat rust. Gedaan, voor even toch, het bonken in mijn oren, in mijn hoofd en soms in mijn ziel.
Hoe doen zij het? Hoe krijgen zij hun hoofd ooit stil? En dan dat wachten, altijd opnieuw wachten. Ook ik maakte het eeuwige wachten mee. Wachten tot na de wandeling, wachten tot na het eten, wachten tot de wissel van de wacht. Het is duidelijk: in de gevangenis heerst er een heel ander ritme dan dat wat wij in de vrije, de echte wereld, gewoon zijn. Slopend traag gaat het daar.
En dan is er nog die geur. Niks, maar dan ook niks ruikt zoals de geur van een gevangenis. Iedere keer toen ik daar binnenstapte, probeerde ik de samenstelling van dit ongewone parfum te achterhalen. Nu, terwijl ik me over de laatste beelden en pagina's van het boek buig, denk ik dat het een samensmelting is van oude sokken, zweet, soep en veel te veel mannen te dicht bij elkaar.
Het verhaal van Steven
De gevangenis is een sociale ramp, een moderne foltering die in wreedheid niet moet onderdoen voor de feiten waarvoor de gedetineerden brommen. Veel mensen denken dat de gevangenis gemakkelijk is, omdat wij bijvoorbeeld naar de televisie mogen kijken. Maar ik kan verzekeren dat de pijn, dat schroeiend verlangen naar vrijheid, enorm is. Het is zo overweldigend en beklemmend. Het is niet uit te drukken. Of toch, als ik het in een voorbeeld zou verwoorden. Stel dat iemand die twee keer groter is dan jij voor je staat en je voortdurend in bedwang houdt. Hoe je ook smeekt, wringt, schopt, roept, hij laat je nooit los. Geen seconde. Dat is het gevoel dat je hebt als je hier zit. En beeld je dan maar in hoe het voelt om acht jaar in bedwang te worden gehouden. Daarom ben ik ervan overtuigd dat sommige mensen vaak slechter buitenkomen dan ze hier binnenkomen.
De gevangenis is een rampzalig idee. Al van het eerste jaar dat je wordt opgesloten, weet je van jezelf of je inderdaad een beter mens zal worden. Het eerste jaar valt de beslissing. De volgende jaren wordt de gevangene alleen maar gesterkt in zijn goede wil of in zijn slechte bedoelingen. Maar je kan niet verwachten van iemand die acht jaar of langer mentaal gemarteld is, dat hij of zij perfect aangepast en zonder haat terugkeert in de maatschappij. Er zijn er die daarin slagen, maar geloof me, ze zijn zeldzaam.
Vaak, en niet het minst door de media, denken mensen dat al het kwaad, al de misdadigers van de wereld, in de gevangenis zitten. Ze projecteren ook vaak hun eigen zonden op ons. Dat is misschien een typisch menselijke reactie. Maar ik kan verzekeren, en ik spreek uit ervaring, ik zit hier al twee jaar, het schuim van de wereld zit niet hier. Iemand die buiten iemand pest of uitsluit, kan ook voor grote catastrofes zorgen. Alleen zijn die feiten niet zo zichtbaar voor de maatschappij. Er is veel kwaad dat ongemoeid verder zijn gang kan gaan.
Hier, in de gevangenis, ben ik aanvaard zonder vooroordelen. Mensen hierbinnen beslissen of ze je mogen of niet en ze laten dat dan ook merken. Je moet niet aan criteria voldoen voor je wordt geaccepteerd. Het zou een veel beter idee zijn om de gevangenen net zolang te laten blijven tot men weet dat ze 'veilig' zijn om terug in de maatschappij te komen. Waarna ze kunnen beginnen en tijdens hun detentie al werken aan hun schadevergoedingen tegenover hun slachtoffers. En ook een aangepaste begeleiding volgen. Zo omzeil je het nefaste effect dat een gevangenis op een mens kan hebben.
Voor mezelf kan ik alleen zeggen dat mijn weg nog lang is en dat ik er zelf voor moet zorgen dat ik mijn goede bedoelingen die ik gevormd heb in stand houd. Maar het is moeilijk, soms zeer moeilijk.
DS, 17-11-2006