Barst
23rd October 2006, 08:29
Onbeperkte macht leidt naar corruptie
Onbeperkte macht leidt naar corruptie. Daarom zijn machtsdeling en machtswissels heilzaam.
Charleroi toont wat er kan gebeuren als dezelfden altijd aan de macht blijven. De PS had er ononderbroken de absolute meerderheid. Dat liet haar toe de oppositie totaal te fnuiken. En binnen de PS was er ook geen controle of oppositie: er heerste een feodaal stelsel met leenheren en leenmannen die elkaar onderling bekampten, maar elkaar onvoorwaardelijk dekten tegen elke externe bedreiging. Die baronnen koloniseerden de gemeentelijke administratie en de intercommunales. En via hun steun aan vakbond en ziekenfonds, hun politieke greep op sportclubs en bedrijven, en een ongeremd dienstbetoon kochten ze zich een trouw kiezerspubliek. En de toezichthoudende hogere overheid behoorde lang tot dezelfde partij en sloot de ogen.
Het systeem was zo omvattend en sluitend dat wie dit nu wil opkuisen, ook al heet hij Elio Di Rupo, moet wachten tot het gerecht ingrijpt. En dan nog is hij beperkt in zijn mogelijkheden. Want wie hij vertrouwde - burgemeester Van Gompel - blijkt meegewerkt te hebben aan het afdekken van de kameraden. En het Waals gemeentedecreet en de kiezers van Charleroi maken het haast onmogelijk de zeldzame PS-vernieuwers aan de macht te brengen.
Onbeperkte macht leidt tot ontsporingen.
Intussen is heel het schepencollege in Charleroi afgetreden. Dat doet sommigen denken aan de Antwerpse Visa-crisis waar op zeker ogenblik ook heel het schepencollege en de hele administratieve top in het gedrang kwamen. De vergelijking draagt echter niet ver. In Antwerpen was er reële oppositie en daar werd de macht gedeeld in een coalitie. En in haast elke partij stond een kritische generatie klaar om de macht over te nemen. De hogere overheid had de stad bovendien al verplicht tot saneringen. En de administratie was grotendeels gedekoloniseerd, verzelfstandigd en gemoderniseerd.
De grote fout in Antwerpen was dat men moderne beleidsvrijheid had gegeven aan nieuwe toplui, zonder de noodzakelijke moderne controle-instrumenten uit te bouwen: een interne audit en een integriteitsbeleid dat ambtenaren en toppolitici permanent herinnert aan de beperkingen van hun macht en van de voordeeltjes die deze hen mag opleveren.
Antwerpen leert echter ook dat het ontbreken van absolute macht - het regeren in coalities - wel een hulpmiddel is maar geen absolute garantie dat er voldoende interne kritiek heerst om misbruiken en grove nalatigheden te voorkomen. Binnen een coalitie kan immers ook de regel heersen dat de partners elkaars beleidsfalen dekken.
Dat laatste doet zich ook voor in de huidige federale regering. Iedereen ziet dat het departement Financiën zowel op politiek als op ambtelijk niveau slecht gemanaged wordt. Maar bijna iedereen zwijgt.
Guy Tegenbos, DS, 23-10-2006
Onbeperkte macht leidt naar corruptie. Daarom zijn machtsdeling en machtswissels heilzaam.
Charleroi toont wat er kan gebeuren als dezelfden altijd aan de macht blijven. De PS had er ononderbroken de absolute meerderheid. Dat liet haar toe de oppositie totaal te fnuiken. En binnen de PS was er ook geen controle of oppositie: er heerste een feodaal stelsel met leenheren en leenmannen die elkaar onderling bekampten, maar elkaar onvoorwaardelijk dekten tegen elke externe bedreiging. Die baronnen koloniseerden de gemeentelijke administratie en de intercommunales. En via hun steun aan vakbond en ziekenfonds, hun politieke greep op sportclubs en bedrijven, en een ongeremd dienstbetoon kochten ze zich een trouw kiezerspubliek. En de toezichthoudende hogere overheid behoorde lang tot dezelfde partij en sloot de ogen.
Het systeem was zo omvattend en sluitend dat wie dit nu wil opkuisen, ook al heet hij Elio Di Rupo, moet wachten tot het gerecht ingrijpt. En dan nog is hij beperkt in zijn mogelijkheden. Want wie hij vertrouwde - burgemeester Van Gompel - blijkt meegewerkt te hebben aan het afdekken van de kameraden. En het Waals gemeentedecreet en de kiezers van Charleroi maken het haast onmogelijk de zeldzame PS-vernieuwers aan de macht te brengen.
Onbeperkte macht leidt tot ontsporingen.
Intussen is heel het schepencollege in Charleroi afgetreden. Dat doet sommigen denken aan de Antwerpse Visa-crisis waar op zeker ogenblik ook heel het schepencollege en de hele administratieve top in het gedrang kwamen. De vergelijking draagt echter niet ver. In Antwerpen was er reële oppositie en daar werd de macht gedeeld in een coalitie. En in haast elke partij stond een kritische generatie klaar om de macht over te nemen. De hogere overheid had de stad bovendien al verplicht tot saneringen. En de administratie was grotendeels gedekoloniseerd, verzelfstandigd en gemoderniseerd.
De grote fout in Antwerpen was dat men moderne beleidsvrijheid had gegeven aan nieuwe toplui, zonder de noodzakelijke moderne controle-instrumenten uit te bouwen: een interne audit en een integriteitsbeleid dat ambtenaren en toppolitici permanent herinnert aan de beperkingen van hun macht en van de voordeeltjes die deze hen mag opleveren.
Antwerpen leert echter ook dat het ontbreken van absolute macht - het regeren in coalities - wel een hulpmiddel is maar geen absolute garantie dat er voldoende interne kritiek heerst om misbruiken en grove nalatigheden te voorkomen. Binnen een coalitie kan immers ook de regel heersen dat de partners elkaars beleidsfalen dekken.
Dat laatste doet zich ook voor in de huidige federale regering. Iedereen ziet dat het departement Financiën zowel op politiek als op ambtelijk niveau slecht gemanaged wordt. Maar bijna iedereen zwijgt.
Guy Tegenbos, DS, 23-10-2006